Tarix falsafasi va tarix o’qitish metodologiyasi

2-MAVZU: Eng yangi davr tarix falsafasi va metodologiyasi.


Asosiy savollar:
1.Ilmiy tarixning boshlang’ich bosqichi.
2.J.J.Russoning ijtimoiy-siyosiy qarashlari.
3.Nemis klassik falsafasining tarixiy-falsafiy g’oyalari.


Mavzuga oid tayanch tushuncha va iboralar: Romantizm J.J.Russoning ijtimoiy-siyosiy qarashlari I.G.Gerder va uning Jaxon tarixi falsafsi bo’yicha g’oyalari.Nemis klassik falsafining tarixiy-falsafiy g’oyalari.I.Kantning tarixiy fasafiy qarashlari.
I.G.Fixte,F.Shiller,G.V.F.Geggelning tarix falsafasi; Tarixiy fikrning turli xillari. Idrokning tarixdagi o’rni.Tarix negizi.Tarixiy taraqiqyot va erkinlik.T.Karler-tarixda qahramonlarga sig’inish.A.Sen-Simoning taraqqiyot nazariyasi K.Marksning tarixiy materializim.Tarixning rivojlanishi tabiiy-tarixiy jarayon sifatida iqtisodiy omilning tutgan o’rni ishlab chiqarish kuchlari va ishlab chiqarish munosabatlari.

Mavzuga oid tayanch tushuncha va iboralar: Qur’on bo’yicha dunyoqarash. Musulmon tarix teologiyasining tavsifiy xususiyatlari. Dunyo va insonning yaratilishi. Qur’onda koinot, yer, tabiat to’g’risida. Musulmon providensializmi. Qur’on bo’yicha insoniyat tarixi. Musulmon tarixshunosligining tavsifiy xislatlari. Abu Nasr-al-Farobiyning ijtimoiy – siyosiy qarashlari. Uning jamiyat va davlat haqidagi ta’limoti. Ijtimoiy hayotning turlari, shakllari, kelib chiqishi va o’rganilishi. Davlat vazifalari. Ibn-Xaldun va uning ijtimoiy taraqqiyot nazariyasi. Tarix va haqiqat. Tabiat olamida ijtimoiy inson. “Ijtimoiy fizika” (Ijtimoiy o’zgarishlar nazariyasi). Primitivlikdan sivilizatsiyaga. Nisbiy tenglikdan mutloq tengsizlikka. Davlat: paydo bo’lish va chetlashish. Davlat va iqtisodiyot. Davlat: sivilizatsiyaning halok qilinishi. Siyosiy-ijtimoiy sikl. Ibn-Xaldun nazariy merosining taqdiri.


IV. Mustaqil ta’lim va mustaqil ishlar
Mustaqil ta’lim mashg’ulotlari bo’yicha mavzular rejasi va adabiyotlar ro’yxati talabalarga taqdim etiladi va talaba mustaqil tayyorlanib kelib munozara va yozma tarzida o’z bilimini namoyish etadi.
Mustaqil o’zlashtiriladigan mavzular bo’yicha talabalar tomonidan referatlar tayyorlash va uni taqdimot qilish uchun tavsiya etiladi. Qadimgi ongda tabiat va tarixning qarama-qarshiligi.
1 YUnon-rim tarixshunosligining tavsifiy xususiyatlari
2 Xristian tarixshunosligining tavsifiy xususiyatlari.
3 O’rta asrlar tarixi ilohiyoti
4 O’rta asrlarda dunyo va odamlarning namoyishlari (hodisalari).
5 O’rta asrlardagi tarixiy bilimlarning tuzilishi
6 O’rta asrlarda abadiyat va vaqt haqidagi g’oyalar.
7 O’rta asr tarixshunosligining tavsif xususiyatlari.
8 Beruniy tarix falsafasi
9 Ibn Xaldun va uning ijtimoiy rivojlanish nazariyasi
10 Uyg’onish davri falsafasi (XIV-XVI asrlar)
11 L. Valla tarix falsafasi
12 L. Leroy tarix falsafasi
13 Ma’rifat tarixi falsafasi (XVII-XVIII asrlar).
14 Kartezian tarixshunosligi
15 J.Viko - tarixning siklik rivojlanishi nazariyasi
16 D.Lokk tarix falsafasi
17 J.Berkli tarix falsafasi
18 D.YUm tarix falsafasi
19 D.Alaber ensiklopediyasida tarixiy tafakkur
20 XVIII-XIX asr o’rtalari tarix falsafasi
21 T.Karlayl - qahramonlar va qahramonlikning tarixdagi roli.
22 Sen-Simonning rivojlanish nazariyasi
23 O. Konte pozitivizm falsafasi
24 G. Spenser pozitivizm falsafasi
25 T.Mommzen tarix falsafasi.
26 L. Ranke tarix falsafasi
27 O.SHpengler tarix falsafasi
28 Injil va tarix
29 Qur’on dunyoqarashi
30 Markaziy Osiyo islom tarixshunosligining o’ziga xos xususiyatlari
31 R.Dekart va uning "Metod haqidagi risolasi".
32 A.Toynbi tarix falsafasi
33 Z.Freydning psixoanalitik antropologiyasi
34 A.K. Danto tarix falsafasi
35 Antik fazo: makon va vaqt

Mustaqil o’zlashtiriladigan mavzular bo’yicha talabalar tomonidan referatlar tayyorlash va uni taqdimot qilish uchun tavsiya etiladi.