Sxematexnika moduliga kirish. Elektr sxemalar asoslari

(2)

•  

Bu tenglik ixtiyoriy sistema uchun zaryadlarning saqlanish qonunini ifodalaydi.

Bu tenglik ixtiyoriy sistema uchun zaryadlarning saqlanish qonunini ifodalaydi.

Bundan keyingi matnni tushunish uchun vektorlar algebrasi va vektorlar analizi elementlarini to‘liq bilish zarur. Makroskopik sistemaning zaryadini zaryad zichligi orqali ifodalasa bo‘ladi:

(3)

Zaryad zichligi birlik hajmdagi zaryad miqdorini bildiradi, birligi . Zichlik vaqt o‘tishi bilan o‘zgarishi, fazoning turli qismlarida turlicha bo‘lishi mumkin, ya’ni zichlik umumiy holda to‘rt argumentli skalyar funksiyadir: . Argumentlardan biri bo‘yicha hosila hisoblansa, buni hususiy hosila deyiladi va tarzda belgilanadi. (1) tenglikda vaqt bo‘yicha hosila ishtirok etadi: . Bu yerda integral koordinatalar bo‘yicha bajariladigan amaldir, integrallash natijasida koordinatalarga bog‘liq bo‘lmagan miqdor hosil bo‘ladi, undan vaqt bo‘yicha hosila to‘liq hosilani ifodalaydi.

•  

Vaqt bo‘yicha hosilani integral ichiga kiritib yuborish mumkin, ichkaridagi vaqtga bog‘liq bo‘lgan zichlik ko‘p argumentli funksiya bo‘lgani uchun, hosila xususiy hosila shaklida yoziladi:

Vaqt bo‘yicha hosilani integral ichiga kiritib yuborish mumkin, ichkaridagi vaqtga bog‘liq bo‘lgan zichlik ko‘p argumentli funksiya bo‘lgani uchun, hosila xususiy hosila shaklida yoziladi:

(4)

Makroskopik sistemadagi zaryadlar ko‘plab zaryadli zarralardan iborat bo‘ladi, ular odatda tinimsiz issiqlik harakatida bo‘ladi, va ularning o‘rtacha tezligi bo‘ladi. Lekin tashqi ta’sir ostida zaryadlar harakati ma’lum darajada tartiblanib, ularning o‘rtacha tezligi noldan farqli bo‘ladi. Zaryadlarning tartibli harakati

(5)

tok zichligini yaratadi. Tok zichligi tokka tik birlik yuza orqali vaqt birligida o‘tadigan zaryad miqdorini bildiradi, birligi . Tok zichligi ham umumiy holda zaryad zichligi kabi to‘rt argumentli funksiyadir. Tok zichligi yordamida kichik yuza orqali tok kuchini topish mumkin.

•