Ta’lim va taraqqiyot

 Namangan davlat pedagogika instituti “Ta’lim va taraqqiyot” ilmiy-uslubiy jurnali
2023-yil 4-son. ISSN: 2992-9008. UDK: 37
 
140 
An‘anaviy bo‗lmagan rasm chizish usullari o‗quvchilarning aql-zakovatini, 
tasavvurini, fantaziyasini, qutidan tashqarida fikrlash qobiliyatini rivojlantirishga 
turtki beradi. O‗quvchilar ebru san'atida o‗zlarining qobiliyatlarini, o‗ziga xosligini 
ochib beradilar, o‗z ishlaridan qoniqish hosil qiladilar. Ular ijodkorlikning 
afzalliklarini his qila boshlaydilar va xatolar to‗siq emas, balki maqsadga erishish 
yo‗lidagi qadamlar, deb hisoblaydilar. G‗ayrioddiy materiallar va o‗ziga xos 
texnikalar ebruda ―mumkin emas‖ so‗zi mavjud emasligi bilan o‗quvchilarni o‗ziga 
jalb qiladi, ular xohlagan narsani va xohlaganicha chizishlari mumkin va hatto 
o‗zlarining g‗ayrioddiy texnikalarini o‗ylab topishlari mumkin, natijada o‗quvchilar 
unutilmas, ijobiy his-tuyg‗ularni boshdan kechirishadi. Noan‘anaviy texnikalarning 
har biri kichik o‗yindir. Ulardan foydalanish o‗quvchilarga o‗zlarini erkin, jasoratli 
va to‗g‗ridan-to‗g‗ri his qilishlariga imkon beradi. Ko‗pgina noan‗anaviy texnikalar 
o‗z-o‗zidan bo‗yashga taalluqlidir, bunda tasvir maxsus vizual texnikadan 
foydalanish va chizish texnikasini o‗zlashtirish natijasida emas, balki ―ro‗y 
berayotgan‖ effekt sifatida olinadi. Bundan tashqari, qanday tasvirni olish 
noma‗lum, ammo natija muvaffaqiyatli bo‗ladi va bu o‗quvchilarning faoliyatga 
qiziqishini oshiradi, ularning tasavvurini rag‗batlantiradi. O‗quvchilar bilan 
ishlashda "EBRU" texnikasidan quyidagi maqsadlarda foydalanish mumkin: badiiy 
ijodkorlikni, tasavvurni, fantaziyani, tasviriy faoliyatga qiziqishni rivojlantirish.
Bu quyidagi vazifalarni hal qilishga yordam beradi: 
1. O‗quvchilarni noan'anaviy rasm chizish usullari bilan tanishtirishda davom 
etish; 
2. An‘anaviy bo‗lmagan tasviriy san‘at materialini tanlash va undan foydalanish; 
3. Chizishda tajriba qilish istagini rivojlantirish, yorqin his-tuyg‗ular va his- 
tuyg‗ularni ko‗rsatish: quvonch, ajablanish; 
4. Ijodiy o‗zini o‗zi anglash va individuallikni tarbiyalash. 
Va natijada: 
1. O‗quvchilar mustaqil ravishda noan‘anaviy usullardan foydalanadilar; 
2. Badiiy tasvirning nostandart usullarini topadilar; 
3. Ularning his-tuyg‗ularini va his-tuyg‗ularini qanday etkazishni bilishadi va 
ishlaridan zavqlanishadi. 
O‗quvchi shaxsining intellektual hamda ijodkorlik sifatlarining o‗zaro 
munosabatlariga doir mulohazalarimizni umumlashtirib aytish mumkinki, ijodkor 
shaxs sifatlarining tashqi namoyon bo‗lishida ijodiy izlanishga bo‗lgan ishtiyoq 
nafaqat kommunikativ faoliyat natijasidir, balki umuman ko‗proq darajada 
pedagogik faoliyatga bo‗lgan munosabat natijasidir. Ko‗pgina o‗qituvchilarning 
fikriga ko‗ra, maktab o‗quvchilarining badiiy va ijodiy faoliyatini tashkil qilishning 
eng muhim sharti – bu nafaqat qiziqishni, nostandart echimlarga bo‗lgan didni, 
ahamiyatsiz fikrlash qobiliyatini rivojlantirish bilan emas, balki yangi va 

---