Tadbirkorlik sub`ektlarining tashqi iqtisodiy faoliyatini rag`batlantirishda tijorat banklarining ro`lini oshirish reja: Kirish

2.2 Tadbirkorlar uchun tijorat banklarining xususiyatlari, ularning kapital va moliyaviy resurslarni ta'minlash usullari
Tijorat banklarining tadbirkorlar uchun kreditlar berishda o'z xizmatlarini taqdim etishning o'ziga xos ahamiyati mavjud. Bu banklar tadbirkorlarga moliyaviy qo'llab-quvvatlashda muhim rol o'ynaydilar va ularning rivojlanishi va iqtisodiy daromadini oshirishda katta hissa qo'shishga yordam beradilar. Banklar tadbirkorlarga moliyaviy resurslarni yanada oshirish, bozor ishtirokchilariga qaraganda afzalliklarini oshirish, innovatsiyalarni rag'batlantirish, yangi ish o'rinlarini yaratish va iqtisodiy rivojlanishni rag'batlantirish imkoniyatlarini berish bilan katta muvaffaqiyatga erishishadi.
Shuning uchun, tijorat banklarining tadbirkorlar uchun kreditlar berishda o'z xizmatlarini rivojlantirish va ularga bizneslarini rivojlantirishga yordam berishda katta ahamiyati bor. Bu banklar tadbirkorlarga moliyaviy kapitalni oshirish, yangi loyihalarni amalga oshirish, innovatsiyalarni qabul qilish va iqtisodiy rivojlanishni rag'batlantirish imkoniyatlarini taqdim etish bilan bizneslarining rivojlanishini ta'minlashda muhim rol o'ynaydilar. Tijorat banklari va tadbirkorlar o'rtasidagi hamkorlik o'zaro foyda va rivojlanishni kuchaytirishda muhim faktorga aylandi.
Tadbirkorlar uchun tijorat banklarining xizmatlarini tahlil qilish va ularning roli haqida to'liq tushuntirish va ta'lim olgan holda, tadbirkorlik sub'ektlari o'zlariga kerakli kredit mahsulotlarini va to'lov shakllarini tanlashlari mumkin. Bunday holatda, tadbirkorlar tijorat banklariga bo'lgan rag'batlari va xizmatlari ulkanroq bo'ladi, bu ularning tashqi iqtisodiy faoliyatini rag'batlantirishga yordam beradi.
Banklar tadbirkorlar xizmatida
“O‘zko‘rgazmasavdo” markazida bank texnologiyalari, asbob-uskunalari va xizmatlari “BankEXPO – 2017” X milliy ko‘rgazmasi boshlandi.
Tadbir O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan Oliy Majlis Senati Byudjet va iqtisodiy islohotlar masalalari qo‘mitasi, parlament quyi palatasining Byudjet va iqtisodiy islohotlar hamda Axborot va kommunikatsiya texnologiyalari masalalari qo‘mitalari, O‘zbekiston Axborot texnologiyalari korxona va tashkilotlar assotsiatsiyasi, Banklar assotsiatsiyasi hamda tijorat banklari bilan hamkorlikda tashkil etildi.
O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki boshqaruvi raisining o‘rinbosari Sh.Shoahmedov, O‘zbekiston Banklar assotsiatsiyasi raisi S.Abdullayev va boshqalar Prezidentimiz rahnamoligida bank tizimini isloh etish va erkinlashtirishga qaratilayotgan izchil chora-tadbirlar iqtisodiyotimizni barqaror rivojlantirishga xizmat qilayotganini ta’kidladi. Davlatimiz rahbarining 2017-yil 7-fevraldagi farmoni bilan tasdiqlangan 2017-2021-yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasini Xalq bilan muloqot va inson manfaatlari yilida amalga oshirishga oid Davlat dasturida belgilangan vazifalar bu borada muhim dasturilamal bo‘layotir.
2016-yilda tijorat banklarining umumiy kapitali 2015-yilga nisbatan 1,2 barobardan ziyodga ko‘payib, 9 trillion 400 milliard so‘mdan oshdi. Mamlakatimizda faoliyat ko‘rsatayotgan tijorat banklari «Mudis», «Standart end Purs» va «Fitch Reytings» singari nufuzli xalqaro reyting agentliklarining «barqaror» reyting baholariga ega.
Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik iqtisodiyotimizni rivojlantirish, aholi farovonligini oshirishda tobora muhim o‘rin egallashida tijorat banklarining ham hissasi salmoqli bo‘lmoqda. 2016-yilda bank muassasalari tomonidan kichik biznes subyektlariga qariyb 16 trillion so‘m miqdorida kreditlar ajratilgan, bunda mikrokreditlarning ulushi 3 trillion 300 milliard so‘mni tashkil etgan. Ayni paytda yosh oilalar, tadbirkor ayollar, kollej bitiruvchilari, oilaviy biznes va hunarmandlikni qo‘llab-quvvatlash uchun tijorat banklari tomonidan 2016-yilda 2 trillion so‘mdan ortiq kreditlar ajratilgan.
– Davlatimiz rahbarining O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi qabul qilinganining 24-yilligiga bag‘ishlangan tantanali marosimdagi ma’ruzasida belgilangan vazifalar ijrosini ta’minlash maqsadida nafaqat mamlakatimiz, balki dunyo tajribasida nodir bo‘lgan amaliyot – tijorat banklari xodimlarining yurtdoshlarimiz xonadonlariga kelib, ularni tadbirkorlikka jalb qilish yuzasidan bevosita muloqotlar o‘tkazishi yo‘lga qo‘yildi, – deydi O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki boshqarma boshlig‘i o‘rinbosari Muxtor Shonazarov. – Uchrashuvlar mobaynida yurtdoshlarimizga chorvachilik, parrandachilik, quyonchilik, asalarichilik, baliqchilik, meva-sabzavot yetishtirish, issiqxonalar tashkil qilish singari yo‘nalishlarda kredit ajratish tizimi soddalashtirilgani, imtiyozlar joriy etilgani ma’lum qilindi. Bank xodimlari tomonidan ushbu faoliyat turlarining namunaviy biznes-rejalari taqdim etildi. Natijada joriy yilning birinchi choragida tijorat banklari tomonidan mazkur yo‘nalishda qariyb 1 trillion 500 milliard so‘mlik imtiyozli kreditlar ajratildi. 218 mingdan ziyod ish o‘rni tashkil etildi.
“Xalqni tadbirkor qilish” shiori ostida o‘tkazilayotgan joriy ko‘rgazmada mamlakatimizda faoliyat ko‘rsatayotgan tijorat banklari, nobank kredit tashkilotlari, yetakchi sug‘urta, lizing, axborot texnologiyalari kompaniyalari tomonidan taklif etilayotgan mahsulot va xizmatlar namoyish etilmoqda. Tadbirda O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi, Davlat soliq qo‘mitasi, Xotin-qizlar qo‘mitasi, Savdo-sanoat palatasi, “Kamolot” yoshlar ijtimoiy harakati, “Hunarmand” uyushmasi singari kichik biznes subyektlari, xotin-qizlar va yoshlar tadbirkorligini qo‘llab-quvvatlash yo‘nalishida bank tizimi bilan yaqin hamkorlik qilib kelayotgan tashkilotlar ham ishtirok etmoqda.
