Talab va taklif qonuni Bozor muvozanati Namangan Muhandislik Tehnologiya instituti 1-kurs talabasi

Talab va taklif qonuni Bozor muvozanati

Namangan Muhandislik Tehnologiya instituti 1-kurs talabasi

Abdusamiyeva Sevinchning

Iqtisodiyot Nazariyasi fanidan bajargan mustaqil ishi

Reja:

• Talab tushunchasi va uning miqdoriga ta'sir etuvchi omillar. Talab qonuni.
• Taklif tushuncha va uning miqdofiga ta'sir etuvchi omillar. Taklif qonuni.
• Talab va taklif oʻrtasidagi miqdorning oʻzgarishi. Bozor muvozanati.

Mavzuga oid asosiy tushunchalar

• Tovar va xizmatlarning ma'lum turiga iste'molchining ma'lum vaqtda narxlarning mavjud darajasida sotib olishga qodir boʻlgan ehtiyoj Talab deyiladi.

Taklif deganda ishlab chiqaruvchilarning ma'lum vaqt ichida tovar yoki xizmatlarning ma'lum turini ishlab chiqarishga qodir boʻlgan narxning har bir darajasida bozorda sotishga chiqaradigan miqdori tushuniladi.
Talab qonuni tovar narxi bilan uning sotib olinadigan miqdori oʻrtasidagi teskari yoki qarama-qarshi bogʻliqlikni ifodalaydi.
Taklif qonuni narx bilan sotishga chiqariladigan tovarlar miqdori oʻrtasidagi bevosita yoki toʻgʻridan-toʻgʻri (bilvosita) bogʻliqlikni ifodalaydi.
Bozor muvozanati sotuvdagi tovarlarga boʻlgan talab va ularning taklif miqdorining tengligini ifodalaydi.

Talab

• Ehtiyoj kishilarning hayotiy vositalariga boʻlgan zaruriyatini ifodalovchi ilmiy kategariya sifatida taraqqiyotning hamma bosqichlari uchun umumiy va doimiydir. Uning bozor iqtisodiyoti shoroitidagi tarixiy koʻrinishi talab tushunchasidir. Talab ehtiyojdan farq qilib, mustaqil iqtisodiy kategoriya (ilmiy tushuncha) sifatida amal qiladi.

Ehtiyojning faqat pul bilan ta'minlangan qismi talabga aylanadi. Demak, talzb-bu pul bilan ta'minlangan ehtiyojdir. Ehtiyoj zarur miqdordagi pul bilan ta'minlansa, u "xohish", " istak" boʻlib qolaveradi. Talabning bir qator muqobil variantlari mavjud boʻladi, chunki narx oʻzgarishi bilan tovarning sotib olinadigan miqdori ham oʻzgaradi. Shu bogʻliqlikdan kelib chiqib, talabga quyidagicha ta'rif berish mumkin: ma'lum vaqt oraligʻida, narxlarning mavjud darajasida iste'molchilarning tovar va xizmatlar ma'lum turlarini sotib olishga qodir boʻlgan ehtiyoji.
Talab elastikligi
E(k)>1 boʻlsa, talab elastik
E(k)<1 boʻlsa, noelastik
E(k) boʻlsa, mutlaqo elastik