Sun’iy hujayrasi

24-rasm. Fotosintez jadalligiga yorug‘lik kuchining ta’sirini kuzatish tajribasi 
 
Fotosintez jarayonida kislorod ajralib chiqishini aniqlash 
O’simliklar fotosintez jarayonida karbonat angidridni yutib kislorod ajralib chiqaradi. Bu 
jarayon tabiatda moddalar almashinuv jarayonini muvofiqlashtirib turadi. Quruqlikda va suvda yashovchi 
o’simliklar bu jarayonni bir xilda amalga oshiradilar.Tajribada kislorodni ajralib chiqishini suv muhitida 
o’suvchi elodiya o’simligida aniqlash ancha qulay hisoblanadi. Chunki suvli muhitda gaz ajralib 
chiqayotganda pufakchalar hosil bo’ladi. Ajradib chiqqan pufakchalar hisobiga kislorod ajralib 
chiqayotganiga xulosa qilish mumkin. 
Kerakli asbob va reaktivlar: Elodiya (suv o’simligi) katta banka, shisha voronka, probirka, 
gugurt. 
Ishni bajarish tartibi: Mashg’ulotni bajarish uchun bankaga suv qoyiladi va ichiga elodiya 
o’simligi poyasidan bir nechta kesib olib, kesik tomonini yuqoriga qilib joylashtiriladi. Suv ichida 
poyaning kesigi yangilanadi. Shisha voronkani 
bankadagi suv o’simligi ustiga tushiriladi. Bunda 
voronka uchi ham suvga botib turishi kerak. Suvga 
ozgina choy sodasi (NaHCO
3
) solib, karbonat 
angidridga boyitiladi. Probirkaga yaxshilab suv 
to’latib, bosh barmoq bilan yopib suv ichida 
voronka uchiga kiygizamiz (25-rasm.) 
Bu vaqtda poyaning kesilgan joyidan 
kislorod 
pufakcha 
shaklida 
ajralib 
chiqib, 
probirkaga yig’ila boshlaydi. Probirka gazga 
to’lgandan keyin uni ehtiyotlik bilan olib og’ziga 
cho’g’ yoki gugurt cho’pi tushirilsa, kislorod 
ta’sirida yonib ketadi. 
 
25-rasm. Yashil o‘simliklardan yorug‘likda 
kislorod ajralib chiqishi
 
 
26-LABORATORIYA ISHI 
Fotosintez intensivligiga turli nurlarning va haroratning ta’sirini о‘rganish