Ko‘rgazmada kichik biznes va xususiy tadbirkorlik subyektlari, tadbirkor ayollar hamda tadbirkorlik faoliyatini boshlash istagida bo‘lgan ta’lim muassasalari bitiruvchilariga bank xizmatlari haqida ma’lumot va tavsiyalar berishga alohida e’tibor qaratilmoqda.
– “Ipoteka-bank” aksiyadorlik tijorat banki xodimlari mamlakatimizdagi 340 mingdan ziyod xonadonga kelib, aholi o‘rtasida kredit olish shartlari, kerakli hujjatlar, tadbirkorlikni boshlash yuzasidan tushuntirishlar olib bordi, – deydi bank boshqarma boshlig‘i Ismoil Turopov. – Tadbirkorlikni boshlamoqchi bo‘lgan fuqarolarga biznes loyihalari taqdim etish bilan birga qisqa fursatda kreditlarni rasmiylashtirish borasida ham ishlar olib borilmoqda. O‘tkazilgan tadbirlar va suhbatlar asnosida 32 ming 700 dan ortiq yurtdoshimiz tadbirkorlik faoliyati bilan shug‘ullanish istagini bildirgan bo‘lsa, ularning 20 mingga yaqiniga imtiyozli shartlar asosida 117 milliard so‘m kredit mablag‘lari ajratildi.
Qishloq joylarda tadbirkorlikni rivojlantirishda ichki imkoniyatlardan samarali foydalanish, kichik biznes subyektlarini sifatli, qulay, ishonchli resurslar bilan ta’minlashda tijorat banklari tomonidan muayyan ishlar amalga oshirilmoqda. Chunonchi, «Mikrokreditbank» aksiyadorlik tijorat bankining mamlakatimizda quyonchilikni moliyaviy qo‘llab-quvvatlashi bilan 57 quyonchilik agrofirmasi tashkil etilib, Italiyadan go‘shtga boqiladigan 1 ming 500 zotdor quyon keltirildi. Bugungi kunga kelib ularning soni 15 mingdan oshdi.
Ko‘rgazmada bank-moliya sektorining an’anaviy ishtirokchilari bilan bir qatorda yangi moliya muassasalari ham qatnashmoqda. Ulardan biri, 2016-yilning noyabr oyidan Farg‘ona viloyatida o‘z faoliyatini boshlagan “Madad Invest Bank” xususiy aksiyadorlik tijorat banki aholini tadbirkorlikka jalb qilish bo‘yicha o‘ziga xos rejaga ega.
– Biz odamlarga nafaqat qoramol yoki parranda xarid qilishda moliyaviy ko‘mak ko‘rsatish, balki ularni parvarishlash uchun zarur barcha infratuzilmani yaratib bermoqchimiz, – deydi “Madad Invest Bank” xususiy aksiyadorlik tijorat banki departament direktori Alisher Akbarov. – Bunda biz lizing beruvchi, qurilish korxonalari bilan hamkorlikda fuqaroga shaxsiy biznesini to‘liq shakllantirib beramiz. Rejamizda aholi yashash punktlariga yaqin joylarda zarur xomashyo bazalarini hamda yetishtirilayotgan mahsulotlarni xorijga eksport qilishga xizmat qiladigan xarid shoxobchalarini barpo qilish ham o‘rin olgan.
Tadbir davomida tijorat banklari tomonidan chekka va aholi zich joylashgan tumanlarda faoliyat yuritayotgan kichik biznes va xususiy tadbirkorlik subyektlari, ishlab chiqarish mikrofirmalari, dehqon-fermerlar, yosh tadbirkorlarning loyihalarini qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha o‘tkazilgan tanlovlar g‘oliblari aniqlandi. Ularga imtiyozli kredit ajratish huquqini beruvchi sertifikatlar topshirildi.
– «Xizmat ko‘rsatish sohasidagi eng yaxshi loyiha» tanlovi g‘olibi bo‘ldik, – deydi «Effekt konsalting» MChJ menejeri, Toshkent davlat agrar universiteti to‘rtinchi kurs talabasi Nurislom Sadayev. – Dasturiy ta’minot, konsalting xizmatlari sohasida uch yildan beri faoliyat ko‘rsatayotgan kichik korxonamizga ko‘rsatilgan bunday rag‘bat bizdan yanada mas’uliyat bilan ishlashni talab etadi.
Ko‘rgazmada tijorat banklari, vazirlik va idoralar mutaxassislari, oliy o‘quv yurtlari professor-o‘qituvchilari bilan tadbirkorlik faoliyatini yo‘lga qo‘yish, sohaga tatbiq qilinayotgan imtiyoz va preferensiyalar, tadbirkorlikning yangi turlariga bag‘ishlangan davra suhbatlari, seminarlar, taqdimotlar, uchrashuvlar o‘tkaziladi.

2. Tijorat banklari tadbirkorlik sub`ektlari xizmatida

Tijorat banklarining tadbirkorlar uchun kreditlar berishda o'z xizmatlarini taqdim etish usullari va ularning ahamiyati biznesning rivojlanishi va boshqarishi uchun kritik muhim ahamiyatga ega. Quyidagi usullar va ularning ahamiyati kuzatib chiqilishi mumkin:

1. 
   Kredit mahsulotlarining taqdimoti: Tijorat banklari o'z xizmatlarini kredit mahsuloti sifatida taklif qiladi. Bu mahsulotlar bankning kredit shartlari, foiz stavkasi, to'lov grafigi va boshqa shartlar bilan birga keladi. Tadbirkorlar bu usul orqali moliyalashtirish va biznes rivojlanish uchun kerakli mablag'larni oladilar.
   
2. 
   Kredit ta'minlash usullari: Tijorat banklari tadbirkorlarga kredit ta'minlash uchun turli usullarni qo'llaydilar. Ba'zilari o'zaro shartnomalar, bank shahobchalari, kafolatli kreditlar va qo'shimcha zaminlar orqali kreditlar berish mumkin. Bu usullar tadbirkorlarga zarur mablag'ni ta'minlashda va kapitalni rivojlantirishda yordam beradi.
   
3. 
   Shartnomalar va shartlar: Tijorat banklari tadbirkorlarga kreditlarni berishda shartnomalar va shartlar belgilashadi. Bu shartlar kredit summasi, kredit muddati, foiz stavkasi, to'lov grafigi, zaminlik shartlari va boshqalarni o'z ichiga oladi. Shartnomalar tadbirkor va bank o'rtasidagi shartnoma kelishuvini tartibga soladi.
   
4. 
   Moliyalashtirish va rivojlanish imkoniyatlari: Tijorat banklari tadbirkorlarga kreditlar orqali moliyalashtirish va rivojlanish imkoniyatlarini beradi. Bu imkoniyatlar orqali tadbirkorlar yangi mahsulotlarni ishlab chiqish, texnologiyalarni rivojlantirish, xalqaro bozorlarga kirish, korxonalarini kengaytirish va boshqalarini amalga oshirish imkoniyatiga ega bo'ladi.
   
5. 
