Rivojlanishning o’zi nima?
«Ijtimoylashuv» atamasini birinchi boʻlib amerikalik sotsiolog F.G.Keddings insonlarga nisbatan qo`llagan. U oʻzining
«Ijtimoylashuv nazariyasi» (1987) kitobida «ijtimoylashuv individ tabiati yoki xarakterining rivojlanishi, insonni ijtimoiy hayotga
tayyorlashdir», degan fikrni bildiradi.
Ijtimoylashuv
(ba’zi adabiyotlarda sotsializatsiya deb
berilgan) tushunchasi ijtimoiy-psixologik,
sotsiologik,
pedagogik kategoriyalardan biri boiib,
bu atama
shaxsning uni oʻrab turgan tashqi ijtimoiy muhit ta’siri
ostida jamiyatdagi mavjud tajribalarni oʻzlashtirishga
moyilligi yoki oʻzlashtirganlik darajasini ifodalovchi
jarayondir. Bu tushunchaning umumiy ma’nosi ostida
individ tugʻilib, uni oʻrab turgan birlamchi va
ikkilamchi muhit ta’sirida ulgʻayishi, undan soʻng
jamiyatga qoʻshilishi, oʻrgangan barcha tajribalarini
atrof muhitdagilar bilan hamkorlik
qilish jarayonida
qo`llashi va kimlargadir shu tajribalarni uzatishda vosita
bolishi jarayoni tushuniladi.
Ijtimoylashuv nima?
Rivojlanish
oddiyda murakkabga, quyidan yuqoriga, eski
sifatlardan yangi holatlarga o’tish, yangilanish, yangining paydo
bo’lishi, eskining yo’qolib borishi, miqdor o’zgarishining sifat
o’zgarishiga o’tishini ta’minlovchi murakkab harakat jarayoni
sanaladi.
Rivojlanishining
manbai
qarama-qarashliklarni
o’rtasidagi kurashdan iboratdir.
Bola shaxsining rivojlanishi inson ijtimoiy mavjudotdir,
degan falsafiy ta’limotga asoslanadi. Ayni vaqtda inson tirik,
biologik mavjudot hamdir. Demak, uning rivojlanishida tabiat
rivojlanishining qonuniyatlari ham muhim ahamiyatga ega.
SHuningdek, shaxs bir butun mavjudot sifatida baholanar ekan,
uning rivojlanishiga biologik va ijtimoiy qonuniyatlar birgalikda
ta’sir etadi, ularni bir-biridan ajratib bo’lmaydi.