Statistikaning qo`llanilishi

O`rtacha nisbiy miqdorni oraliqli variatsion qatorlarda hisoblash
 
Birinchi guruhning quyi chegarasi noma`lum, uni shartli ravishda ushbu guruhning yuqori chegarasi (80) dan keyingi guruh oralig`ining kengligi (90-80=10) ayirmasiga teng deb qabul qilamiz, ya`ni 80-10=70%. Natijada bu guruh uchun shartnomani bajarish o`rtacha darajasi (70+80)/2=75%. Boshqa guruhlar uchun ham quyi va yuqori darajalar yig`indisi yarmini hisoblaymiz. Oxirgi guruhda yuqori chegara noma`lum. Uni shartli ravishda bu guruh quyi darajasi (130%) ustiga oldingi guruh oraliq kengligini qo`shishga teng qilib qabul qilamiz, ya`ni 130+10=140%. U holda oxirgi guruh uchun shartnomani o`rtacha bajarish darajasi (130+140)/2=135%. Endi o`rtacha uchun vazn belgilash kerak.
Ma`lumki, shartnomani bajarish darajasini aniqlash uchun haqiqatda yetkazib berilgan mahsulot hajmini shartnomada ko`zlangan miqdori bilan taqqoslanadi. Demak, shartnomada ko`zlangan mahsulotni yetkazib berishni o`rtacha uchun vazn qilib olinadi. U haqida ma`lumotlar 2-ustunda keltirilgan. Shunday qilib:
Agarda ayrim korxonalar yoki ularning guruhi shartnomada bir xil hajmda mahsulot yetkazib berishi ko`zlangan bo`lsa, u holda tortilgan arifmetik o`rtachaning vazni qilib korxonalar sonini olish mumkin. Misolimizda, barcha guruhlarda bir korxonaga nisbatan shartnomalarda o`rtacha 20 mln. so`m mahsulot yetkazib berish ko`zlangan. Shuning uchun umumiy shartnomani o`rtacha bajarish darajasini quyidagicha aniqlash mumkin:

O`rtacha arifmetik qiymat.

• O`rtacha arifmetik qiymat — o`rtacha qiymat bo`yicha taqsimlashning eng ko`p tarqalgan turi hisoblanadi. U kuzatilayotgan sonlar yig`indisini sonlar miqdoriga bo`lish orqali aniqlanadi.

Misol uchun Х1,X2, ..., Хn, dan iborat sonlarni tanlash uchun o`rtacha qiymat

 

Formulani qisqartirish uchun, elementlarning summasi shunday qilib yoziladi
Riski juda yuqori darajaga ega bo`lgan 15 fondning besh yillikdagi rentabelligining o`rtacha arifmetik qiymatini aniqlaymiz.
Fond Rentabellik
Amer. Century GiftTrust Inv. = -2,8
АХР Strategy Aggressive А = 5,5
Berger Small Company Growth Inv = 8,3
Consulting Group Small Cap Growth = 4,3
Fidelity Aggressive Growth = 5,9
Invesco Growth Inv = -0,7
Janus Enterprise . = 6,5
Janus Venture = 9,8
John Hancock Small Cap Growth A = 7,6
MS Mid Cap Equity Tr. В = 9,6
PBHG Growth = -1,2
FondRentabellik
RS Emerging Growth
А Rydex ОТС Inv
Van Kampen Aggressive Growth A

Tanlangan o`rtacha qiymat quyidagicha hisoblanadi.

Demak, juda yuqori riskli o`zaro bog`liq fondlarning o`rtacha yillik rentabelligi 6,08 ga teng. Bu yaxshi daromad, ayniqsa bank yoki kredit ittifoqi omonatchilari huddi o`sha paytda oladigan 3-4%ga nisbatan

O`RTACHA ARIFMETIK QIYMATNI QACHON HISOBLASH KERAK?

• O`rtacha arifmetik qiymat tanlashning har bir elementiga bog`liq bo`lganligi sababli, ekstremal qiymatlarning mavjudligi natijaga yetarlicha ta’sir ko`rsatadi.
• Bunday hollarda o`rtacha arifmetik qiymat raqamli ma’lumotlarning ma’nosini buzib yuborishi mumkin

E’tiboringiz uchun rahmat!!!