Ta'limi vazirligi 0 ‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi asqar n ig ‘m atov

1 6
EKOTURIZM asoslari
obyekti sifatida Orol dengizi va uning atrofidagi buzilgan hududlarni 
yana bir bor eslab o'tish lozim.
Umuman olganda, ekoturizmning obyekti bo4ishi uchun har bir 
sayyohlik obyekti quyidagi talablarga javob berishi lozim:
•S organizmlar muayyan yashash makoni yoki joyiga ega bo'lishi, 
ya’ni biosfera doirasidan chiqib ketmasligi;
S tabiiy kelib chiqishi bo 'yicha antropogen о ‘zgargan yoki о ‘zgar- 
maganligi;
•/ tabiat qo ‘ynida sayyohlarning 24 soatdan ortiq bo ‘lish yoki tu- 
nab qolish imkoniyatining mavjudligi;
S ekotizimlardagi modda va energiya almashuvida qatnashayotgan 
bo ‘lishi.
Shunday qilib, ekoturizm obyekti — ekologik maqsadda sayyoh­
lik uyushtirilishi imkoniyatiga ega bo ‘Igan tabiat komponent (unsur)lari, 
tabiiy tizitn (sistema)lar, tabiat majmua (kompleks)lari. U inson ongiga 
bog'liq bo'lm agan tarzda kelib chiqqan, u rivojlanadi va shakllanadi. 
Lekin tabiat fan-texnika yutuqlari bilan qurollangan inson tomonidan 
o'zgartirilishi, ya’ni madaniylashishi yoki yomonlashuvi mumkin. 
Afsuski, keyingi ikki asr davomida ko'pincha ekoturizm obyekti salbiy 
tomonga qarab yuz tutmoqda (Ming yillik m a’ruza, Toshkent, 2002).
Fanda tadqiqot predmeti inson faoliyati va bilishi jarayonida 
obyektlar dunyosidan ajratib qaralgan m a’lum yaxlitlikni ifodalov- 
chi tushuncha. Predm et eng m uhim belgi va xususiyatlarni ifoda- 
laydi (Falsafa. Qomusiy lug‘at, 335-b.). Fan borliqni ilmiy bilish 
faoliyati (N. Shermuhamedova), tadqiqot predmeti obyektni ilmiy 
bilishga qaratilgan faoliyat yo‘nalishidir.
Bizningcha ekoturizm predm eti — ekoturistik obyektning turis­
tik imkoniyatlarini ekologik jihatdan tadqiq qilish, y a ’ni ekologik 
xususiyatdagi sayyohlik. Bu turizm subyektlarini tabiiy atrof-m uhitni 
m uhofaza qilish va asrash, buzilgan tabiat tizim lari va kom p- 
lekslarini qayta tiklash, tabiat unsurlaridan oqilona va samarali 
foydalanishga yo‘naltirishni o'rganish va tegishli xulosalar chiqarish 
demakdir.
XX asrning 80-yillarida «Sputnik» Xalqaro yoshlar turizm
byurosi ekoturizm predm eti — atrof-m uhitga minimal darajada 
ta ’sir etish va sayyohning ekologik madaniyatini shakllantirish, deb 
hisoblagan. Bunday amaliy faoliyatga, tadqiqot cmas predm et si­
fatida qaralgan.

---