Suyak sinishi. Bo‘g‘imlar chiqishi

Suyaklarning ochiq sinishida tibbiy yordam. Tez yordam chaqiriladi. U kelgunicha:
1. Og‘riq qoldiruvchi: analgin (baralgin) – 1-2 ml muskul orasiga.
2. Yurak-tomir ishini yaxshilash uchun kordiamin, kofein, kamfora (bittasi)-1 ml teri ostiga;
3. So‘ngra bemor qulay vaziyatda o‘tqiziladi yoki yotqiziladi.
4. Qon oqishi to‘xtatiladi (oldingi mavzularda aytilgan qoida bo‘yicha).
5. Jarohat toza suv bilan qo‘l tekkizmasdan yuviladi, so‘ngra jarohat atrofiga aroq, spirt yoki yod eritmalaridan biri surtiladi.
6.Toza bog‘lam qo‘yiladi.Singan qo`l-oyoqlarga taxtakach qo`yib bog`lanadi.
Umurtqa pog‘onasi suyaklari sinishida tibbiy yordam.
Tez yordam chaqiriladi. U kelguncha:
1. Bemor orqasi bilan tekis joyda qimirlamay yotishi kerak. Uni joyidan qimirlatish mumkin emas. Bu vazifani tez yordamning mutaxassis – travmatologi basharishi kerak.
2. Og‘riq qoldiruvchi: analgin– 1-2 ml muskul orasiga.
3. Kofein, kordiamin (bittasi) – 1 ml teri ostiga.
Bo‘g‘im chiqishi. Ikki suyak bo‘g‘im yuzasining bir-biridan siljishidir.
Bo‘g‘im chiqishining turlari.
1.Tug‘ma chiqish chaqaloq tug‘ilgan zahotiyoq ma’lum bo‘ladi. Ko`pincha son-chanoq bo‘g‘imining chiqishi uchraydi.
2.Shikastlanish tufayli elka, bilak, son-chanoq, tizza, boldir-tovon, panja bo‘g‘imlarining chiqishi uchraydi.
Belgilari. 1.Chiqqan bo‘g‘im sohasida kuchli og‘riq.
2.Shu sohada harakatning buzilishi.
3.Shish paydo bo‘lishi.
4.Chiqqan bo‘g‘im shaklining o‘zgarishi (deformatsiya) kuzatiladi.
Tibbiy yordam. 1.Og‘riq qoldiruvchi: analgin (baralgin) – 1-2 ml muskul orasiga.
2.Chiqqan bo‘g‘im sohasiga sovuq suvda namlangan sochiq, ro‘mol, yoki muzli xaltacha qo‘yiladi.
3.10-20 minutdan so‘ng, sochiq-ro‘molni olib, taxtakachli bog‘lam qo‘yiladi.
4.Tibbiy yordam ko‘rsatilgach, bemor travmatologiya shifoxonasiga yuboriladi.
1.Suyak sinishi. Tashqi kuch ta`sirida suyak butunligining buzilishidir. Suyak qismlari bir-biriga bog`liqligicha qolgani holda, butunligining qisman buzilishiga darz ketish (yorilish) deyiladi. Suyak singanda uning atrofidagi muskullar, tomirlar, nervlar ham ma`lum darajada shikastlanadi.
Sababi. Suyak sinishlari urilish, yiqilish, sport mashg`ulotlari, avtotransport hodisalarida sodir bo`lishi mumkin. Suyak sinishi tug`ma va turmushda orttirilgan bo`lishi mumkin.Tug`ma suyak sinishi homila suyaklarining tuzilishidagi kamchilik bilan bog`liq bo`ladi. Turmushda orttirilgan suyak sinishi travmatik va patologik turlarga bo`linadi.Travmatik suyak sinishi shikastlanishlar natijasida yuzaga keladi. Patologik suyak sinishi esa, ba`zi kasalliklar (sil, zaxim, osteomiyelit) oqibatida yuzaga keladi.
Suyak sinishi yopiq va ochiq bo`ladi.
Suyakning yopiq sinishi. Teri butunligi buzilmaydi. Og`riq, harakat faoliyatining buzilishi, teri ostiga, to`qimalar orasiga qon quyilishi (gematoma).
Bemor og`riqqa shikoyat qilgan joyni paypaslab, sekin bosib ko`rilganda singan suyakning ikkita uchi bir-biriga tegib g`ijirlaydi.
Suyakning ochiq sinishi. Teri butunligi buziladi. Terining jarohatidan qon oqadi, harakatlanish buziladi. Ba`zida singan suyak uchi teri jarohatidan ko`rinib turadi.
Qo`l-oyoq suyaklarining sinishi.
Yopiq sinishda – og`riq, harakatning buzilishi, shish paydo bo`lishi, shu joyni bosganda qisirlash tovushi kuzatiladi.
Ochiq sinishda – yuqoridagi belgilarga teri butunligining buzilishi va terining jarohatidan tashqariga qon oqishi qo`shiladi.
Umurtqa suyagining sinishi. Yopiq va ochiq sinish bo`ladi.
Umurtqa suyaklari singanda orqa miya nerv to`qimasi zararlanmagan bo`lsa, shikastlangan sohada og`riq, shish, umurtqa pog`onasida harakatning qiyinlashuvi (tik tura olmaslik, o`tira olmaslik) kuzatiladi.
Orqa miya nerv to`qimasi zararlangan bo`lsa, uning qaysi segmenti zararlanganiga qarab, orqa miyadan chiqadigan nervlar zararlanadi va ular boshqaradigan muskullar, a`zolarning sezuvchanligi, harakati buziladi.Ya`ni bemorning yotgan joyida ham qo`l-oyoqning harakati bo`lmaydi.
