Ўта хавфли инфекциялар

ПРОФИЛАКТИКАСИ. Ўлат ўчоқларида жорий ва якуний дезинфекция ўтказилади. Беморлардан олинган ажратмалар, кўрпа-ёстиқлари, хона, ҳимоя кийимлари, ниқоб, боғлов материаллари, транспорт ва хоказолар 3%ли лизол ёки 1-2%ли хлорамин эритмаларида дезинфекция қилинади. Кийим кечаклар (мўйналисидан ташқари) формалин буғлари ёрдамида ҳам зарарсизлантирилади. Беморлар чиқиндилари 10%ли лизол, карбон кислотаси, хлораминли идишларга йиғилади. Бемор идишлари ва асбоблар қайнатиш йўли билан зарарсизлантирилади. Бемор алоҳида қилингач ёки ўлгач хонада якуний дезинфекция ўтказилади.

Ўлатка қарши мажбурий профилактик чораларга дератизация ва дезин-секция киради.

 КУЙДИРГИ

Куйдирги – ўткир бактриал зооноз инфекция, интоксикация тери сероз-геморрагик яллиғланиш, лимфа тугунларининг ва ички органларда кечадиган, септик шакллари билан характерланади. ЭТИОЛОГИЯСИ. Куйдиргини қўзғатувчиси –Bacillus antracis, Bacillus авлоди. Bacillа сеае оиласига киради. Йирик спора ҳосил қилувчи грамммусбатли, 5-10 мкм узунлиги 1-1,5 мкмдиаметрли таёқча капсула билан ўралган. Куйдирги бацилласи гўштпептонли муҳитда яхши ўсади.

Бациллани капсулали ва соматик антигени бор, энзотоксин ажратади, оқсилли комплексдан иборат.

Куйдирги таёқчасини вегетатив шакли оддий дезинфекцияловчи моддалар таъсирида ва қайнатилганда ҳалоқ бўлади. Споралари нисбатан чидамли. Тупроқда ўн йиллар давомида сақланади. Автоклавда (110⁰С) 40 минутда ҳалоқ бўлади. Споралар активлашган хлорамин эритмаси, қайноқ фармалдегид, перекис водородга чидамсиз.

ЭПИДЕМИОЛОГИЯСИ. Инфекция манбаи бўлиб касалланган уй ҳайвонлари майда ва йирик шоҳли ҳайвонлар, от, қўй, эчки, эшак, туялар, чўчқалар. Кўпинча контакт йўли билан бир-бирига юқади, камдан-кам алиментар, ҳаво-томчи ва трансмиссив йўл билан юқиши мумкин. Бундан ташқари касалланган ҳайвон билан бевосита контактда бўлишида одамга бир неча фактор натижасида юқиши мумкин. Унга касал ҳайвонлар, уларнинг ажратмалари, териси ва ички органлари киради ҳамда ташқи муҳит куйдирги споралар тушган тупроқ, сув, ҳаво ва бошқа барча нарсалар орқали юқиши мумкин. қўзғатувчи механик йўли билан (қон сўрувчи хашарот ёрдамида) юқиши мумкин. Куйдирги касаллиги билан кўпинча мактаб ёшидаги ўғил болалар касалланади. Бу уларнинг касал молларни сўйишда қатнашишлари билан боғлиқ. Касалланган моллар билан мулоқатда бўлган барча одамлар касаланиши мумкин. Улар касал бўлиб ўтганларидан сўнг организмда инфекцион иммунитет ҳосил бўлади.