Tana harakatlarining tili: imo-ishoralarni talqin qilish va suxbatdagi hudud va maydonlar

Nima uchun qo‘llaringizni kesib o‘tish zararli bo‘lishi mumkin 
Qo‘shma Shtatlarda o‘tkazilgan qo‘llarni kesishgan holatda o‘tkazilgan 
tadqiqotlar qiziqarli natijalar berdi. Ma’ruza kursiga ikki guruh talabalar taklif qilindi. 
Bir guruhga qo‘l va oyoqlarini chalishtirmaslik, tinch va bo‘shashmaslik tavsiya 
qilindi. Har bir ma’ruza yakunida tadqiqotchilar tomonidan materialning tushunarlilik 
darajasi va talabalarning ma’ruzachiga munosabati tahlil qilindi. Boshqa guruhga esa 
ma’ruzada qo‘llarini ko‘kragiga bog‘lab o‘tirishlari aytilgan. Natijada, qo‘llarini 
bog‘lab o‘tirgan guruh ma’ruzachini boshqa holatda tinglagan talabalarga qaraganda 
38% yomonroq o‘rganganligi ma’lum bo‘ldi. Ikkinchi guruh ham ma’ruzachiga va 
ma’ruza mavzusiga nisbatan ancha tanqidiy munosabatda bo‘ldi. 
Qo‘llaringizni ko‘kragingizda kesishganingizda, sizning vakolatingiz kamayadi. 

---

Shunga o‘xshash tadqiqotlar 1989 yilda o‘tkazilgan. 1500 ta subyekt olti xil 
ma’ruzada qatnashdi va deyarli bir xil natijalarni ko‘rsatdi. Tadqiqotlar shuni 
ko‘rsatadiki, qo‘llaringizni kesib o‘tish orqali tinglovchi ma’ruzachiga nisbatan 
ko‘proq salbiy his-tuyg‘ularni boshdan kechira boshlaydi. Bundan tashqari, uning 
e'tibori tarqoq. Shuning uchun o‘quv markazlarida doimo qo‘l dayamalari bo‘lgan 
stullar o‘rnatiladi - bunday stulda tinglovchi qo‘llarini ko‘kragiga kesib o‘tishga 
ehtiyoj sezmaydi. 
Qo‘llarning ichki burilishi erkaklarga turli xil narsalarni aniq tashlashga 
imkon beradi. Ayollarning qo‘llari bolani ushlab turish qulayroq bo‘lishi uchun 
buriladi. 
Qo‘llar ko‘kragida kesishgan 
Qo‘llarini ko‘kragiga kesib o‘tib, odam ongsiz ravishda o‘zi va kimdir yoki 
yoqimsiz narsa o‘rtasida to‘siq o‘rnatishga harakat qiladi. Bunday qoidalar juda ko‘p, 
ammo biz eng keng tarqalganini ko‘rib chiqamiz. Qo‘llar ko‘kragida kesishgan - 
universal imo-ishora. Bu deyarli hamma uchun mudofaa yoki salbiy deb hisoblanadi. 
Bu pozitsiyani ko‘pincha notanish odamlar orasida - ish uchrashuvida, navbatda yoki 
liftda, ya’ni o‘z xavfsizligiga ishonchsizlik holatida bo‘lgan odamlar egallaydi. 
Bir kuni biz mahalliy kengash yig‘ilishida qatnashdik, u erda ishlab 
chiqaruvchilar tomonidan daraxtlarni kesish muammosi muhokama qilindi. Zalning 
bir qismida ishlab chiquvchilarning vakillari, ikkinchisida esa ularning raqiblari, 
mahalliy "yashillar" o‘tirishgan. Uchrashuv boshida hozir bo‘lganlarning qariyb 
yarmi qo‘llarini ko‘kragiga bog‘lashdi. Ishlab chiquvchilar gapirganda, deyarli 
barcha "yashillar" qo‘llarini kesib o‘tishdi, ekologlar nutqi paytida ishlab 
chiquvchilar xuddi shunday qilishdi. Bu misol, odamlar o‘zlariga aytilgan narsaga 
rozi bo‘lmaganda qo‘llarini ko‘kragida kesib o‘tishlarini aniq ko‘rsatadi. Ko‘pchilik 
ma’ruzachilar qo‘llarini ko‘kragiga kesib o‘tganliklarini sezmasliklari uchun o‘z 
fikrlarini tinglovchilarga etkaza olmaydilar. Tajribali ma’ruzachilar bunday imo-
ishoraning ma’nosini yaxshi bilishadi va tinglovchilarning qabul qilish qobiliyatini 
oshirish va kayfiyatni salbiydan ijobiyga o‘zgartirish uchun o‘z nutqlarini o‘z vaqtida 
to‘g‘rilaydilar.