Masalan, orqa miyaning bo`yin segmenti zararlansa bo`yindan pastki sohada joylashgan barcha muskullar (qo`l-oyoq muskullari), chanoq bo`shlig`ida joylashgan a`zolar harakati, sezuvchanligi buziladi. Orqa miyaning bel segmenti zararlansa, oyoq muskullari shol bo`ladi.
Bosh va yuz suyaklarining sinishi.
Bosh va yuz suyaklari shikastlanganda shu sohada ogriq, shish bo`ladi. Hamda bosh miyaning chayqalishiga aloqador belgilar, ya`ni bosh og`rig`i, bosh aylanishi, hushini yuqotish kuzatiladi. Bosh suyagi sinishi bilan birga bosh miya to`qimasi ham shikastlangan bo`lsa, yuz va tana muskullari shol bo`lishi mumkin.
Yuz sohasidagi suyaklar singanda jag`larni harakatlantirish qiyinlashadi.
O`mrov suyagining sinishi.
Belgilari. Yopiq sinishda suyak singan sohada og`riq, to`qimalar orasiga qon quyilishi, yelka bo`g`imida qo`lni harakatlantirish buzilishi kuzatiladi. Ochiq sinishda teri butunligi buziladi, tashqariga qon oqadi.
Suyaklarning yopiq sinishida tibbiy yordam. 1.Og`riq qoldiruvchi dorilar: analgin (baralgin) muskul orasiga yuboriladi.
2.Suyak singan sohaga 10-20 minut davomida sovuq suvda namlangan sochiq, ro`mol yoki muzli xaltacha qo`yiladi (to`qimalarga qon quyilishini kamaytirish uchun).
3. Qo`l-oyoq suyaklari singan bo`lsa singan sohaga taxtakach qo`yib bog`lanadi.Singan qo`lni taхtakach bilan bog`lab, kosinka yordamida bo`yinga osib qo`yiladi. Oyoq suyagi singan bo`lsa, taхtakach bog`lagandan so`ng, bemorni to`shakka yotqizib qo`yiladi (Boshqa tadbirlar shifoxonada bajariladi).
4. Bosh suyagi singan bo`lsa, bemorning boshini baland qilib yotqiziladi, shu sohaga sovuq qo`yiladi. 4Nafas olishi va yurak to`xtagan bo`lsa, sun`iy nafas beriladi va yurak massaj qilinadi. Yurak va nafas faoliyatini quvvatlovchi dorilar: kofein, kordiamin, kamfora (bittasi) – 1 ml teri ostiga.
5. Pastki jag` suyagi singanda yugancha shaklida bog`lam qo`yiladi.
6.O`mrov suyagi singanda qo`lga taxtakach qo`yib bog`lanadi va bo`yinga osib qo`yiladi.
7.Yordam ko`rsatish jarayonida tez yordam chaqiriladi, yoki yordam ko`rsatib bo`lingach, bemor travmatologiya shifoхonasiga yuboriladi.
Suyaklarning ochiq sinishida tibbiy yordam. 1. Og`riq qoldiruvchi dorilar: analgin (baralgin) muskul orasiga yuboriladi.
2. Yurak-tomir ishini yaxshilash uchun kordiamin, kofein, kamfora (bittasi)-1 ml teri ostiga;
3. So`ngra bemor qulay vaziyatda o`tqiziladi yoki yotqiziladi.
4. Qon oqishi to`xtatiladi (oldingi mavzularda aytilgan qoida bo`yicha).
5. Jarohat toza suv bilan qo`l tekkizmasdan yuviladi, so`ngra jarohat atrofiga aroq, spirt yoki yod eritmalaridan biri surtiladi.
6.Toza bog`lam qo`yiladi.Singan qo`l-oyoqlarga taxtakach qo`yib bog`lanadi.
7.Tibbiy yordam ko`rsatish jarayonida tez yordam chaqiriladi, yoki tibbiy yordam ko`rsatilgach, bemorni travmatologiya shifoxonasiga yuboriladi.
Umurtqa pog`onasi suyaklari sinishida tibbiy yordam.
Umurtqa suyaklari singanida bemorga yotgan joyida og`riq qoldiruvchi, yurak ishini yaхshilovchi dorilar in`yeksiya qilinadi. Tez yordam chaqiriladi va u kelgunicha, bemor orqasi bilan tekis joyda qimirlamay yotishi kerak. Uni joyidan qimirlatish mumkin emas. Bu vazifani tez yordamning mutaxassis – travmatologi basharishi kerak.
Bo`g`im chiqishi. Ikki suyak bo`g`im yuzasining bir-biridan siljishidir.
Bo`g`im chiqishining turlari. 1.Tug`ma chiqish chaqaloq tug`ilgan zahotiyoq ma`lum bo`ladi. Kopincha son-chanoq bo`g`imining chiqishi uchraydi.
2.Shikastlanish tufayli elka, bilak, son-chanoq, tizza, boldir-tovon, panja bo`g`imlarining chiqishi uchraydi.
Belgilari. 1.Chiqqan bo`g`im sohasida kuchli og`riq.
2.Shu sohada harakatning buzilishi.
3.Shish paydo bo`lishi.
4.Chiqqan bo`g`im shaklining o`zgarishi (deformatsiya) kuzatiladi.
Tibbiy yordam. 1.Og`riq qoldiruvchi dorilar – analgin (baralgin) ichiriladi, yoki muskul orasiga.
2.Chiqqan bo`g`im sohasiga sovuq suvda namlangan sochiq, ro`mol, yoki muzli xaltacha qo`yiladi.
3.10-20 minutdan so`ng, sochiq-ro`molni olib, taxtakachli bog`lam qo`yiladi.
4.Tibbiy yordam ko`rsatilgach, bemor travmatologiya shifoxonasiga yuboriladi.