   Kreditning ahamiyati: Kreditlar tadbirkorlar uchun moliyalashtirishning muhim vositasidir. Ular kapitalni rivojlantirish, yangi investitsiyalar, tijorat aktivlarni oshirish, xarajatlarni to'lash va biznesning o'sishiga imkon beradi. Kreditlarni sifatli va samarali qo'llash biznesning rivojlanishi uchun muhimdir.
   

Tijorat banklari tadbirkorlar uchun kreditlar berishda quyidagi usullarni qo'llaydi:
Kredit mahsulotlari va kredit turlari: Tijorat banklari kredit mahsulotlarini tadbirkorlarga taklif qiladi. Ular o'z ichiga istiqbolli kreditlar, istiqbolli olmoshlar, istiqbolli ishlab chiqarish kreditlari, istiqbolli eksport-import kreditlari va boshqalarini o'z ichiga oladi. Bu kredit turlari tadbirkorlarning ehtiyojlariga va loyihalariga moslashtirilgan.
Kredit shartlari va shartnomalar: Tijorat banklari tadbirkorlarga kredit berishda shartnomalar va shartlarni belgilaydi. Shu jumladan, kredit muddati, foiz stavkasi, to'lov jadvali, kafolat shartlari, taqdirlash vaqti, valyuta turlari kabi ko'rsatuvlar kreditning shartnomasida o'rin oladi. Bu shartlar bank va tadbirkor o'rtasida kelishuvni tartibga soladi va ixtiyoriy shartlarni belgilash imkoniyatini beradi.
Kreditning ta'minlash usullari: Tijorat banklari kreditning ta'minlashi uchun turli usullarni qo'llayadi. Ular tadbirkorlarning bankka ariza yuborish, dastlabki ma'lumotlar taqdim etish, imtiyozli kreditlar uchun takliflarini belgilash va zaminliklar orqali kreditni ta'minlash usullaridan foydalanish imkoniyatini beradi.
Kreditning ahamiyati: Tadbirkorlar uchun kreditlar rivojlanish, innovatsiyalar, kapitalni oshirish, yangi ish joylarini ochish, xarajatlarni to'lash, sarmoyani oshirish va boshqa rivojlanish imkoniyatlarini beradi. Kreditlar tadbirkorlarga moliyalashtirish imkoniyatlarini taklif etadi va biznesning o'sishi va rivojlanishi uchun kritik ahamiyatga ega.
Tijorat banklarining tadbirkorlar uchun kreditlar berish usullari va ularning ahamiyati tadbirkorlar uchun rivojlanish va muvaffaqiyatga erishishda katta ahamiyatga ega.
Kreditning rejalashtirish va mablag'larni belgilash: Tijorat banklari tadbirkorlarga kreditlarni berishda rejalashtirish va mablag'ni belgilashda muvaffaqiyatli ishlaydi. Bu rejalashtirish jarayoni orqali banklar, tadbirkorlarning kredit ehtiyojlarini va to'g'ri kredit mahsulotlarini aniqlaydilar. Mablag'ni belgilash esa banklar va tadbirkorlar orasidagi kelishuvni yakunlaydi.
Tadbirkorlarga konsultatsiya va tashvishlar: Tijorat banklari tadbirkorlarga kreditlarni berishda konsultatsiya va tashvishlar bilan yordam beradi. Bu, tadbirkorlarni qo'llab-quvvatlash, kreditning to'liq tushunilishi va to'g'ri tanlashda muhim ahamiyatga ega bo'ladi. Banklar, tadbirkorlarni kreditlarni samarali foydalanish, mablag'ni to'g'ri sarmoya qilish va qarshilikni bajarish konusida o'rgatishadi.
Xususiy bank xizmatlari: Tijorat banklari tadbirkorlar uchun xususiy bank xizmatlarni taqdim etish bilan ham kreditlarni takviyalaydi. Bu xizmatlar hisob-kitoblarni boshqarish, to'lovlar va pul transferlari, mahsulotlar sotish va sotib olish jarayonlarida katta yordam beradi. Banklar tadbirkorlarga elektronik banking, mobil banking va internet banking imkoniyatlari ham taklif etishi mumkin.
Kreditning bank tomonidan baholash usullari: Tijorat banklari kreditlarni berishda tadbirkorlarni baholash usullarini qo'llab-quvvatlaydi. Banklar tadbirkorlarning moliyaviy hisobotlarini, moliyaviy ko'rsatkichlarni va boshqa ma'lumotlarni baholaydi. Bu baholash jarayoni banklar uchun riskni belgilash, tadbirkorlarga qo'llab-quvvatlash shartlarini aniqlash va kreditlarini boshqarishda yordam beradi.
Kreditning muddati va shartlari: Tadbirkorlar uchun kreditlarni berishda kreditning muddati va shartlari muhimdir. Banklar, tadbirkorlarga kredit muddatini, to'lov jadvalini va kreditni qaytarish shartlarini belgilaydilar. Bu shartlar tadbirkorlarning moliyalashtirish va kreditni to'lash imkoniyatlarini hisobga oladi.
Kreditning so'rov va tartibi: Tadbirkorlar tijorat banklariga kredit so'rovlarini yuborish orqali kredit olishlari mumkin. Banklar esa tadbirkorlar bilan muloqotda bo'lib, ularning loyihalarini, kredit ehtiyojlari va imtiyozlarini baholaydilar. Tartibga solish jarayonida banklar kreditni qabul qilish yoki rad etishga qaror qiladi.
Kafolatli kreditlar: Tijorat banklari kafolatli kreditlar orqali tadbirkorlarga mablag'lar berish imkoniyatiga ega. Bu kreditlar bank va boshqa tashkilotlar tomonidan kafolatlangan bo'lib, tadbirkorlarga kredit olishda kafolat ta'minlaydi. Kafolatli kreditlar tadbirkorlarga kreditlarini oshirishda va kreditning shartlarini yaxshilashda yordam beradi.
Tadbirkorlar uchun individual qo'llab-quvvatlash: Tijorat banklari tadbirkorlarga individual qo'llab-quvvatlashni taqdim etishda ahamiyatga ega. Banklar tadbirkorlar bilan shaxsiy muloqotlar o'tkazib, ularning kredit ehtiyojlarini tahlil qiladilar va ularning biznesini tahlil qilib, mos kredit mahsulotini taklif qilishadi.
Tadbirkorlarga kredit reytingi: Banklar tadbirkorlar uchun kredit reytingini o'rganish va baholash usullaridan foydalanishadi. Tadbirkorlarning moliyaviy holati, kredit tarixi, faoliyat ko'rsatkichlari va boshqa faktorlarga asosan tadbirkorlarga kredit limiti va shartlarni belgilashda kredit reytingidan foydalaniladi.
Tijorat banklari tadbirkorlarga o'z kapitali va moliyaviy resurslarini ta'minlashda yordam berish uchun turli xususiyat va usullarni taklif etadi. Tijorat banklari tomonidan taqdim etilgan ba'zi asosiy xususiyatlar va usullar:
Biznes kreditlari: Tijorat banklari tadbirkorlar uchun maxsus mo'ljallangan biznes kreditlarini taklif qiladi. Ushbu kreditlar yangi biznes ochish, mavjud operatsiyalarni kengaytirish, uskunalar sotib olish yoki boshqa biznes ehtiyojlarini moliyalashtirish uchun kapital beradi. Kredit miqdori, foiz stavkasi va to'lash shartlari korxonaning kreditga layoqatliligi va moliyaviy ko'rsatkichlariga qarab belgilanadi.
Kredit liniyalari: Tijorat banklari tadbirkorlarga kerak bo'lganda mablag'lardan foydalanish imkonini beruvchi kredit liniyalarini taqdim etadi. Kredit liniyasi moslashuvchanlikni ta'minlaydi, chunki qarz oluvchi oldindan belgilangan kredit limitigacha pul mablag'larini olib qo'yishi va faqat olingan qarz miqdori bo'yicha foizlarni to'lashi mumkin. U pul oqimini boshqarish, qisqa muddatli xarajatlarni boshqarish yoki biznes imkoniyatlaridan foydalanish uchun ishlatilishi mumkin.
Overdraft imtiyozlari: Tadbirkorlar tijorat banklari tomonidan taqdim etilayotgan overdraft imtiyozlaridan foydalanishlari mumkin. Overdraft biznesga o'z hisobvarag'idan mavjud qoldiqdan ko'proq, belgilangan limitgacha ko'proq pul olish imkonini beradi. U zudlik bilan pul mablag'lariga bo'lgan ehtiyojni qisqa muddatli moliyalashtirishni ta'minlaydi va vaqtinchalik pul oqimlari bo'shliqlarini boshqarishga yordam beradi.
Savdoni moliyalashtirish xizmatlari: Tijorat banklari tadbirkorlar uchun xalqaro savdoni osonlashtirish uchun savdoni moliyalashtirish xizmatlarini taklif qiladi. Bu xizmatlarga akkreditivlar berish, eksport/importni moliyalashtirish, savdo kafolatlarini taklif qilish va xalqaro to‘lov operatsiyalarini osonlashtirish kiradi. Savdoni moliyalashtirish xizmatlari xatarlarni kamaytirishga yordam beradi va xalqaro biznes tranzaktsiyalarini muammosiz amalga oshiradi.
G'aznachilikni boshqarish: Tijorat banklari tadbirkorlarga moliyaviy operatsiyalarini samarali boshqarishda yordam berish uchun g'aznachilikni boshqarish xizmatlarini taqdim etadi. Ushbu xizmatlarga naqd pulni boshqarish, likvidlik yechimlari, risklarni boshqarish va investitsiya bo'yicha maslahatlar kiradi. G'aznachilikni boshqarish pul oqimini optimallashtirish, moliyaviy jarayonlarni tartibga solish va umumiy moliyaviy samaradorlikni oshirishga yordam beradi.
Savdogar xizmatlari: Tijorat banklari tadbirkorlarga mijozlardan elektron to'lovlarni qabul qilish imkonini beruvchi savdo xizmatlarini taklif qiladi. Ushbu xizmatlar qatoriga savdo nuqtalari (POS) tizimlari, kredit kartalarini qayta ishlash, onlayn toʻlov shlyuzlari va mobil toʻlov yechimlari kiradi. Savdo xizmatlari korxonalarga mijozlarning qulayligini yaxshilashga va sotish imkoniyatlarini kengaytirishga yordam beradi.
Moliyaviy maslahat va qo'llab-quvvatlash: Tijorat banklari ko'pincha tadbirkorlarga moliyaviy maslahat va qo'llab-quvvatlash xizmatlarini taqdim etadi. Bunga moliyaviy rejalashtirishda yordam berish, investitsiya qarorlari bo'yicha ko'rsatmalar berish va biznesni kengaytirish strategiyalari bo'yicha tajriba taqdim etish kiradi. Banklar, shuningdek, tadbirkorlarga moliyaviy boshqaruv ko'nikmalarini oshirishga yordam berish uchun biznes ta'lim dasturlari va resurslarini taklif qilishlari mumkin.

Xatarlarni yumshatish: Tijorat banklari tadbirkorlar uchun moliyaviy risklarni yumshatishda muhim rol o'ynaydi. Ular kreditga layoqatlilikni baholaydilar, tegishli tekshiruvlarni o'tkazadilar va kredit berishdan oldin biznes-rejalarning hayotiyligini baholaydilar. Bu defolt xavfini minimallashtirishga yordam beradi va tadbirkorlarga tegishli moliyaviy resurslarni olishini ta'minlaydi.

Tijorat banklari tomonidan taklif etilayotgan ushbu xususiyatlar va usullar tadbirkorlarga kapital, moliyaviy boshqaruv vositalari va risklarni kamaytirish strategiyalaridan foydalanish imkoniyatini taqdim etish orqali imkoniyatlarni kengaytiradi. Tadbirkorlar o'z bizneslarini mustahkamlash va moliyaviy maqsadlariga erishish uchun ushbu xizmatlardan foydalanishlari mumkin.
Biznes hisobi xizmatlari: Tijorat banklari tadbirkorlarning ehtiyojlariga moslashtirilgan maxsus biznes hisob xizmatlarini taqdim etadi. Ushbu hisoblar ko'pincha onlayn-banking, mobil banking va hisobni boshqarish vositalari kabi xususiyatlarga ega. Ular tadbirkorlarga o‘z mablag‘larini samarali boshqarish, tranzaktsiyalarni kuzatish va kundalik bank operatsiyalarini tartibga solishda yordam beradi.
Aktivlarni moliyalashtirish: Tijorat banklari tadbirkorlarga asbob-uskunalar, mashinalar, transport vositalari yoki ko'chmas mulk kabi muhim biznes aktivlarini sotib olishda yordam berish uchun aktivlarni moliyalashtirish imkoniyatlarini taklif qiladi. Ushbu moliyalashtirish variantlari lizing, ijara-sotib olish shartnomalari yoki moliyalashtirilayotgan aktiv bilan kafolatlangan muddatli kreditlarni o'z ichiga olishi mumkin. Aktivlarni moliyalashtirish tadbirkorlarga katta mablag' sarflamay turib zarur resurslardan foydalanish imkonini beradi.
Aylanma mablag'lar yechimlari: Banklar tadbirkorlarga qisqa muddatli moliyalashtirish ehtiyojlarini boshqarishda yordam berish uchun aylanma mablag'lar yechimlarini taklif qiladilar. Bu inventarizatsiyani moliyalashtirish, debitorlik qarzlarini moliyalashtirish yoki ta'minot zanjiri moliyasini o'z ichiga olishi mumkin. Ushbu yechimlar tadbirkorlarga operatsion xarajatlarni qoplash va o'sish imkoniyatlaridan foydalanish uchun yetarli likvidlikni saqlashga yordam beradi.
Moliyaviy texnologiyalar (Fintech) hamkorligi: Ayrim tijorat banklari tadbirkorlarga innovatsion moliyaviy yechimlarni taqdim etish uchun fintech kompaniyalari bilan hamkorlik qiladi. Ushbu hamkorlik raqamli kreditlash platformalari, onlayn hisob-fakturalarni moliyalashtirish, avtomatlashtirilgan buxgalteriya integratsiyasi va ilg'or tahlil vositalari kabi imtiyozlarni taklif qilishi mumkin. Fintech hamkorliklari tadbirkorlarga qulay, samarali va texnologiyaga asoslangan moliyaviy xizmatlarni taqdim etadi.
