Таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети

Мавзуни мустаҳкамлаш учун савол ва топшириқлар? 

1. Туроператорлар ҳамда турагентларнинг ҳуқуқ ва мажбуриятларига 
нималар киарди? 

2. Гидлар (гид-таржимонлар), экскурсия етакчилари ҳамда йўриқчи-йўл 
бошловчиларнинг ҳуқуқ ва мажбуриятлари қаерда ўз аксини топган? 

---

66 
 
 
10-Мавзу: Турист ва экскурсантларнинг ҳуқуқ ва 
мажбуриятлари 
Режа: 
1. Туристлар ҳамда экскурсантларнинг ҳуқуқлари 
2. Туристлар ҳамда экскурсантларнинг мажбуриятлари 
3. Туристларни суғурта қилиш 
4. Туристларнинг хавфсизлиги кафолатлари ва уларни таъминлаш чора-
тадбирлари. 
Таянч сўз ва иборалар: Бирлашган Миллатлар Ташкилоти, Инсон ҳуқуқлари 
Умумжахон декларацияси, ҳуқуқ субъекти, мажбуриятлар. 
Турист бу қайси мамлакат фуқароси бўлишидан қатъий назар, у инсон. Шу 
туфайли улар инсон сифатида барча халқаро ҳуқуқларга эга. Бу бўйича Инсон 
ҳуқуқлари Умумжахон Декларацияси амал қилмоқда. Бу ҳар бир инсоннинг 
қаерда ва қайси ҳолатда бўлишидан қатъий назар, уларнинг ҳуқуқларини 

---

67 
ҳимоя қилади. Бундан ташқари Ўзбекистон республикасининг қонунчилигида 
ҳам турист ва туристик фаолият билан шуғулланувчи субъектларнинг ҳуқуқ ва 
мажбуриятлари ўз аксини топган. Инсон ҳуқуқлари умумжаҳон декларацияси
Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Бош Ассамблеясида 1948 йил 10 декабрда 
қабул ва эълон қилинган.
1-МОДДА 
Ҳамма одамлар ўз қадр-қиммати ҳамда ҳуқуқларида эркин ва тенг бўлиб 
туғиладилар. Уларга ақл ва виждон ато қилинган, бинобарин бир-бирларига 
нисбатан биродарлик руҳида муносабатда бўлишлари керак. 
2-МОДДА 
Ҳар бир инсон ирқи, тана ранги, жинси, тили, дини, сиёсий ёки бошқа 
эътиқодларидан, миллий ёки ижтимоий келиб чиқиши, мол-мулки, табақаси 
ёки бошқа ҳолатидан қатъи назар ушбу Декларацияда эълон қилинган барча 
ҳуқуқ ва барча эркинликка эга бўлиши зарур. 
Бундан ташқари, инсон мансуб бўлган мамлакат ёки ҳудуднинг сиёсий, 
ҳуқуқий ёки халқаро мақомидан, ушбу ҳудуд мустақилми, васийми, ўз-ўзини 
идора қиладими ёки бошқача тарзда чекланганлигидан қатъи назар бирор бир 
айирмачилик бўлмаслиги керак.