Ta’lim va taraqqiyot

Ключевые слова: творчество, способность, искусство, эбру, эффект, 
нематериальное, культурное наследие, техника эбру, фантазия, воображение, 
чувство, бумага, краска, вода, гевея, образ, абстракция, нестандартность, 
изобразительная деятельность. 
Annotation. This article is about marbling art, its origin, its essence, and the 
creation of non-specific forms in the imagination through the marbling technique in 
increasing students' creativity, students independently use non-traditional methods, 
find non-standard methods of artistic representation, enjoy their work. consists of 
opinions about. 
Keywords: creativity, ability, art, marbling, effect, intangible, cultural 
heritage, marbling technique, fantasy, imagination, feeling, paper, paint, water, 
heveya, image , abstract, non-standard, visual activity. 
 

---

 Namangan davlat pedagogika instituti “Ta’lim va taraqqiyot” ilmiy-uslubiy jurnali
2023-yil 4-son. ISSN: 2992-9008. UDK: 37
 
138 
O‗quvchi shaxsidagi ko‗pgina jarayonlar va xususiyatlarning ayniqsa kuchli 
rivojlanishi, o‗quvchining umumiy ravishda har tomonlama layoqatli bo‗lishiga olib 
keladi. Qobiliyatlar shaxsning faqat bir tomoni, uning psixik xususiyatlaridan 
biridir. Agar talantli kishi axloqiy jihatdan qat‘iyatli bo‗lmasa, u ijobiy shaxs deb 
hisoblanishi mumkin emas. Aksincha, yuksak ma‘naviy darajaga, prinsipiallikka, 
axloqiy xis-tuyg‗ularga va kuchli irodaga ega bo‗lgan kishilar jamiyatga katta foyda 
keltiradilar. Qobilyatlar faoliyat dovomida rivojlanadi. Ijodkorlik qobilyatlarini 
rivojlantirish muammosi, iqtidor, talant, sifatlari, ularni tarbiyalash va 
rivojlantirish bilan bog‗liq masalalar barcha davrlarda insoniyatni qiziqtirib, 
to‗lqinlantirib kelgan va bugungi kunda ham u o‗z jozibasi bilan barchani o‗ziga jalb 
qilib kelmoqda. Ijodkorlikka intilish, mehnatga bo‗lgan munosabatni faqat moddiy 
mukofot olish vositasigina emas, balki hayotning mazmuniga, o‗zlikni namoyon 
qilish usuliga aylanishi shart.
Ijod – insonning moddiy va ma‘naviy ne‘matlarini yaratish faoliyatidir. Unda 
inson tafakkuri, xotirasi, tasovvuri, diqqati, irodasi faol ishtirok etadi, butun bilimi, 
tajribasi, iste‘dodi namoyon bo‗ladi. Ijod dastlab inson tasovvurida tug‗iladi. 
Ishlashni yoqtirmaydigan, aqliy mehnatni ham, jisoniy mehnatdan ham o‗zini olib 
qochadigan dangasa o‗quvchilarda qobilyat rivojlanmaydi. Albatta xozirgi kunda 
ijodkorlikning ham milliy ham xorijiy uslublari ko‗p, ulardan biri zamonaviy tilda 
aytganda ―Ebru‖ san‘atidir. Uning afsonaviyligi, go‗zalligi, natijasi insonlarga ijobiy 
hissiyot berishi bilan o‗zgacha o‗ringa ega.
Ebru - suv ustida rasm chizish san‘ati. Qadim zamonlardan beri suv insonni 
o‗zining ajoyib fazilatlari bilan o‗ziga jalb qilgan. Suvga rasm chizish shunchalik 
qadimiyki, uning qachon paydo bo‗lganini hech kim aniq bilmaydi, ammo aniq 
aytishimiz mumkinki, bu texnika Osiyoda (Turkiston, Hindiston, Turkiya, keyin 
esa asta-sekin Evropada paydo bo‗lgan). 
Ebru 2014-yilda YUNESKOning nomoddiy madaniy meros ro‗yxatiga 
kiritilgan bo‗lib. Hozirgi kunda u butun dunyoda turk san‘ati sifatida tanitiladi va 
targ‗ib qilinadi. Bizning tilda abru yoki turkcha aytganda, ebru san‘ati suv 
yuzasidagi bo‗yoqlar yordamida turli shakllar yasash orqali qog‗ozda abstrakt yoki 
gulsifat bezaklarni aks ettirish demakdir. Ba‘zi manbalarda abruni hozirgi Turkiya 
hududiga buxorolik yoki samarqandlik ustalar olib kelgani qayd etilgan. Izmir 
shahrilik rassom Nuri Pinar ham abru san‘ati dastlab Markaziy Osiyoda paydo 
bo‗lgan degan fikrda. ―Abru so‗zi forschadan olingan bo‗lib, abr – bulut, abri – 
bulutsimon degan ma‘noni bildiradi. Abru Turkistonda paydo bo‗lgan deyishadi, 
chunki qog‗oz ishlab chiqarish o‗sha hududda rivojlangan. Menimcha, o‗sha 
paytlarda qog‗oz ishlab chiqarganlar uni bezash bilan, abru bilan ham 
shug‗ullanishgan. Abru Samarqanddan Eron orqali Onado‗liga kelgan deb 
hisoblanadi. Yurtimizdagi eng qadimiy abru namunasi 1539-yilda bir devonning 

---