Biznes maslahat xizmatlari: Moliyaviy xizmatlardan tashqari, tijorat banklari ko'pincha tadbirkorlarga biznes bo'yicha maslahat xizmatlarini taqdim etadilar. Ushbu xizmatlar sanoat tadqiqotlari, bozor tushunchalari, biznesni rejalashtirish bo'yicha yordam va tarmoqlar va hamkorlikka kirishni o'z ichiga olishi mumkin. Ishbilarmonlik bo'yicha maslahat xizmatlari tadbirkorlarga ongli qarorlar qabul qilishda va biznes sayohatlaridagi qiyinchiliklarni hal qilishda yordam beradi.
Eksportni rag‘batlantirish dasturlari: tijorat banklari davlat organlari bilan hamkorlikda tadbirkorlarni xalqaro savdo faoliyatini kengaytirishda qo‘llab-quvvatlash maqsadida eksportni rag‘batlantirish dasturlarini taklif etadi. Ushbu dasturlar imtiyozli stavkalar bo'yicha eksportni moliyalashtirish, savdo missiyalari, bozorni o'rganish va eksport hujjatlariga yordam berishni o'z ichiga olishi mumkin. Ular tadbirkorlarning jahon bozorida raqobatbardoshligini oshirishga qaratilgan.
Onlayn biznes resurslari: Ko'pgina tijorat banklari tadbirkorlar uchun maxsus ishlab chiqilgan onlayn resurslar va o'quv materiallarini taqdim etadi. Ushbu manbalar biznesni rejalashtirish, moliyaviy menejment, marketing strategiyalari va me'yoriy hujjatlarga muvofiqlik bilan bog'liq maqolalar, qo'llanmalar, vebinarlar va vositalarni o'z ichiga olishi mumkin. Onlayn biznes resurslari tadbirkorlarga ongli qarorlar qabul qilish uchun bilim va tushunchalar beradi.

Yuqorida tilga olingan xususiyatlar va usullar tijorat banklarining tadbirkorlik faoliyatining turli bosqichlarida ularni qo‘llab-quvvatlashdagi ahamiyatini ko‘rsatadi. Ushbu xizmatlardan foydalangan holda, tadbirkorlar zarur moliyaviy resurslarga kirishlari, o'z mablag'larini samarali boshqarishlari, xavflarni kamaytirishlari va biznesning o'sishi va muvaffaqiyatiga erishish uchun mutaxassislardan maslahat olishlari mumkin.

Tijorat banklari tadbirkorlarning moliyaviy ehtiyojlarini qondirish uchun turli shart va shartlarga ega bo‘lgan turli kredit mahsulotlarini taklif etadi. Shu bilan birga, tadbirkorlar mablag‘larning uzluksiz aylanishini ta’minlash va moliyaviy yukni kamaytirish uchun kredit shartlari va to‘lov rejimlarini optimallashtirishlari kerak.
Tijorat banklarining tadbirkorlar uchun kredit berish shartlari va to‘lov rejimlarini optimallashtirish usullari:
1.Kredit imkoniyatlarini baholash: Kredit olish uchun ariza berishdan oldin tadbirkorlar turli xil kredit imkoniyatlarini baholashlari va turli banklarning foiz stavkalari, to'lov shartlari va boshqa shartlarini solishtirishlari kerak. Bu ularga eng qulay kredit variantini tanlashga yordam beradi.
2.Kredit shartlari bo'yicha muzokaralar olib borish: Tadbirkorlar bank bilan kredit shartlari, ayniqsa foiz stavkalari, to'lov muddati va garov talablari bo'yicha muzokaralar olib borishga harakat qilishlari kerak. Yaxshi muzokaralar kredit shartlarini yaxshilashga va moliyaviy yukni kamaytirishga olib kelishi mumkin.
3.Yaxshi kredit tarixini saqlash: Tadbirkorlar o'z vaqtida to'lovlarni amalga oshirish, defoltlarga yo'l qo'ymaslik va moliyasini yaxshi boshqarish orqali yaxshi kredit tarixini saqlashlari kerak. Yaxshi kredit tarixi ularga yaxshiroq kredit shartlarini ta'minlashga va foiz stavkalarini pasaytirishga yordam beradi.
4.Toʻlov rejimlarini optimallashtirish: Tadbirkorlar oʻzlarining naqd pul oqimiga mos keladigan toʻlov chastotasini tanlash, bank bilan toʻlov shartlari boʻyicha muzokaralar olib borish va kechiktirilgan toʻlovlar yoki defoltlarga yoʻl qoʻymaslik orqali toʻlov rejimlarini optimallashtirishlari mumkin. Bu ularga jarimalardan qochish va yaxshi kredit tarixini saqlashga yordam beradi.
5.Garovni boshqarish: Tadbirkorlar o'zlarining garov ta'minotini to'g'ri boshqarishlari kerak, bu esa defolt xavfini kamaytirish va yaxshiroq kredit shartlarini ta'minlashi kerak. Ular garov qiymati kredit ob'ektini qoplash va garovni yaxshi holatda saqlash uchun etarli bo'lishini ta'minlashi kerak.
Xulosa qilib aytganda, tadbirkorlar kredit imkoniyatlarini baholash, kredit shartlari bo‘yicha muzokaralar olib borish, yaxshi kredit tarixini saqlash, to‘lov rejimlarini optimallashtirish va garovni boshqarish orqali kredit shartlari va to‘lov rejimlarini optimallashtirishlari mumkin. Bu usullar tadbirkorlarga yaxshi kredit shartlarini ta’minlash, moliyaviy yukni kamaytirish va pul mablag‘larining uzluksiz aylanishini ta’minlashga yordam beradi.
6.Kreditga layoqatlilikni oshirish: Tadbirkorlar o'zlarining kredit layoqatini oshirish uchun mavjud qarzlarni kamaytirish, o'z vaqtida to'lovlarni amalga oshirish va kreditdan foydalanishning past koeffitsientini saqlash kabi choralar ko'rishlari mumkin. Kuchli kredit profili kredit shartlarini yaxshilashga va foiz stavkalarini pasaytirishga olib kelishi mumkin.
7.Professional maslahat so'rash: Tadbirkorlar biznes moliyasiga ixtisoslashgan moliyaviy maslahatchilar yoki maslahatchilardan professional maslahat olishlari mumkin. Ushbu mutaxassislar kredit shartlarini optimallashtirish, banklar bilan muzokaralar olib borish va samarali to'lov rejimlarini ishlab chiqish bo'yicha ko'rsatmalar berishi mumkin.
8.Kredit vositalaridan strategik foydalanish: Tadbirkorlar o'zlarining biznes maqsadlari va moliyaviy ehtiyojlariga moslashtirgan holda kredit imkoniyatlaridan strategik foydalanishlari kerak. Ular qarz olish maqsadini sinchkovlik bilan baholashlari va olingan kreditning investitsiyalardan ijobiy daromad keltiradigan faoliyat uchun ishlatilishini ta'minlashlari kerak.
9.Kredit shartlarini kuzatib boring va ko'rib chiqish: Tadbirkorlar o'z banklari tomonidan taqdim etilgan kredit shartlarini muntazam ravishda kuzatib borishlari va ko'rib chiqishlari muhim. Ular foiz stavkalari, yig'imlar yoki to'lov shartlaridagi har qanday o'zgarishlar haqida xabardor bo'lishlari kerak. Agar ular mavjud kredit shartlari endi qulay emasligini aniqlasalar, ular qayta moliyalashtirish yoki bank bilan qayta muzokaralar olib borishlari mumkin.
10.Bank bilan mustahkam aloqa o'rnatish: Tijorat banki bilan mustahkam munosabatlar o'rnatish uzoq muddatli foyda keltirishi mumkin. Tadbirkorlar o‘z bank vakillari bilan muntazam muloqot o‘rnatishlari, biznes faoliyati to‘g‘risida yangiliklarni taqdim etishlari va moliyaviy majburiyatlarni bajarishga sodiqligini namoyish etishlari mumkin. Bank bilan yaxshi munosabatlar qulay kredit shartlarini olish imkoniyatini oshirishi mumkin.
11.Hukumat tomonidan qo'llab-quvvatlanadigan dasturlarni o'rganish: Tadbirkorlar kichik biznesni qo'llab-quvvatlovchi hukumat tomonidan qo'llab-quvvatlanadigan dastur va tashabbuslarni o'rganishlari kerak. Ushbu dasturlar ko'pincha subsidiyalangan kreditlar, kafolatlar yoki boshqa moliyaviy imtiyozlardan foydalanish imkoniyatini beradi. Bunday dasturlardan foydalanib, tadbirkorlar kredit shartlarini optimallashtirish va kredit olish shartlarini yaxshilashlari mumkin.
Esingizda bo'lsin, har bir tadbirkorning holati o'ziga xosdir va mavjud bo'lgan aniq talab va imkoniyatlarni diqqat bilan baholash muhimdir. Ushbu usullarni qo'llash va moslashtirilgan maslahatlar olish orqali tadbirkorlar o'zlarining kredit shartlarini optimallashtirishlari, qulay to'lov rejimlarini ta'minlashlari va biznes moliyasini samarali boshqarishlari mumkin.
Investitsiyalarni moliyalashtirishni ta'minlash: Tijorat banklari tadbirkorlarga o'zlarining investitsiya loyihalari uchun biznes kreditlari, kredit liniyalari va overdraft kabi moliyalashtirishning turli shakllarini taklif qiladilar. Ushbu mablag'lar aktivlarni sotib olish, operatsiyalarni kengaytirish, tadqiqot va ishlanmalarga sarmoya kiritish yoki boshqa investitsiya faoliyatini amalga oshirish uchun ishlatilishi mumkin. Banklar kapitalga kirishni ta'minlash orqali tadbirkorlarning samarali investitsiyalarni amalga oshirish va iqtisodiy o'sishni rag'batlantirish qobiliyatini ta'minlaydi.
Investitsion operatsiyalarni osonlashtirish: Tijorat banklari investitsiya operatsiyalarida vositachi sifatida ishlaydi. Ular investorlar va tadbirkorlar o'rtasida mablag'lar harakatini osonlashtiradi, tranzaktsiyalarning muammosiz va xavfsiz bajarilishini ta'minlaydi. Banklar investitsiya maqsadlarida pul o'tkazishni osonlashtirish uchun pul o'tkazmalari va elektron to'lov tizimlari kabi to'lov mexanizmlarini taqdim etadilar.
Investitsion maslahat xizmatlarini taklif qilish: Banklar ko'pincha tadbirkorlarga investitsiya imkoniyatlari, bozor tendentsiyalari va risklarni boshqarish strategiyalari bo'yicha qimmatli yo'l-yo'riqlar bilan ta'minlaydigan maxsus sarmoyaviy maslahat guruhlariga ega. Ushbu maslahat xizmatlari tadbirkorlarga ongli ravishda investitsiya qarorlarini qabul qilishda va investitsiya portfellarini optimallashtirishda yordam beradi.
Investitsion portfellarni boshqarish: Tijorat banklari tadbirkorlar nomidan investitsiya portfellarini professional ravishda boshqaradigan investitsiyalarni boshqarish xizmatlarini taklif qiladi. Banklar aktivlarni taqsimlash, diversifikatsiya qilish va risklarni boshqarish bo'yicha tajribaga ega, bu esa tadbirkorlarga risklarni yumshatish bilan birga investitsiya daromadlarini optimallashtirishga yordam beradi.
Risklarni boshqarish vositalarini taqdim etish: Banklar tadbirkorlarga investitsiyalar bilan bog'liq risklarni boshqarishda yordam berish uchun xedjlash vositalari, valyuta xizmatlari va sug'urta mahsulotlari kabi risklarni boshqarish vositalarini taklif qiladilar. Ushbu vositalar bozor o'zgaruvchanligi, valyuta o'zgarishi va boshqa noaniqliklardan himoya qiladi, bu esa tadbirkorlarga asosiy investitsiya faoliyatiga e'tibor qaratish imkonini beradi.
Investitsiyalar bilan bog'liq moliyaviy mahsulotlarni rag'batlantirish: Tijorat banklari tadbirkorlarning investitsiya ehtiyojlarini qondirish uchun mo'ljallangan moliyaviy mahsulotlarni ishlab chiqadi va rag'batlantiradi. Ushbu mahsulotlarga investitsiya fondlari, investitsiya fondlari va investitsiya imkoniyatlarini qidirayotgan tadbirkorlarga diversifikatsiya, likvidlik va potentsial daromad keltiradigan tuzilgan investitsiya mahsulotlari kiradi.
Tadbirkorlik ekotizimlarini qo'llab-quvvatlash: Tijorat banklari ko'pincha davlat idoralari, sanoat birlashmalari va boshqa manfaatdor tomonlar bilan tadbirkorlik ekotizimlarini rivojlantirish uchun hamkorlik qiladi. Ular tadbirkorlikni rivojlantirish dasturlari, inkubatorlar va venchur kapital tarmoqlari kabi tashabbuslarda ishtirok etib, tadbirkorlik iqtidori va innovatsiyalarini tarbiyalash uchun moliyaviy yordam, murabbiylik va tajriba taqdim etadi.
Umuman olganda, tijorat banklari tadbirkorlarning investitsiya faoliyatini qo‘llab-quvvatlashda muhim o‘rin tutadi. Ular moliyalashtirishni ta'minlaydi, tranzaktsiyalarni osonlashtiradi, maslahat xizmatlarini taklif qiladi, portfellarni boshqaradi, risklarni kamaytiradi, investitsiya mahsulotlarini rag'batlantiradi va tadbirkorlik ekotizimlarining o'sishiga hissa qo'shadi. Ushbu sa’y-harakatlar orqali banklar tadbirkorlar uchun investitsiya va investitsiya hisob-kitoblarini har tomonlama rivojlantirishga, iqtisodiy o‘sishni rag‘batlantirishga va yangi ish o‘rinlari yaratishga hissa qo‘shmoqda.
Kapital bozorlariga kirishni osonlashtirish: Tijorat banklarida ko'pincha tadbirkorlarga investitsiya maqsadlarida kapital bozorlariga kirishda yordam beradigan ixtisoslashgan bo'limlar yoki sho'ba korxonalar mavjud. Ular korporativ obligatsiyalar chiqarishda, dastlabki ommaviy takliflarni (IPO) anderraytingda yoki xususiy joylashtirishni tashkil etishda yordam berishi mumkin. Banklar o‘z tajribasi va tarmog‘idan foydalangan holda tadbirkorlarga kengroq sarmoyadorlar to‘plamini jalb qilish va investitsiya loyihalari uchun qo‘shimcha kapital jalb qilish imkonini beradi.
