15.2.Mahsulot ishlab chiqarish xarajatlari hajmini tahlil
qilish uslubi
Ishlab chiqarish xarajatlari hajmi o’zgarishini tahlilini solishtirish, farqlash, qayta
hisoblash, zanjirli bog’lanish,indeks kabi usullardan foydalanib amalga oshirish
mumkin. Biz bu yerda indeks usulidan foydalandik.
Hisobot yilidagi xarajatlar summasini bazis yilidagi xarajatlar summasiga
solishtirib,uning umumiy o’zgarishi aniqlanadi Buning uchun ishlab chiqarish
xarajatlari indeksidan foydalandik:
Bunda,
mos holda hisobot va bazis yillarida ishlab chiqarilgan mahsulot
miqdori
hisobot yilida ishlab chiqarilgan bir birlik mahsulot tannarxi;
bazis yilida ishlab chiqarilgan bir birlik mahsulot tannarxi;
hisobot yilida ishlab chiqarilgan tayyor mahsulot uchun sarf bo’lgan ishlab
chiqarish xarajatlari summasi;
bazis yilida ishlab chiqarilgan mahsulot uchun sarf bo’lgan ishlab chiqarish
xarajatlari summasi.
Ushbu formuladan ko’rinib turibdiki, ishlab chiqarish xarajatlari hajmining
o’zgarishi bevosita quyidagi ikki omil hisobiga yuzaga keladi:
1.Ishlab chiqarilgan mahsulot miqdorining o’zgarishi hisobiga;
2.Mahsulot bir birligi tannarxining o’zgarishi hisobiga.
Ushbu omillarning ishlab chiqarish xarajatlari hajmining o’zgarishiga ta’sirini
aniqlash uchun quyidagi ikki umumiy indeksdan foydalanish zarur:
Mahsulot fizik miqdori umumiy indeksi:
Do'stlaringiz bilan baham: |