Tajriba ishi tuz eritmasi va kislotalarda metall hamda qotishmalarning korroziyasi

Temir va po’latlarning kislota va tuzlardagi zanglashga bardoshliligi
Zanglamas po’lat va Ст45 dan yasalgan 25x50x1.5 mm li yassi shaklli yuzaning 4 tadan namunasi olinib, qum qog’ozda tozalanib 0,1 mm aniqlikda o’lchanadi. Keyin 0,0001 gr. Aniqlikda analitik tarozida o’lchaymiz. Ikkita kimyoviy idishga 10% li colyan kislotasidan, 2 tasiga esa 10% li xlorli natriy solinib 4 tala idish termostat ichiga solib qo’yiladi. Har bir idishga ikkita namunadan simga osiltirib solinadi. 2,5-3 soatlik tajribadan keyin namunalar suv bilan chayilib filtr qog’oz bilan artiladi. Kuzatishlar 1.2.- jadvalga yoziladi.

Тарозидан тортиш аниқлиги
Чизиқли катталикларни ўлчаш аниқлиги
Электролит ҳарорати
Намуналарни термик ишлаш
Тузилиш элементалари

Tajriba natijalari bilan ishlash
Korroziya tezligi va chuqurligini quyidagicha aniqlaymiz:
K= ;
n=K
Формула
− metall zichligi, g/cm³
Metallarning korroziya (zanglash) ga bardoshliligining 10 balli shkalasi ilovadagi 1.3.- jadvalda berilgan.
Korroziya bardoshliligi balli 1.1.- jadval bo’yicha. Metallarning korroziya (zanglash) ga bardoshligining 10 balli shkalasi ilovadagi 1.3.- jadvalda berilgan.

Т/р	Бардошлилик гуруҳи	Коррозия тезлиги П-мм/йил	Балл
1	Жуда бардошли	0.001 дан кичик	1
2	Қаттиқ бардошли	0.001-0.005 0.005-0.01	2 3
3	Бардошли	0.01-0.05 0.05-0.1	4 5
4	Камайтирилган бардошли	0.1-0.5 0.5-1	6 7
5	Кам бардошли	1-5 5-10	8 9
6	Бардошсиз	10 дан юқори	10

Korroziyaga bardoshlikka baho berganda, bardoshlilik guruhi qatoridan foydalanish tavsiya etiladi: aniq baho uchun ballar qatoridan foydalaning.

Masalan П≥ 0.5 mm/yil uchun: bardoshlilik guruhi qatoridan;
П< 0.5 mm/yil da esa ballar qatoridan foydalaning.
П=

og’irlik yo’qotilganligi, g/m2 * yil
𝜌 - metal zichligi , g/sm³ ; yoki
П=
- korroziya tezligi; g/m² * soaт
4. Ish yuzasidan o’z-o’zini tеkshirish savollari
1. Kimyoviy va elеktrokimyoviy korroziya mеxanizmlarini tushuntirib, misollar kеltiring.
2. Galvanik juftlarning ishlash mеxanizmini tushuntiring.
3. Mеtallarning normal potеntsial qiymati qanday aniqlanadiq
4. Elеktrolitlarga nimalar kiradiq
5. Nima uchun bir xil sharoit ta'sirida, mеtallar har xil korroziyalanadilarq
6. Nima uchun tеmir korroziyalanib, oltin korroziyalanmaydiq