Sug`orishning zamonaviy usullari

Zax qochirish tuproqning fizik va kimyoviy xossalarini , mikroorganizm tarkibini ham o’zgartiradi . Quritish melioratsiyasi antropogen faktor bo’lib , yangi tuproq paydo bo’lishiga olib keladi. Quritish melioratsiyasi o’rmon o’sishini , daraxt turlari tarkibini yaxshilash uchun zarurdir. Quritish torf olish ishlarining tarkibiy qismidir , u boshqa foydali qazilma boyliklarini (ko’mir, temir rudasi va boshqa ) ochiq usulda qazib olishda ham qo’llaniladi. Shuningdek quritish , zax qochirish ishlari, ishlab chiqarish ob’ektlarini, axoli punktlarini, qishloq xo’jalik, chorvachilik komplekslarini, yo’l, aerodrom va boshqalarni qurishda ham zarurdir.

• Zax qochirish melioratsiyasi agrotexnik, madaniy texnik, tashkiliy, ekspluatatsion tadbirlar tizimi bilan qo’llanilganda yaxshi natija beradi. Zax qochirish melioratsiyasi tuproq xosil bo’lish jarayonini o’zgartiradi va melioratsiya qilinadigan yerlar mikroiqlimining sharoitlarini ham kerakli yo’nalishda boshqaradi. Oshiqcha namlikni yo’qotish organik moddalarning aerob bo’lishini, tuproqning mineral holatini ham yaxshilaydi. U shu bilan birga tuproqning issiqlik, mikrobiologik tartiblarini , yer ustki haroratini o’zgartiradi. Lekin suv bilan birga tuproqdan zarur

Hozirgi vaqtda Eron, Pokiston, Turkiyada – 50%, Hindiston, Suriya, Misr Arab Respublikasida 20 – 30% yerlar sho’rlangan

• 1. Yog’in suvida tuz juda oz bo’lganligidan ya’ni o’rta xisobda har litrda 2 – 3 mg xlor, 2 – 4 mg sulfat kislotasi bunday yo’l bilan tuproq sho’rlanishining amaliy axamiyati yo’q ammo bunday sharoitda tuproqlar ortiqcha namiqadi va botqoqlanadi.

Maydonlar tabiiy va sun’iy omillarga ko’ra sho’rlanadi.
Tabiiy omillarga : Yog’in va qor, Geomorfologik, Gidrologik, Gidrogeologik omillar kiradi.
Sun’iy omillarga: Sug’orish va xo’jalik omillari kiradi.

Zax qochirish – ortiqcha namiqqan yerlardagi suvni ketkazish tuproq tarkibidagi havo miqdorini oshiradi . Bu esa unda organik moddalarning chirishi va tuproq unumdorligining oshishiga imkon beradi.

• Zax qochirish melioratsiyasining vazifasi - tuproqning unumdorligi oshirish maqsadida , unda o’simliklar uchun qulay suv tartibini va u bilan bog’liq bo’lgan havo , tuz hamda ozuqa tartiblarini vujudga keltirishdan iborat . Tuproqdagi ortiqcha namni qochirish faqat issiqlik va mikrobiologik tartiblarnigina yaxshilab qolmasdan , zaxi qochirilayotgan maydondagi yer ustki havo qatlamining namlik va harorat sharoitlarini ham o’zgartiradi.
• Tuproqdagi suv , tuz va havo tartiblari miqdoriy xarakteristikalari shu maydonda ekiladigan ekin turiga qarab belgilanadi.