Suv: qayta tiklanadigan va zahira qilinadigan manbalar

Jami:
4,82
Sirdaryo suv havzasi
Farg‘ona vodiysining
kichik daryolari	1,50
o‘rta oqim daryolari	0,36
Chirchiq, Angren	4,79
Jami:	6,65
Jami Amudaryo va Sirdaryo havzalari	11,47

Ko‘rsatilgan hajmdan O‘zbekistonga to‘g‘ri keladigani 72,4 km kub, shundan 61,1 km kub sug‘orishga va 11,3 km kub boshqa iste’molchilarga sarflanmoqda. O‘zbekiston Respublikasining bor suv resurslari qayta tiklanadigan tabiiy yerosti va yerusti hamda antropogen asosli qaytib keluvchi suvlardan iborat.

Suv resurslari ikki guruhga bo‘linadi:

• 
  milliy suv resurslari;
  
• 
  transchegaraviy suvlar.
  

11-jadval

Sirdaryo va Amudaryo havzalarida sug‘orish va suv ishlatishni rivojlantirish imkoniyatlari

Respublika daryo havzasi	Sug‘oriladi - gan maydon, ming, ga	Sug‘orish- ga suv ishlatish, mln. m kub/yil	Sanoat va maishiy xizmatga suv ishlatish, mln. m kub/yil	Umumiy suv ishlatish, mln. m kub/yil
O‘zbekiston
Sirdaryo Amudaryo Jami	1892 2179 4071	21360 32620 53980	4130 4910 9040	25490 37530 63020
Qirg‘iziston
Sirdaryo	456	4380	500	4880
Amudaryo	30	240	20	260
Jami	486	4620	520	5140
Tojikiston
Sirdaryo	262	3170	490	3660
Amudaryo	455	7570	2000	9570
Jami	717	10740	2490	13230
Qozog‘iston
Sirdaryo	780	10400	4890	15290
Jami	1079	23430	1580	25010
Jami havza bo‘yicha
Sirdaryo	3390	39310	10010	49320
Amudaryo	3743	63860	8510	72370
Jami	7133	103170	18520	121690

Manba: stat.uz ma’lumotlari.


Milliy suv resurslari o‘z ichiga mahalliy daryo suvlari, yerosti va qaytib keladigan suvlardan, shuningdek, bir mamlakat chegarasida paydo bo‘ladigan suvlardan iborat.
Transchegaraviy suv resurslari ikki va undan ortiq davlatlar chegaralarini kesib o‘tadigan yoki shunday chegaralarda joylashgan har qanday yerusti yoki yerosti suvlaridir.
Transchegaraviy suv obyektlari ikki va undan ortiq davlatlar chegaralarini kesib o‘tadigan yoki shunday chegaralarda joylashgan suv obyektlaridir.
Transchegaraviy suv obyektlarining (Amudaryo, Sirdaryo, Zarafshon daryolari, Orol dengizi va boshqa transchegaraviy suv obyektlarining) suvlaridan foydalanish huquqi O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalarida belgilanadi.
Suv O‘zbekiston Respublikasining davlat mulki – umummilliy boylik hisoblanadi, suvdan oqilona foydalanish lozim bo‘lib, u davlat tomonidan qo‘riqlanadi.

Yagona davlat suv fondi:

• 
  jilg‘alar, soylar, daryolar, suv omborlari, ko‘llar, dengizlar, kanallar, kollektor-drenaj tarmoqlari, buloqlar, hovuzlarning suvlari va boshqa yerusti suvlaridan;
  
• 
  yerosti suvlari, qor zahiralari va muzliklardan iboratdir.
  

Orol dengizi havzasi Markaziy Osiyo davlatlari o‘rtasida sxemalarda 1983-84-yillarda belgilangan davlatlararo suvni bo‘lish limiti, 1996-yili Davlatlararo muvofiqlashtirish suv xo‘jaligi komissiyasi tomonidan Chorjo‘y shahridagi yig‘ilishda tasdiqlangan.
Daryolar suvlari yil mobaynida bo‘ladigan va ko‘p yillik notekislik bilan tavsiflanadi: suv kam yilda (90 % ta’minot) suv hajmi o‘rtacha suvlik yillikka qaraganda 23 km kubga kam. Hozirgi kunda Amudaryo havzasida suv hajmi mavsumiy tozalashda 90 % kafolatda 60,7 km kub suv hajmi ta’minlanadi. Suv resurslarini ishlatish strategiyasida asosiy qiziqishni bor suv resurslari uyg‘otadi, ular nafaqat tabiiy, suv omborida saqlangan suv, balki qaytib keladigan va yerosti suvlarini ham hisobga oladi.
Suv kam yillari suv resurslari tanqisligi keskin ko‘tariladi. Bu eng katta hududiy mohiyatga ega gidroenergetik uzellarni energetik tartibga solish bilan (ayniqsa, Sirdaryo havzasida) bog‘liq, shu bilan birga, ma’lum ma’noda mavjud sug‘orish
tizimlarini yangilashning yo‘qligi, suvni tejash texnologiyasi yechimlarining hamda boshqa texnik va texnologik yechimlarning yuqorida qayd etilgan sxemalarda ko‘zda tutilmaganligi oqibatidir. Kuzatuvlar davridagi daryo suvlarining o‘rtacha ko‘p yillik tabiiy hajmi 123 km kubni tashkil etadi, shundan 81,5 km kub –
Amudaryo havzasida, 41,6 km kub – Sirdaryo havzasida.
Jami respublika bo‘yicha 17 mingdan ortiq tabiiy suv oqimi mavjud. Amudaryo havzasida ular – 9,9, Sirdaryo havzasida – 4,9 va ushbu daryolar oralig‘ida – 2,9 mingta. Biroq asosiy qismi kichik soylar 10 km dan ortiq bo‘lmagan uzunlikdagi suv oqimlaridir, bu, ayniqsa, Amudaryo va Sirdaryo oralig‘iga taalluqli, bu yerda, asosan, yil davomida quriydigan daryochalar mavjud va hatto 10 km dan uzun bo‘lgan suv oqimlarida ham har yili oqim bo‘lavermaydi.