Tarix-7 2017.(Uzb). indd

33-§. YEVROPADA ME’MORCHILIK, 
SAN’AT VA ADABIYOT
Må’mîrchilik. Dàstlàb binî và hàttî qàsrlàr yog‘îch-
làrdàn qurilgàn. XI àsrga kelib G‘àrbiy Yevropadà 
qurilish sîhàsi hàm tàràqqiy età bîshlàydi. Qurilishdà 
tîshdàn kång fîydàlànishgà o‘tilàdi. Undàn dàst 
làbki 
ibîdàtõînà và mî 
nàstirlàr bàrpî eti 
ladi. Qurilish tîshlàri 
bo‘lmàgàn Àng 
liya và Pîlshàdà sàrîylàr, ibîdàtõînàlàr 
pishiq g‘isht 
dàn qurila boshlaydi. Fransiya, Itàliya và 
Gårmàniya må’mîrchiligidà dastlab rîmàn uslubi hukm -
rîn edi.
Roman ibodatxonasi tashqi tomon-
dan qal’ani eslatadi. Uning o‘ziga 
xos tomonlari shundan iboratki, de-
raza tepasi, ibodatxonaga kirave 
rish 
ichki gumbazlar yarim doira shakli-
dagi ravoq (arka)lar bilan bezatilgan. 
Germaniya dagi Laax monastiridagi 
cher 
kov (XI asr) roman uslubining 
yorqin namunasidir.
An’ànàgà ko‘rà, ko‘rkàm và ulug‘-
vîr bosh cherkov binîsi shahar màr 
-
kà 
zidà quril 
gàn. Bu màydîn atrofidàgi 
binî làr gîtika uslubidà bunyod etilib, 
u må’ 
mîr 
chilikdàgi rîmàn uslubini 
surib chiqàràdi. Bu uslubdà qurilgàn 
imîràtlàr balandligi bilàn farq qiladi. 
Sàlî 
bàtli, îg‘ir gumbàz o‘rnini uchli, bàlànd gumbàzlàr 
egàl 
lày 
di. Gîtika uslubidà qurilgàn eng màshhur inshoot-
lar: Pàrijdàgi Bibi Màryam ibîdàtõînàsi, Ruàn, Råyms và 
Shàrtr (Fransiya), Milàn (Itàliya) ibî dàt õînà làridir.
Roman uslubi – G‘arbiy Yevropa san’atida X asr-
dan XII–XIII asrlargacha hukm surgan badiiy 
uslub. Unda Qadimgi Rim me’mor 
chiligi uslub va 
unsurlaridan keng foydalanilgan.
98-rasm. Germaniya. 
Laax monastiri. 
XI asr

---

118
IV BÎB. YEVROPADÀ MARKAZLASHGAN DÀVLÀTLÀRNING TÀSHKIL TÎPISHI
Gotika uslubi – Gotika XII asr o‘rtalarida Shi-
moliy Fransiyada yuzaga keldi. XIII asr 1-yarmida 
yuksak darajada rivojlandi.
O‘rtà àsrlàrdà