Tabiiy va iqtisodiy fanlar tavsifi

ELEKTR TOKI 
(13+*6 soat) 
Elektr toki. Elektr toki haqida tushuncha. Tokning ta’sir turlari. Tok hosil 
bo‘lishida elektr maydonning o‘rni. Metallarda elektr toki, tok tashuvchi 
zarrachalar. 
Tok manbalari. Tok manbayi haqida tushuncha. Galvanik elementlar. 
Akkumulyatorlar. Elektr tokining yo‘nalishi. Elektr zanjirining elektr sxemasi.
Elektr kuchlanish va uni o‘lchash. Elektr kuchlanish va uning birligi. 
Kuchlanishni o‘lchash. Voltmetrni zanjirga ulash. 

---

15 
Tok kuchi va uni o‘lchash. Tok kuchi, uning formulasi va birligi. Tok kuchini 
o‘lchash. Ampermetrni zanjirga ulash. 
Masalalar yechish. Amaliy ko‘nikmalarni rivojlantirishga va fanlararo 
bog‘liqlikka doir masalalar yechish. 
Laboratoriya ishi. Elektr zanjirining turli qismlaridagi tok kuchi va 
kuchlanishni o‘lchashni o‘rganish. 
Zanjirning bir qismi uchun Om qonuni. Tok kuchining kuchlanishga 
bog‘liqligi. Tok kuchini elektr qarshilikka bog‘liqligi. Zanjirning bir qismi uchun 
Om qonuni. 
Elektr qarshilik. Elektr qarshilik va uning birligi. Elektr qarshilikning 
o‘tkazgich uzunligiga va ko‘ndalang kesim yuzasiga bog‘liqligi. Solishtirma 
qarshilik va uning birligi. 
 Masalalar yechish. Amaliy ko‘nikmalarni rivojlantirishga va fanlararo 
bog‘liqlikka doir masalalar yechish. 
Rezistorlar. Reostatlar. Rezistorlar va reostatlar haqida ma’lumot.
Amaliy mashg‘ulot: Reostat yordamida tok kuchini rostlash. Reostatning 
tuzilishi va undan elektr zanjirda foydalanish. Tajribada reostat yordamida tok 
kuchini rostlash. 
Laboratoriya ishi: Om qonunini o‘rganish. 
Bob yuzasidan mantiqiy fikrlashga yo‘naltirilgan topshiriqlar.
Namoyish tajribalari: 
1. Tok manbalari va ularni ulash. 
2. Elektr zanjirini yig‘ish. 
3. Kuchlanishni voltmetr yordamida o‘lchash. 
4. Tok kuchini ampermetr yordamida o‘lchash. 
5. Qarshilikni ommetr yordamida o‘lchash. 
6. O‘tkazgich qarshiligi, uning uzunligi, ko‘ndalang kesim yuzi va materialiga 
bog‘liq bo‘lishini namoyish qilish. 
7. O‘tkazgichdan o‘tayotgan tok kuchi uning uchlaridagi kuchlanishga 
bog‘liqligini o‘rganish.