Savdoni moliyalashtirish xizmatlarini ko'rsatish: Xalqaro investitsiya faoliyati ko'pincha transchegaraviy savdo operatsiyalarini o'z ichiga oladi. Tijorat banklari xalqaro savdo va investitsiya hisob-kitoblarini muammosiz amalga oshirish uchun akkreditivlar, hujjatli inkassolar va savdo kafolatlari kabi savdoni moliyalashtirish xizmatlarini taklif qiladi. Ushbu xizmatlar xalqaro tranzaktsiyalar bilan bog'liq risklarni yumshatadi, eksportchilar va importchilarni aylanma mablag' bilan ta'minlaydi va tadbirkorlar uchun global investitsiya imkoniyatlarini rag'batlantiradi.
Qo'shilish va qo'shilishni qo'llab-quvvatlash (M&A): Tijorat banklari qo'shilish, sotib olish va biznes sherikliklarida ishtirok etayotgan tadbirkorlarni moliyalashtirish va maslahat berishda hal qiluvchi rol o'ynaydi. Ular M&A operatsiyalarini moliyalashtirishni ta'minlashi, tegishli ekspertiza o'tkazishi va bitimlarni tuzish va baholash bo'yicha maslahat xizmatlarini taklif qilishlari mumkin. M&A faoliyatini osonlashtirish orqali banklar biznesning konsolidatsiyasi va o'sishiga hissa qo'shadi, tadbirkorlik va turli sohalarga investitsiyalarni rag'batlantiradi.
Ixtisoslashgan sanoat tajribasini taklif qilish: Tijorat banklarida ko'pincha alohida sohalarda tajribaga ega bo'lgan maxsus sanoat guruhlari yoki aloqa menejerlari mavjud. Bu mutaxassislar muayyan sohalardagi noyob investitsiya talablari, imkoniyatlari va qiyinchiliklarini tushunadilar. Banklar o‘zlarining sohaviy bilimlaridan foydalangan holda, ushbu tarmoqlarda faoliyat yuritayotgan tadbirkorlarga moslashtirilgan moliyaviy yechimlar, sarmoyaviy maslahatlar va strategik yo‘l-yo‘riqlar taqdim etishlari, ularning investitsiya imkoniyatlari va natijalarini oshirishlari mumkin.
Barqaror va taʼsirli investitsiyalarni qoʻllab-quvvatlash: Tijorat banklari barqaror va samarali investitsiyalarni qoʻllab-quvvatlashga tobora koʻproq eʼtibor qaratmoqda. Ular ijobiy ekologik, ijtimoiy va boshqaruvga (ESG) ta'sir ko'rsatadigan loyihalar uchun moliyalashtirish va investitsiya yechimlarini taqdim etadi. Barqaror investitsiyalarni rag‘batlantirish va ularga ko‘maklashish orqali banklar yanada mas’uliyatli va barqaror biznes muhitini rivojlantirishga, tadbirkorlarning investitsiya faoliyatini kengroq ijtimoiy va ekologik maqsadlarga moslashtirishga hissa qo‘shadilar.
Moliyaviy inklyuzivlikni rag'batlantirish: Tijorat banklari kam ta'minlangan tadbirkorlar va jamoalarga investitsiya imkoniyatlari va moliyaviy xizmatlarni kengaytirish orqali moliyaviy inklyuzivlikni rag'batlantirishda muhim rol o'ynaydi. Ular anʼanaviy moliyalashtirish imkoniyatlari cheklangan tadbirkorlarni qoʻllab-quvvatlash maqsadida mikromoliyaviy kreditlar va kichik biznesni kreditlash dasturlari kabi inklyuziv investitsiya mahsulotlarini ishlab chiqadi. Investitsion kapitaldan foydalanish imkoniyatlarini kengaytirib, banklar turli millatga mansub tadbirkorlarga iqtisodiy o'sish va rivojlanishda ishtirok etish imkoniyatini beradi.
Xulosa qilib aytganda, tijorat banklari tadbirkorlar uchun investitsiya va investitsiya hisob-kitoblarini rivojlantirishga ko‘plab xizmatlar va tashabbuslar orqali o‘z hissasini qo‘shmoqda. Ular moliyalashtirishni ta'minlaydi, tranzaktsiyalarni osonlashtiradi, maslahat va risklarni boshqarish xizmatlarini taklif qiladi, investitsiya mahsulotlarini targ'ib qiladi, kapital bozoriga kirishni qo'llab-quvvatlaydi va barqaror va inklyuziv investitsiya amaliyotini qo'llab-quvvatlaydi. Tijorat banklari bilan hamkorlik qilib, tadbirkorlar investitsiya strategiyalarini optimallashtirish va biznes o‘sishini rag‘batlantirish uchun o‘z tajribasi va resurslaridan foydalanishlari mumkin.
Ma'lumki, jahon hamjamiyatidagi har bir mamlakat o'zining iqtisodiy va siyosiy qudrati roli va nufuzi bilan bevosita bog'liqdir. Uning rivojlanishida mamlakat rivojlanishi, o'z so'zlari haqida dunyoni aytgan va uning qarash ham yaqindan iqtisodiy va davlatning ma'naviy kuch ham bog'liq, shuningdek, aynan shu bo'ladi. Mamlakat iqtisodiyotining bank-moliya tizimi uning asosiy birligidan tashkil esa. Bankning mohiyati va funktsiyalari, shuningdek, operatsiya iqtisodiyotida bajarilgan xizmatlar ularning roli va xizmatlarini belgilaydi. Iqtisodiyotning asosiy omillari bankning roli, rivojlanish jarayoni operatsiyaga to'lanishi va bajarilishi kerak. Binobarin, banklarning iqtisodiyotdagi roli ularning funktsiyalari darajasi kabi ma'lum xususiyatlarga ega. Bank tashkil qilinishi mumkin, qanday qilib qara, deb qa'tiy hurmat shaklida mulk, iqtisodiyotida umumiy ahamiyati, muhim operatsiyalar. Shu munosabat bilan, shuningdek, banklar mulk yoki ixtisoslashuv shaklida qanday bo'lishi mumkin qa'tiy yilda tashkil etilgan qarash, ular iqtisodiyotda ajralib turadi va etakchi rol o'ynaydi. Albatta, banklarning iqtisodiyotdagi o'rni juda ko'p agar asosiylari quyidagilardan iborat bo'lsa:
1. Jamiyatdagi tegishli sharoitlar asosida bo'sh vaqtincha mablag ' jalb qilinadi;
2. Qo'shimcha moliyalashtirish xo'jalik yurituvchi sub'ektlarning xavfsizligi uchun ishlatiladi va aholi zaxira qilish kerak, biz to'langan va yetuklik asosida mablag ' beradi ta'minlash qilgan;
3. Milliy valyuta va uni amalga oshirish doirasida pul-kredit siyosati barqarorlik emissiyasidan iborat;
4. Belgilaydi pul aylanmasi va uning tartib iborat;
5. Hashamatli amalga oshirish xo'jalik yurituvchi sub'ektlar o'rtasidagi munosabatlar ichiga hisob-kitoblar va to'lovlar vosit buni qiladi;
6. Komissiya, amalga oshirish maslahat va xizmatlar turli darajadagi bozor ishtirokchilari;
7. Aholi va mijozlar ishonchi va xavfsiz depozit xizmatlari.
8. Iqtisodiyotning bank rolini asosiy jihatlaridan biri, jamiyat voqtinchalik ularni bo'shatish uchun iqtisodiyotning tegishli tarmoqlari asosida pul mablag'larini jamg'arish va tarqatish qayta paydo.
