Taqdimot nutqi,taqdimot tarkibi (1). docx

Auditoriya omili.
Tayyorgarlikni savollarga javoblar berish bilan boshlash kerak: taqdimotda kim ishtirok 
etadi, kutilgan tinglovchilarning bilim darajasi va uning ehtiyojlari qanday.
Eng tipik bo‘lgan xato – auditoriyani noto‘g‘ri baholash, natijada tomoshabinlarning 
ortiqcha umidlari oqlanmaydi yoki bayon qilish yetarli darajada emas. Ikkala holatda ham 
nutq o‘z maqsadiga erishmaydi.
Joy omili.
Makon qanchalik katta bo‘lsa, tinglovchilarning muhokamada ishtirok etish ehtimoli 
kamroq bo‘ladi. Demak, teskari prinsip ham amal qiladi: agar taqdimotning maqsadi 
tomoshabinlarning chiqishlarini nazarda tutmasa, tomoshabinlar soni maksimal 
darajagacha ko‘payishi mumkin.
Xonaning xususiyatlari va uning texnik jihozlari (yorug‘lik, eshitish, mikrofon, ekran, 
proyektor mavjudligi va boshqalar) muhim rol o‘ynaydi.
Usul omili.
Birinchi navbatda bu axborotni to‘g‘ri tashkil etish jarayonidir. Keyin dalillarni tanlab 
olish, aks ettirish vositalarini va tashuvchilarni tanlash kerak. So‘ng vizual yechimlar 
hamda undan keyin – grafik timsol va bezaklar shakllantiriladi.

---

Taqdimot tarkibi
Agar taqdimotni uchta komponent shaklida taqdim etsangiz - kirish, asosiy qism va xulosa 
– uni ishlab chiqishni asosiy qismdan boshlash kerak.
Bu yerda asosiy fikrlarni ta’kidlash va ularni rasmiylashtirish kerak. Keling, o‘zingizni 
loyiha rahbari sifatida tasavvur qilaylik. Ushbu vaziyatda keltira oladigan asosiy g‘oya 
quyidagicha ifodalanishi mumkin: loyihani o‘z vaqtida bajarish uchun biz aniq qadamlar 
qo‘yishimiz kerak.
Butun taqdimotning diqqat-e’tibori bu bosqichlarda amalga oshirilishi kerak. 
Taqdimotning asosiy qismini ishlab chiqqandan so‘ng, siz kirishga o‘tishingiz mumkin. 
Ushbu qismda odatda to‘rtta maqsad bor: diqqatni jalb qilish, ishonch darajasini ko‘tarish, 
kelgusi taqdimot haqida ma’lumot berish, nutq mavzusi bo‘yicha o‘z vaziyatini 
shakllantirish.
Ma’lum bo‘lmagan faktlarni taqdim etish bilan kirishni boshlash mumkin. Juda 
mashhur va samarali boshlanish – bu provokatsion yoki noaniq bayonot berish, haqiqiy 
yoki ritorik savol berish. Tomoshabinlar e’tiborini jalb qilgandan so‘ng, taqdimotning 
asosiy qismiga o‘tish kerak. Bu yerda mavzu batafsil muhokama qilinadi.
Agar maqsad xabardor qilish bo‘lsa, unda taqdimotning asosiy qismi mavzuni tasvirlab, 
tomoshabinlarga qanday munosabatda bo‘lishini namoyish qilishi kerak. Agar maqsad 
ishonch hosil qilish bo‘lsa, unda taqdimotning asosiy qismi muammoni aniqlash va 
yechimlarni taklif qilish uchun ishlatiladi.
Taqdimot vaqti cheklanganligi sababli, taqdimotda ko‘rsatilgan asosiy g‘oyalar soni 
kamaytirilishi kerak (ikkitadan beshtagacha band tavsiya etiladi). Shuning uchun 
taqdimotda kamroq bandlarni kiritish yaxshiroqdir, chunki mohiyatini ochib berishda har 
bir bandning dalillarini taqdim etish kerak.
Taqdimotning majburiy tarkibiy qismi barcha raqamlar, tushuntirishlar va sharhlar bilan 
bosma shaklda taqdim etilgan barcha materiallarning mavjudligidir. Yaxshi taqdimot 
hamda materiallarning bosma shaklda mavjudligi ishonch va hurmatga sabab bo‘ladi.
Xulosa qismida taqdimotning asosiy maqsadini yana bir bor ta’kidlash kerak. Nutqning 
bu qismi visual vositalar yordamida yorqin va esda qolarli bo‘lishi kerak. Nutqni o‘rinli 
iqtibos yoki noodatiy fikr bilan yakunlash mumkin. Tinglovchida tugallanganlik hissi 
qolishi kerak.

---