Tadqiqotlari
Download 6.42 Mb. Pdf ko'rish
|
1503-Текст статьи-4092-1-10-20200627
|
Ma’lumot darajasi
X Yuqori 241 (80%) 59 (20%) 300 (100%) Past 151 (76%) 49 (24%) 200 (100%) Bu jadvalga asoslanib shuni aytish mumkinki, ma’lumot darajasi yuqori bo‘lganlar zamonaviy kiyimlar xaridini ko‘proq amalga oshirishi kuzatilmoqda. Bu jadvaldagi zamonaviy kiyimlar xaridi xajmi yuqori va past darajali ma’lumotli va daromadlari turli darajadagi odamlarning orasidagi bog‘liqlik ko‘rsatilgan. Daromad guruhi orasidagi munosabat qisqargan. Bu yuqoridagi jadval fikrni noto‘g‘ri bo‘lishi mumkinligidan dalolat beradi. Sabab orqali oqibat yuzaga keladi. Xuddi shunday natijaning ham shakllanishiga bevosita omillar ta’sir qiladi. Ijobiy sabablar (omillar) yaxshi oqibatga, shuningdek, ijobiy omillar yuqori natijaga olib kelganidek, salbiy sabab yomon oqibatga, omillarning salbiy ta’siri natijaning pasayishiga olib keladi. Shu tufayli tahlil jarayonida natija ko‘rsatkichlariga omillar ta’sirini batafsil o‘rganishga to‘g‘ri keladi. 2. Vaqt mobaynidagi hodisaning yuz berish tartibi. Vaqt mobaynida hodisaning yuz berish tartibi sabab-oqibat munosabatlarining hususiyatlarini yanada chuqurroq o‘rganish imkonini beradi. Bu shuni anglatadiki, sabab-hodisa va sabab oqibatdan avval yoki bir vaqtda yuz berishi kerak. U oqibatdan keyin yuz berishi kerak emas. Oqibat keyin yuz bersa, oqibatni aniqlash sababli deb aytib bo‘lmaydi. Shu bilan birga sabab-oqibat bog‘liqligidagi xar bir hodisa boshqa hodisaning oqibati yoki sababi bo‘lishi mumkin. 278 Boshqacha qilib aytganda, o‘zgarishlar sabab-oqibat munosabatlarining sababi va oqibati bo‘lishi mumkin. Misol sifatida shuni aytish mumkinki, bu univermagdan doimo xarid kiluvchi xaridordar bu univermagni kredit kartochkasiga (masalan, “korzinka” tizimidagi karta) ega bulishi mumkin. Yoki bu univermagni kredit kartochkalariga ega xaridorlari o‘sha yerda xarid qilishga moyil bo‘ladilar. Univermagni savdo hajmi va xizmat ko‘rsatish sifati misoliga qaytamiz. Agar savdo hajmi o‘sishi xaridorlarga xizmat ko‘rsatish sifatiga bog‘liq bo‘lsa , unda savdo hajmini o‘sishidan oldin yoki bir vaqtni o‘zida o‘sishini yaxshilash chora tadbirlari o‘tkazish joyiz bo‘lishi kerak. Bu choralar sotuvchilarni ko‘paytirish yoki qo‘shimcha qayta tayyorlash bilan xarakterlanishi mumkin. Keyingi oy univermagni savdo daromadi o‘sishi mumkin. Yoki aksincha, savdo hajmi sotuvchilarni qayta tayyorlash yoki ularni ko‘paytirish bilan bir vaqtda o‘sishi mumkin. Agarda savdo hajmini sezilarli o‘sganidan keyin univermag daromadini qaysidir bir qismini sotuvchilarni kayta o‘qitishga yunaltirsa, bu xaridorlarga xizmat ko‘rsatish sifatini oshishiga olib keladi. Bu holatda xizmat ko‘rsatishning oshishi savdo hajmini oshishga sabab bo‘la olmaydi. 3. Boshqa mumkin bo‘lgan sabab omillarning yuqligi. Boshqa mumkin bo‘lgan sabab omillarni yo‘qligi ko‘rilayotgan sababning bir donaligini bildiradi. Agar qachonki savdo hajmiga ta’sir etuvchi boshqa barcha omillar, jumladan narxlash, reklama, sotuv kanallari, tovar sifati, raqobat o‘zgarishsiz yoki nazorat qilinadigan bo‘lsagina xizmat ko‘rsatish sifatini oshirishni savdo hajmining o‘sishini sababi qilib ko‘rsata olishimiz mumkin. Vaziyatni o‘rganib chiqqandan so‘ng, ko‘rib chiqilayotganlardan tashqari barcha sabab omillarini chiqarib tashlash haqida ishonch bilan aytish mumkin. Bunga qarshi tajriba davomida ba’zi boshqa sabab omillarining ta’sirini nazorat qilish mumkin. 279 Xulosa qilib aytganda, yuqorida aytib o‘tilgan uchta shartlarning yig‘indisi xam tasodifiy (sabab-oqibat) bog‘liqlikning mavjudligini shak-shubhasiz dalili ekanini bildirmaydi. Bir qancha tadqiqotlar o‘tkazilgani natijasidagi isbotlar tasodifiy bog‘liqlik mavjudligini ishonchini oshirishi mumkin. Dalillarni sharhlash muammoli vaziyatni chuqur anglash asosida amalga oshirilayotgan bo‘lsa, bu ishonch yanada kuchayadi. Download 6.42 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|