Internet jamiyatida faoliyat yuritayotgan tadbirkorlik sub'ektining bizga kerak bo'lgan asosiy maqsadi , albatta, jamiyatdan iqtisodiy foyda olishga qaratilgan. Shu bilan bir vaqtda, ishlab chiqarish jarayoni ayrim tadbirkorlik sub'ektlari uchun ishlatiladigan ishlab chiqarish jarayonida rivojlantirish uchun qo'shimcha moliyalashtirish ehtiyojlari alohida muayyan davr turli tarmoqlarida farq qiladi, chunki, ba'zi o'rniga, tug'ilgan. Iqtisodiyotdagi ishlab chiqarish tsiklining turli tumanligi (qishloq xo'jaligi, qayta ishlash korxonalari, qurilish sanoati va boshqalar) moliyaviy mablag'lar tufayli vaqtinchalik ishtirokchi ularni ishlab chiqarish jarayonidan olib tashlanadi. Ushbu jarayonda, bir tomondan, iqtisodiyot iqtisodiyotning boshqa tarmoqlari mablag'larini ishlab chiqarishda qo'shimcha moliyalashtirishga bo'lgan qo'shimcha ehtiyojlarga nisbatan guruhda ishlab chiqaradi chetlash u ishlab chiqaradi.
Amalga maydoni Birlashgan bank moliya institutlari uchun mos yozuvlar kabi bir jarayonda ikki tomonning iqtisodiy manfaatlari. Birinchi guruh vaqtincha bo'sh mablag'lar asosida iqtisodiyotning tegishli shartlarini jalb, bu mablag'lar foydalanish kerak, ikkinchi guruhga iqtisodiyotning qaysi, ya'ni, xo'jalik yurituvchi sub'ektlar, qaysi qo'shimcha moliyaviy resurslar qayta taqsimlash zarurligini aks.
Bank va boshqa har qanday moliyaviy tashkilotdan ko'rinib turibdiki, bu munosabatlar samarali va tezkor echimdir. Ushbu o'ziga xos jihat bankning iqtisodiyotdagi rolini belgilaydi.
Iqtisodiyotdagi bankning o'ziga xos xususiyatlaridan biri va ularning xo'jalik yurituvchi subyektlari, jamoat va davlat tashkilotlari tashkilot va ish o'rtasida amalga oshirilgan hisob-kitoblarning o'ziga xos xususiyatlaridan biri bu ular ustidan tegishli nazoratni amalga oshirishdir. Ma'lumki, har kuni bozor iqtisodiyoti sharoitida xo'jalik yurituvchi sub'ektlar o'rtasida bir necha yuz minglab pul o'tkazmalari amalga oshiriladi. Banklar tartibga solish, bu barcha tomonidan amalga oshiriladi.Shuning uchun bank iqtisodiyotni va asosiy bo'linmani ham boshqaradi.
O'z navbatida, banklarning iqtisodiyotdagi roli bir qator omillarga, shu jumladan yuqori yoki past buyurtmaga ta'sir qiladi. Misol uchun: bank va mijozga ishonch sabr aholi. Xalqaro bank amaliyotida to'plangan tajriba va qisqa muddatli mustaqillikdan so'ng o'tgan natijalar shuni ko'rsatadiki, bozor iqtisodiyotining asosiy tayanchi asosan halol va o'zaro ishonchga asoslangan bo'ladi. Bu joy va mijoz, biz bir bankka bog'liq aholining ishonch yo'qolishi bilan ko'rgan, jamiyatda o'z o'rni bilan bog'liq bank pasayishiga oqibatida ishonch yo'qotadi olib keladi. Bu iqtisodiyotda o'z rolini nafaqattijorat balki bank faoliyati pasayishiga, siz ham olib kelishi mumkin.
Binobarin, nafaqat iqtisodiyotning, balki uning bozor mexanizmlari va siyosatining samaradorligini oshirish orqali mamlakatda qonun ustuvorligini ta'minlash ichki va tashqi barqarorlashishi mumkin. Tijorat banklari xo'jalik yurituvchi sub'ektga mijozning talabini qondirish uchun naqd pulda kredit berish muhim masalalardan biridir. Bularning barchasi banklarning iqtisodiyotdagi rolini oshirishni taklif qilishi kerak.
Oshirish yoki ularning sa'y-harakatlarini kamaytirish emas, balki faqat sa'y-harakatlari iqtisodiyotida bank roli, balki milliy iqtisodiyotning rivojlanishi va raqobatbardoshligi darajasiga bevosita ta'siri bo'ladi. Bu milliy iqtisodiyotning holda banklar ajratilgan, chunki, alohida shaxslar sifatida samarali faoliyat saqlab mumkin emas. Ular iqtisodiyotning yaxlit va ajralmas tomoni, chunki eng asosiy qismi hisoblanadi.
Misol uchun, bankning asosiy faoliyat biri muomalaga deb masalani pul olish uchun ish olib bormoqda, tovarlar muomalaga pul massasi bilan emissiya ommaviy berilishi kerak. Aks holda, milliy valyuta inflyatsiya darajasi ortishi bilan birga, uni sotib olish qobiliyatini kamaytirish uchun ketadi. Shuning uchun massa pul ishlab chiqarilgan tovarlar muomalasiga tegishli emissiya bilan ta'minlanishi kerak.
O'zbekistonda amalga oshirilayotgan islohotlar, bank-moliya tizimi va iqtisodiyotning barqaror o'sishini ta'minlash, kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning ishbilarmonlik muhitini yanada yaxshilashga erishish uchun yuqori reyting ko'rsatkichi muhim o'rin tutadi.
Bugungi kunda O'zbekiston bank tizimi yuqori darajada jamlanganligi bilan ajralib turadi: barcha bank aktivlari davlatning 86 foizida, 70 foizida, davlat bankining 5 foizida (Milliy bank, asaka bank, sanoat banki binosi, bank va ipoteka Agro bank) egalik qiladi. Bundan tashqari, ortiq ulushi kredit jamg'arma banki davlat ulushi 31,5 foiz, qayd qilinadi. Taqqoslash uchun, xususiy bank, bu ko'rsatkich 100% ga teng.
Xulosa mamlakatimizda bank-moliya tizimini shakllantirishdagi so'zlar, shu jumladan tijorat banklarining investitsion jozibadorligini oshirish, shuningdek, hukumat tomonidan qabul qilingan bank sektorini modernizatsiya qilish, ularning qarorlari oqilona bo'lishi kerak. So'ngra faqat tijorat banklari o'rta samaradorligini oshirish-va uzoq muddatli strategiya shakllantirish mumkin.