Tabiiy fanlar fakulteti

Hayvonlar organizmining tuzilishi.

Hayvonlar hayotining hususiyatlari.

Ko’payish va rivojlanish.

Xulosa.

Foydalanilgan adabiyotlar

Kirish.

Men bu kurs ishini olishimdan maqsad zoologiya faning predmeti tadqiqot obektlarini o’rganish, ular haqida kengroq ma’lumotga ega bo’lish. O’zbekistonda zoologiya faning rivojlanishi, shu sohada olib borilayotgan tadqiqotlarni kengroq yoritib berish.

Zoologiya juda keng tarmoqli kompleks fan bo'lib, bir qancha mustaqil fanlami o‘z ichiga oladi. Sistematika turlaming xilma-xilligi, ulamingo‘zaro o‘xshashligi yoki bir-biridan farqi asosida turli sistematik guruhlar o‘rtasidagi iyerarxik (tobelik) munosabatlarini o ‘rganadi. Sistematikaning pirovard maqsadi hayvonlaming tarixiy rivojlanishini aks ettiruvchi tabiiy sistemani ishlab chiqishdan iborat. Morfologiya hayvonlaming tashqi, anatomiya - ichki tuzilishini o‘rganadi. Solishtirma vaevolyutsionmorfologiya turli sistematik guruhlarga mansub bo’lgan hayvonlarning tuzilishi va ulaming tarixiy rivojlanish qonuniyatlarini tekshiradi. Embriologiya hayvonlaming embrional rivojlanishi (ontogenez)ni,filogenetika esa hayvonot dunyosining evolyutsion taraqqiyot yo’lini, ekologiya hayvonlaming tashqi muhit bilan va o‘zaro munosabatlarini tadqiq qiladi. Etiologiya hayvonlam ing turq-atvorini solishtirib o‘rganadi.Zoogeografiya zoologiya va fizik geografiya fanlarining bir tarmog‘i bo'lib, hayvonlaming yer yuzasida tarqalishi qonuniyatlarini tekshiradi.

Zoologiya (grekchadan zoon - hayvon, logos - ta’limot, fan) -

hayvonlar to‘g‘risidagi fan; hayvonlaming xilma-xilligi, tuzilishi, hayot
kechirishi, tarqalishi va yashash muhiti bilan munosabatlarini, shuningdek
ulaming xususiy va tarixiy taraqqiyoti qonuniyatlarini o‘rganadi. Bu fan
inson hayoti va uning ishlab chiqarish faoliyati bilan chambarchas
bog’langan.
Zoologiya juda keng tarmoqli kompleks fan boiib, bir qancha mustaqil fanlami o ‘z ichiga oladi. Sistematika turlaming xilma-xilligi, ulaming
o‘zaro o‘xshashligi yoki bir-biridan farqi asosida turli sistematik guruhlar
o ‘rtasidagi iyerarxik (tobelik) munosabatlarini o ‘rganadi. Sistematikaning pirovard maqsadi hayvonlaming tarixiy rivojlanishini aks ettiruvchi
tabiiy sistemani ishlab chiqishdan iborat. Morfologiya hayvonlaming tashqi, anatomiya - ichki tuzilishini o‘rganadi. Solishtirma vaevolyutsion
morfologiya turli sistematik guruhlarga mansub boigan hayvonlaming
tuzilishi va ulaming tarixiy rivojlanish qonuniyatlarini tekshiradi. Embriologiya hayvonlaming embrional rivojlanishi (ontogenez)ni,filogenetika esa hayvonot dunyosining evolyutsion taraqqiyot yo’lini, ekologiyahayvonlaming tashqi muhit bilan va o‘zaro munosabatlarini tadqiq qiladi. Etiologiya hayvonlam ing turq-atvorini solishtirib o‘rganadi. Zoogeografiya zoologiya va fizik geografiya fanlarining bir tarmog‘i bo'lib, hayvonlaming yer yuzasida tarqalishi qonuniyatlarini tekshiradi. Qadimgi geologik davrda yashab, hozir qirilib ketgan hayvonlami paleozoologiya o‘rganadi. Bu fan filogenetika va evolyutsion morfologiya bilan uzviy bog’langan. Fiziologiya esa hayvonlar organizmi funksiyasini uning tuzilishi bilan bog’lab o‘rganadi. Zoologiyani tekshiradigan ob’ektlariga binoan ham bir qancha fanlarga ajratish mumkin. Masalan, protozoologiya bir hujayrali hayvonlarni,
gelmintologiya parazit chuvalchanglami, entomologiya - hasharotlarni, akarologiya - kanalarni, ixtiologiya — baliqlarni, orntologiya qushlarni, teriologiya - sut emizuvchilarni o'rganadi. Zoologiya boshqa biologiya fanlari, shuningdek tibbiyot, veterinariya va qishloq xo‘jaligi bilan uzviy bog'liq. Zoologiyaningko‘pginabo‘limlari
esa parazitologiya, gidrobiologiya, epizootologiya, epidemiologiya kabi
kompleks fanlar tarkibiga kiradi. Odam va hayvonlarning parazitlarini
o ‘rganish tibbiyot va veterinariya parazitologiyasi uchun juda rnuhim ahamiyat kasb etadi. Tuproqda yashovchi hayvonlami o‘rganish esa tuproq
hosil bo‘lish jarayonini tushunib olish va tuproq unumdorligini oshirish
yo‘llarini ishlab chiqish imkonini beradi. Ekologo-zoologik tadqiqotlar baliqchilik xo‘jaligi va chorvachilikni yanadarivojlantirish, ovlanadigan hayvonlar sonini tartibgasolish, foydali hayvonlami iqlimlashtirish va ko‘paytirish, shuningdek qishloq xo‘jaligi zararkunandalariga qarshi kurashni to‘g‘ri tashkil etishgayordam beradi.
Turli hayvonlar o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlarni, shuningdek hayvonlar
organizmidagi biokimyoviy o‘zgarishlami tekshirish parazit va zararkunanda hayvonlarga qarshi biologik kurash choralarini ishlab chiqishda muhim o ‘rin tutadi.
Zoologiya fani yutuqlari tabiyotga ilmiy-materialistik dunyoqarashning
rivojlanishida ham katta ahamiyatga ega. Zoologiya fani to‘plagan ilmiy
dalillar organik olamning rivojlanishi to‘g‘risidagi evolyutsion ta’limotni
yaratish uchun asos bo‘lib xizmat qildi. Inson ham uzoq davom etgan
tarixiy taraqqiyot natijasida hayvonot dunyosidan kelib chiqqan va evolyutsion taraqqiyotning eng yuqori pog‘onasiga ko'tarilgan ongli mavjudot
hisoblanadi