T. S. Malikov
Download 0.84 Mb. Pdf ko'rish
|
O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi t
- Bu sahifa navigatsiya:
- Aylanma aktivlar (mablag’lar)
- Aylanma aktivlar (mablag ‘lar)
|
Fond qaytimi
XYuS asosiy kapitalidan foydalanishga tavsif beruvchi mu- him ko’rsatkichlardan biri hisoblanadi XYuS shuncha ko‘p foyda oladi Realizatsiya qilingan mahsulot hajmi va asosiy fondlarning yillik o‘rtacha qiymati o‘rtasidagi nisbat orqali aniqlanadi Asosiy fondlarning aktiv qismiga (dastgohlar, mashinalar, mexanizmlar va h.k.) qancha ko‘p asosiy kapital joylashtirilgan bo‘lsa ular yil davomida qanchalik ko‘p aylanish sodir etsa va 56 Aylanma aktivlar (mablag’lar) Ana shu maqsadda ishlab chiqarish zaxiralarining ortiqcha qis- mini qidirib topish va realizatsiya qilish asosida aylanma mab- lag‘larning tarkibiy tuzilishini optimallashtirish, debitorlik qarz- lari va tayyor mahsulot zaxiralariga qo‘yilmalarni qisqartirish talab etiladi XYuS kapitalining eng faol elementi hisoblanadi yil davomidagi aylanish miqdori kapitaldan foydalanish- ning intensivlik darajasini ko’rsatadi XYuS ning eng faol “ishlovchi” kapitalidir kapitalning faollik koeffitsiyenti alohida ahamiyat kasb etib, uni aylanma aktivlar (ishlayotgan kapital)ning bar- cha aktivlar (XYuSning barcha kapitali) ga nisbati orqali aniqlash mumkin Shuning uchun ham, XYuS rezervlarining butun bir qismi aylan- ma mablag‘lardan foydalanish, ular aylanishining tezligi bilan bog‘liq 57 Aylanma aktivlar (mablag‘lar) Aylanma mablag‘lardan foydalanish samaradorligini oshirish- ning rezervlarini qidirib topish uchun ularning absolut va nisbiy ozod bo‘lishini (bo‘sh bo‘lishini) aniqlash muhim aha- miyatga ega absolut nisbiy Tahlil qilinayotgan davrning boshi va oxiridagi aylanma mablag‘lar haqiqiy o’lchamlari o‘rtasidagi farqdan iborat Ularning hisobli o‘l- chami taqqoslanganda qancha iqtisod qilin- ganligini tavsiflaydi, o‘tgan davrda ulardan foydalanish sama- radorligini hisobga olgan holda haqiqatdagi aylanishga xizmat qilish uchun XYuSga qancha aylanma mablag’lar kerak bo‘lishi mum- kinligidan darak beradi Nisbiy ozod bo‘lish XYuS aylanma mablag‘laridan foydalanishning samaradorlik darajasini xarakterlaydi – ularning shartli ozod bo‘lishini ko‘rsatadi |
