Taqdimoti termiz davlat pedagogika instituti

TAQDIMOTI

TERMIZ DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI

BOSHLANG`ICH TA`LIM YO`NALISHI

22-08-GURUH TALABASI

NORSOXATOVA NAFTUNANING

IFODALI O`QISH FANIDAN TAYYORLAGAN

Pauza va uning turlari. ritm va tembr

Pauza (yun. pausis — toʻxtash, tugash) — musiqa asari ijrosida bir, bir necha, baʼzan barcha ovozlarning muayyan vaqt toʻxtatilishiga sabab boʻldi. Pauza yadro nazariyasida, yadro reaksiyasi va elementar zarralar orasidagi reaksiyalar nazariya-sida ham muhim oʻrin egallaydi

• Pauza (yun. pausis — toʻxtash, tugash) — musiqa asari ijrosida bir, bir necha, baʼzan barcha ovozlarning muayyan vaqt toʻxtatilishiga sabab boʻldi. Pauza yadro nazariyasida, yadro reaksiyasi va elementar zarralar orasidagi reaksiyalar nazariya-sida ham muhim oʻrin egallaydi

Ritm (yunoncha. rheo — oqaman), marom, davriylik — 1) tabiiy hodisa va jarayonlarning muayyan vaqt davomida takrorlanib turishi. Ritm. siklli va vaqtli boʻladi. Hodisa va jarayonlarning tabiatda muayyan tartibda takrorlanib turishi sikllik deyiladi. Mas, Quyosh faolligi bilan bogʻliq hodisalar — Quyosh dogʻlarining koʻpayibozayib turishi, Quyosh chaqnashlari, undagi portlashlar, u bilan bogʻliq holda Yerda roʻy beradigan hodisalar (magnit boʻronlari, qutb shafaqlari) va h.k. Vaqtli davriylik hodisa va jarayonlarning muayyan vaqt davomida takrorlanib turishi. Masalan, kun bilan tunning almashinishi bilan bogʻliq jarayonlar, fayellarning almashinishi, iqlimiy tebranishlar

• "Va'z" so'zi arabcha targ'ib qilish, pandnasihat degan ma'nolarni anglatadi; "voiz" so'zi esa va'z aytuvchi, nutq so'zlovchi shaxs ma'nosini bildiradi. Voizlik san'ati tinglovchining, jamoaning ongiga, histuyg'usiga ta'sir etish mahorati bo'lib, hozirgi vaqtda u Ifodali o`qish deb yuritilmoqda.

O'tmishdagi mashhur notiqlarning tajribasini o'rganayotganda quydagilarga e'tibor berish lozim:

• O'tmishdagi mashhur notiqlarning tajribasini o'rganayotganda quydagilarga e'tibor berish lozim:
• l Ifodali o`qish ijtimoiy hayotning turli sohalarida namoyon bo'ladi. Notiqlikning ijtimoiy-siyosiy notiqlik, sud notiqligi, akademik yoki ilmiy notiqlik, diplomat notiqligi, harbiy notiqlik, marosim, urf-odat notiqligi kabi turlari bor. l Notiqlik tarixiy voqeadir.
• Har bir davr minbarga o'z notig'ini chiqaradi, har bir sinf o'z notig'ini etishtiradi. l Notiq auditoriya bilan mustahkam aloqada bo'lganida, uning nutqi xalqning o'ylari va ishlarini ifoda etgandagina muvaffaqiyatga erisha oladi.
• Notiqning nutqi sub'ektiv fazilatlari bilangina emas, balki nutq so'zlanayotgan ob'ektiv shart sharoitlari bilan ham belgilanadi. Madaniy saviya, masalan chuqur bilish va nutq so'zlash malakalari notiqning muvaffaqiyatlarini belgilaydi.

•  Ifodali o’qish mashg’ulotlari badiiy asarni tahlil qilishga, yozuvchi yoki shoirning g’oyaviy-badiiy niyatini to’g’ri tushunishga o’rgatish bilan bir qatorda talabani yasriy yoki she’riy asarlarning jozibador ohanglaridan zavqlanishga, ezgu va go’zal tuyg’ularning qaror topishiga ham yordam beradi.