T. M. Magrupov, B. M. Mirshaxodjayev

10.4. 
D inam ik dasturlash usullari. K o ‘ p qadam li am allarga 
inisollar. D inam ik dasturlash m asalasining umumiy k o‘ rinishi.
O ptim allik tamoyili
Dinamik dasturlash optimallashtirishning alohida usuli b o ‘ lib, u 
k o 'p qadamli am allam i amalga oshirishga m o‘ ljallangan.
Qandaydir qator ketma-ket qadamlarga ajratiladigan Q amalni 
faraz qilam iz, masalan, ishlab chiqarish korxonasining bir necha
113

---

x o ‘ja !ik yillaridagi faoliyati; yoki apparaturalami tekshirishda 
q o ‘ llaniladigan testlar ketm a-ketligi; ba’ zi bir amallar qadamlarga 
tabiiy ajialadi, ba’ zi birlarida ajralishni sun’ iy am alga oshirishga 
t o 'g ‘ ri keladi, masalan, raketani maqsadga y o ‘ naltirish jarayonini 
shartii ravishda har biri 
v -
t vaqt egallaydigan etapiarga b o ‘ lish 
mumkin. Demak, m qadamdan iborat Q amalni qaraym iz. A m alning 
samaradorligi qandaydir W k o ‘ rsatkich bilan xarakterlanadi va bu 
yerda biz qisqacha uni «y u tu q » deb ataylik. Faraz qilaylik, W yutuq 
butun amal davom ida alohida qadamlar yutuqlarining y ig ‘ indisidan 
iborat bo4sin:
M
W = 5 >
(24 )
!=1
Wj -i qadamdagi yutuq.
A g a r W shunday xususiyatga ega b o ‘ lsa, uni «a d d itiv kriteriy» 
deb ataladi. Q amal boshqaruv jarayonini tashkil qiladi va biz uning 
yurishi hamda yechim natijasiga ta’ sir qiladigan parametrlarni 
tanlashimiz mumkin va bu yerda har bir qadamda qandaydir yechim
tanlanadi shu qadamdagi yutuq va butun amalni yutug‘ i b o g ‘ liq 
boMadi. Bu yechim ni «qadam boshqaruvchisi» deb ataladi.
Barcha qadamlar boshqaruvchilari to'p lam i amalni boshqaru- 
vini tashkil qiladi. Uni X deb, qadam li boshqaruvlam i 
Xi, 
x2, 
xm 
deb belgilaym iz.
X= (xi , X2. ..., Xm) 
(25)
bu yerda x i, x 2, ..., x m lar umumiy holda sonlar emas, vektorlar, 
funksiyalar 
b o ‘ lishi mumkin. Shunday boshqaruvni topish talab 
qilinadiki, W yutuq m aksimumga aylansin.