Таълим вазирлиги фарғона давлат университети “ижтимоий гуманитар фанлар ” кафедраси

II Bob. Iqtisodiy o'sish nazariyalarining tahlili.

2.1. Iqtisodiy o‘sishning ishlab chiqarish funksiyasini tahlili.
Ishlab chiqarish funksiyasi – bu, iqtisodiy-matematik tenglama bo‘lib, ishlab chiqarish o‘sishi bilan harajat o‘sishining o‘rtasidagi bo\liqliqni ifodalaydi. Matematik ishlab chiqarish funksiyasi turli xil shakillarda bo‘lishi mumkin. Ishlab chiqarish natijalari chiziqli bo\lanishga o‘xshagan 1 tadan 8 tagacha murakkab ishlab chiqarish funksiyalar bir necha omillarga bo\langan darajali funksiyalardir.
Birgina iqtisodiy o‘sishning omillari modellari ishlab chiqarish ob‘ektini prognozlashning sistemasiga, uning щajmiga bo\liq bo‘lgan dinamikasiga va boshqa biror omilning dinamikasiga asoslangan. Iqtisodiy o‘sishga ko‘p omillar ta‘sir etadi, shulardan asosiylari: taklif omili, talab omili va taqsimot omili.
Тaklif omillariga quyidagilarni kiritish mumkin:

• 
  Тabiiy resurslarning miqdori va sifati (yer, qazilma boyliklari, ob-havo va boshqalar): tabiiy sharoit qancha yaxshi bo‘lsa, mamlakat iqtisodiy o‘sishiga shuncha imkoniyatlar yuqori bo‘ladi;
  
• 
  Mehnatga layoqatli aholining miqdori va sifati; bunda bogliqlik tugridantugri bo‘lishi mumkin;
  

Asosiy kapitalning mavjudligi;
Mahsulot ishlab chiqarishga ta‘sir etuvchi texnologiyalar darajasi. Тalab omillariga jamiyatning yalpi talabini mahsulot ishlab chiqarish orqali o‘stiruvchi o‘sishni ragbatlantiruvchi omillar kiradi:
Ish haqi qancha yuqori bo‘lsa, talab shuncha yuqori;
Davlatning fiskal siyosatida- soliqlar qancha yuqori bo‘lsa, ish haqi shuncha past, shu bilan birga, talab qancha past bo‘lsa, iqtisodiy o‘sish yuqori;

• 
  Jamgarmaga nisbatan aholi moyilligi ham haqiqiy talab hisoblanadi, bu degani iqtisodiy o‘sishdir.
  

Omillar ta‘siriga qarab iqtisodiy o‘sish modellari tuziladi. Ularning 2 xil ko‘rinishi mavjud, ya‘ni 2 omilli va ko‘p omilli. Ko‘p omilli model barcha omillarni o‘sishiga ta‘sir qiladi. Barcha omillar ta‘sirini umumiy holdagi ifodasi ishlab chiqarishi funksiyasini egri chieigi ko‘rinishidagi ifodalanishidir. Bu funksiya turli omillarni variantlar ko‘rinishida mahsulotlar ishlab chiqarishdir. Тaklifga ta‘sir etuvchi turli omillar ta‘sirining o‘sishi ishlab chiqarish funksiyasini o‘ngga yoki chapga surilishiga sabab bo‘ladi(miqdorning o‘sishi, resurslar sifatini yaxshilanishi va ilmiy texnika progressi)(chizmaga qarang).
Investitsiya tovarlari

B D iste ‘mol tovarlari