Статисттик тадқиқотларда танлама кузатишнинг қўлланилиши

Literary Digest hammasi to’g’ri bajarilgan deb o’ylagan edi. Uning taxmini katta hajmdagi namunaga, 2,4million javob beruvchiga tekshiruvdantashqari 10 million ro’yhatdan o’tgan ovoz beruvchilarga asoslangan edi. Nima xato bo’lgan edi? Ikkita javob bor: noto’g’ri tanlov va noto’g’ri javobsizlik. Noto’g’ri tanlovning rolini tushunish uchun o’tmishga qaytishga to’g’ri keladi. 1936 – yilda Qo’shma shtatlar hali ham buyuk depressiyadan aziyat chekayotgan edi. Buni hisoblamaganda, Literary Digest o’zining asosini telefon kitoblari, klub a’zolik ro’yhatlari, jurnal obunachilari va avtomobil ro’yhatlari kabi manbalardan to’plagan (ilova-2) o’ylamasdan u asosan boylar qatlamini asos qilib olgan ca ovoz beruvchilarning katta qismini ya’ni buyuk depressiya davrida telefon ishlatolmagan, klublarga a’zo bo’lolmagan, gazetalarga a’zo bo’lmagan va avtomobilga ega bo’lmagan insonlarni hisobga olmagan. Shuning uchun bo’lgan taxminiy 57% ovoz shu asosga yaqin bo’lgan, ammo AQSH ning umumiy aholisiga tegishli bo’lmagan 10million ro’yhatdan o’tgan ovoz beruvchilarning katta qismi 2,4 million javob beruvchini ko’rsatsa, (keltirib chiqarsa) javobsiz xato ehtimollik xato fikrni keltirib chiqardi. Faqatgina 24%ning javob kaeffisenti, 7,6 million yakka javob bermaydiganlarning o’xshash fikrlarga egaligi ta’minlashning aniq taxminlarini hosil qilishga ham uzoq ham qisqa. Qanday bo’lishidan qat’iy nazar noto’g’ri javobsizlik muammosi noto’g’ri tanlaov muammosi oldida 2-darajali. Hattoki 10 mln ro’yhatdan o’tganda ham, haqiqiy ovoz beruvchi aholidan aso tarkibining keskin farq qilinishi haqidagi faktni inkor qilolmaydi.

• Literary Digest hammasi to’g’ri bajarilgan deb o’ylagan edi. Uning taxmini katta hajmdagi namunaga, 2,4million javob beruvchiga tekshiruvdantashqari 10 million ro’yhatdan o’tgan ovoz beruvchilarga asoslangan edi. Nima xato bo’lgan edi? Ikkita javob bor: noto’g’ri tanlov va noto’g’ri javobsizlik. Noto’g’ri tanlovning rolini tushunish uchun o’tmishga qaytishga to’g’ri keladi. 1936 – yilda Qo’shma shtatlar hali ham buyuk depressiyadan aziyat chekayotgan edi. Buni hisoblamaganda, Literary Digest o’zining asosini telefon kitoblari, klub a’zolik ro’yhatlari, jurnal obunachilari va avtomobil ro’yhatlari kabi manbalardan to’plagan (ilova-2) o’ylamasdan u asosan boylar qatlamini asos qilib olgan ca ovoz beruvchilarning katta qismini ya’ni buyuk depressiya davrida telefon ishlatolmagan, klublarga a’zo bo’lolmagan, gazetalarga a’zo bo’lmagan va avtomobilga ega bo’lmagan insonlarni hisobga olmagan. Shuning uchun bo’lgan taxminiy 57% ovoz shu asosga yaqin bo’lgan, ammo AQSH ning umumiy aholisiga tegishli bo’lmagan 10million ro’yhatdan o’tgan ovoz beruvchilarning katta qismi 2,4 million javob beruvchini ko’rsatsa, (keltirib chiqarsa) javobsiz xato ehtimollik xato fikrni keltirib chiqardi. Faqatgina 24%ning javob kaeffisenti, 7,6 million yakka javob bermaydiganlarning o’xshash fikrlarga egaligi ta’minlashning aniq taxminlarini hosil qilishga ham uzoq ham qisqa. Qanday bo’lishidan qat’iy nazar noto’g’ri javobsizlik muammosi noto’g’ri tanlaov muammosi oldida 2-darajali. Hattoki 10 mln ro’yhatdan o’tganda ham, haqiqiy ovoz beruvchi aholidan aso tarkibining keskin farq qilinishi haqidagi faktni inkor qilolmaydi.