Таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети

Пул тушумлари ҳақида тушунча 
Пул тушумлари (пул объект оқимларининг, cаш флоw) 
иқтисодий адабиётларимизда яқиндан буён қўлланилаётган атама 
бўлиб, фирма тижорат фаолияти натижасида олинган тушумларни, 
яъни пул киримлари ва чиқимларини кўрсатади. 
Пул тушумлари қуйидагиларни ўз ичига олади: 
1. Асосий фаолият бўйича: 

нақд пул эвазига сотишдан олинган пул тушуми; 

пул ўтказиш йўли билан сотишдан олинган пул тушумлари. 

---

13 
2. Инвестициялар бўйича: 

қимматли 
қоғозларга 
қилинган 
инвестициялардан 
даромадлар; 

шўъба корхоналар ва хориждан тушумлар; 

активларни сотишдан келадиган тушумлар. 
3. Молиявий операциялар бўйича: 

қимматли қоғозларни сотишдан олинган тушумлар; 

қарзлар. 
Фирманинг пул чиқимлари қуйидагиларни ўз ичига олади: 
1. Асосий фаолият бўйича: 

хомашё ва материаллар учун тўловлар; 

иш ҳақи тўловлари: 

солиқ тўловлари; 

суғурта тўловлари. 
2. Инвестициялар бўйича: 

асосий капитални сотиб олишга; 

асосий капитални монтаж қилишга. 
3. Молиявий операциялар бўйича: 

фоизлар ва дивидендлар тўлашга; 

ссудалар 
ва 
облигациялар 
бўйича 
мажбуриятларни 
сўндиришга. 
Пул тушумлари ва чиқимлари ўртасидаги фарқ, яъни соф пул 
тушумлари фирма бойлиги ошишини таъминловчи соф пул 
қолдиғидир. 
Бухгалтерия ҳисобининг Америка стандартлари ГААП 
(Генералл Аccептед Аccоунтинг Принcиплес) атамаларидан 
фойдалансак, пул тушумларини аниқлаш тенгламаси қуйидагича 
ёзилади:
ПТ

 МРТ

 (ЖХ

А) 

 ФТ

С тўл. 
Бу ерда: ПТ – пул тушумлари;
МРТ - аҳсулот реализацисидан тушум;
ЖХ – жами харажатлар;
А – амортизация;

---

14 
ФТ – фоиз тўловлари;
С тўл. – тўланган солиқлар. 
Пул тушумлари ва чиқимларини қуйида амалий жадвалларда 
келтирилган.