Suvning molekulяr fizikasi mavzuning maqsadi talabalarga Er sharida suvning taqsimlanishi, suvning agregat holatlarining

II. Suv temperaturasining xarakterli qiymatlari.
a) 
maksimal zichlik temperaturasi deb normal bosim sharoitida R 1,01 10
5
Pa; . t 4
0
S ga teng bo‘lgan distillangan suv
qabul qilingan. Shu temperatura bilan bosim orasidagi bog‘lanish qiziqarlidir. Uni to‘g‘ri chiziqli deb qabul qilishadi va quyidagicha
ifodalashadi:
t
m.z.r.
t
m.z.
- a(R-1,01 10
5
),
bu erda t
m.z.r.
-chuchuk suv maksimal zichligining temperaturasi, bosim R ga teng bo‘lganda, t
m.z,
-chuchuk suv maksimal zichligi
temperatursi, bosim R 1,0 10
5
Pa ga teng bo‘lganda a-proporsional koyeffitsenti. Shuni aytib o‘tish kerakki, tabiatda distillangan suv yo‘q,
chuchuk ko‘llar va daryolar suvlari biroz bo‘lsada minerallashgan. Misol uchun Baykal ko‘lining tuzlar konsentratsiyasi -0,0697 kgG‘m
3
ga
teng, shuning uchun ham chuchuk ko‘llar va suv omborlaridagi suvning maksimal zichlik harorati 4
0
dan kichik va 3,98
0
ga teng bo‘ladi.
b) 
kristallanish harorati (muzlash). Atmosfera bosimi normal bo‘lganda, distillangan
suvning kristallanish harorati 0
0
ga teng.
Chuchuk va sho‘r suvlarning muzlash jarayoni kristallanish issiqligining ajralishi natijasida, pog‘onali sakrash bilan sodir bo‘ladi.
Muzning erishi esa issiqlik yutilishi natijasida sakrashsiz sodir bo‘ladi.
v) tabiatda suv o‘ta sovutilgan holatda ya’ni, uning harorati muzlash haroratidan (0
0
)
past bo‘lishi mumkin.
Daryo sharoitida suv yuzasining harorati minus -1
0
S gacha ham pasayib ketadi, laboratoriya sharoitida esa distillangan suvlarni
kapillyar trubkada -33
0
S gacha sovutsa bo‘ladi.
III. Suvning issiqlik xarakteristikalari: 
a) 
Issiqlik sig‘imi. -deb biron bir jismni 1
0
isitish uchun sarflangan issiqlik miqdoriga aytiladi va u quyidagicha aniqlanadi:
S dQ G‘dt yoki S Q G‘ t,
bu erda Q-issiqlik miqdori, t t
2
- t
1
jismning o‘zgargan harorati, S -moddaning nisbiy issiqlik sig‘imi, quyidagicha aniqlanadi:.
s SG‘m yoki s Q G‘(m
t).
b) 
Suvning solishtirma issiqlik sig‘imi deb 1 kg distillangan suvni 1
0
isitish uchun 14,515,5
0
S oralig‘ida sarflangan issiqlik
miqdoriga aytiladi. Suvning minerallashuvi ortishi bilan issiqlik sig‘imi kamayadi. Dengiz suvlarida issiqlik sig‘imi sho‘rlikning har bir
0
00
ko‘payishi bilan 0,0006 kjG‘ kg.
0
S ga kamayib borishi kuzatiladi.
Suvniing suyuqlik fazasidan qattiq fazaga o‘tishida kristallanish issiqligi ajraladi (Q
kr
), buning aksi bo‘lgan jarayon-muz erishi esa
erish issiqligini yutilishi natijasida sodir bo‘ladi (Q
erish
). Bu miqdor kristallizatsiya nisbiy issiqlik miqdori deb ataladi:
L
kr
Q
kr
G‘ m
yoki erishning nisbiy issiqlik sig‘imi L
er
Q
er
G‘ m bilan ifodalanadi, bundan m-muzlayotgan (eriyotgan) jismning massasi.
Suvning nisbiy kristallanish issiqligi L
kr
, bu 1 kg suvning doimiy haroratda ajratgan issiqlik miqdori. Distillangan suvda L
kr
33,3 10
4
jG‘kg qiymatga teng bo‘ladi.
Suvning suyuq holatidan bug‘ holatiga o‘tishi bug‘lanish issiqligining yutilishi bilan sodir bo‘ladi (Q
b
). Har xil moddalar bug‘lanish
jarayonida bir xil bo‘lmagan issiqlik miqdorini yutadi.
Moddalarning bu xossalari bug‘lanish yoki kondensatsiya nisbiy issiqlik sig‘imi bilan ifodalanadi:
L
b
Q
b
G‘ m
yoki L
k
Q
k
G‘ m,
bu erda L
b
-bug‘lanish, L
k
-kondensatsiya nisbiy issiqlik sig‘imi.
v) temperatura o‘tkazuvchanligi - bu moddalarning fizik parametri bo‘lib, temperatura o‘tqazish xususiyatini belgilaydi. Bu demak,
suv massasi har qaysi nuqtada, ayni vaqtda mavjud bo‘lgan bir xil haroratga teng bo‘lishga intiladi. Bu fizik parametr temperatura
o‘tkazuvchanlik koyeffitsenti bilan xarakterlanadi:

---

---

5
a G‘(S ),

bu erda -issiqlik o‘tkazuvchanlik koyeffitsenti.