Ta’lim sohasi: 110000 – Pedagogika Ta’lim yo`nalishi


Download 4.13 Mb.
bet78/396
Sana31.07.2023
Hajmi4.13 Mb.
#1664109
1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   396
Bog'liq
МТ Она тили

Sabab ravishi. Sabab ravishi ish-harakatning bajarilish sababini anglatadi. Sabab ravishi nega? nima uchun? nima sababdan? kabi so‘roqlarga javob bo‘ladi va ularga noiloj, noilojlikdan, chorasiz, chorasizlikdan kabi ravishlar kiradi.
Sabab ravishi, asosan, sabab holi vazifasini bajaradi: Qunduzoyning qistashi bilan noiloj birinchi qatorga borib o‘tirdi (Oydin).
Maqsad ravishi. Maqsad ravishi ish-harakatning bajarilishidagi maqsadni anglatib, nega? nima maqsadda? kabi so‘roqlarga javob beradi. Bu ravishlarga atay(in), ataylab, jo‘rttaga, qasddan kabilar kiradi. Maqsad ravishi gapda, asosan, maqsad holi vazifasini bajaradi: YUksak binolar tomon, Bordik bizlar atayin (Po‘lat Mo‘min).


Ravishlarning yasalishi. O‘zbek tilida ravishlar, asosan, 2 xil usul, affiksatsiya va kompozitsiya usuli bilan yasaladi.
Affiksatsiya usuli bilan ravish yasashda so‘z negiziga maxsus ravish yasovchi affikslarni qo‘shish bilan ravish yasaladi. Ravishning bu usul bilan yasalishida ko‘pincha ot, ba’zan sifat, son, olmosh, fe’lning sifatdosh va harakat nomi shakllari, shuningdek ravishning o‘zi asos bo‘ladi.
Ravish yasovchi affikslar quyidagilar:
-an: taxminan, rasman, tasodifan, majburan kabi. Bu affiks ot, sifat asosidan ravish yasaydi.
-cha: o‘zbekcha, yangicha, boshqacha, o‘zicha, istagancha, hozircha kabi. Bu affiks ot, sifat, olmosh, sifatdosh, ravish asosidan ravish yasaydi.
-incha: ko‘pincha, aksincha kabi. Bu affiks ravish, sifat asosiga qo‘shilib ravish yasaydi.
-larcha: o‘rtoqlarcha, qarindoshlarcha, aybdorlarcha, vahshiylarcha kabi. Bu affiks ot, sifat asosiga qo‘shilib ravish yasaydi.
-ligicha: tirikligicha, xomligicha, ozligicha, xo‘lligicha kabi. Bu affiks sifat, ravish asosiga qo‘shilib ravish yasaydi.
-lay: tiriklay, butunlay kabi. Bu affiks sifat va olmosh asosidan ravish yasaydi.
-ona: do‘stona, fidokorona, g‘ olibona, qadimona kabi. Bu affiks ot, sifat, ravish asosidan ravish yasaydi.
-lab: haftalab, yaxshilab, bittalab, ko‘plab kabi. Bu affiks ot, sifat, son, ravish asosiga qo‘shilib ravish yasaydi.

Download 4.13 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   396




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling