Tarixi va faoliyatining huquqiy asoslari

SO‘NGI ILMIY TADQIQOTLAR NAZARIYASI 
respublika ilmiy-uslubiy jurnali 
207 
yaratildi, O„zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi, Milliy xavfsizlik konsepsiyasi, 
Mudofaa doktrinasi, «Mudofaa to„g„risida», «Umumiy harbiy majburiyat va harbiy 
xizmat to„g„risida»gi Qonunlari, Umumharbiy nizomlar qabul qilinishi bilan Qurolli 
Kuchlarimiz huquqiy bazasi yaratildi. 
Mudofaa sohasidagi mavjud va ehtimol tutilgan tahdidlarni tahlil etish 
mamlakatimiz tinchligi va osoyishtaligini samarali hamda ishonchli himoya qilishga 
qodir bo„lgan tezkor, jangovar qobiliyati yuksak, har jihatdan yaxshi ta‟minlangan 
Qurolli Kuchlarni shakllantirishni taqozo etdi.Mazkur vazifalarni tezkorlik bilan 
bajarish, qo„shinlar boshqaruvi samarasini oshirish, jangovarlik qobiliyatini yuksaltirish 
maqsadida mamlakat hududida harbiy-ma‟muriy birliklar - harbiy okruglar tuzish 
to„g„risida qaror qabul qilindi.
Harbiy okruglar tashkil etilishi bilan qo„shinlar va qismlarni qayta joylashtirish 
amalga oshirildi. Bu ularni eng muhim strategik yo„nalishlarda jamlashga, hududiy 
mudofaaning haqiqiy tizimini shakllantirishga imkon berdi. 
Davlatimizning barcha qurolli tuzilmalari o„rtasidagi harakatlar muvofiqlashtirildi 
va hamkorlik tizimi yo„lga qo„yildi. Turli sharoit va vaziyatlarda (cho„l, tog„, aholi 
punktlarida) qo„shinlarni boshqarish usuli takomillashtirildi. Harbiy o„quv 
maskanlarida, jangovar va operativ tayyorgarliklar jarayonida harbiy kadrlarni 
tayyorlash sifati yaxshilandi.
Harbiy hayotda qonun kuchiga ega huquqiy hujjatlardan biri - harbiy xizmatchi 
QurolliKuchlar safiga kirar ekan, qo„lida qurol bilan Vataniga, xalqiga, Prezidentiga 
sodiq bo„lishga tantanali ravishda qabul qiladigan Vatanga qasamyoddir. Qurolli 
Kuchlar Vatanga qasamyodi har bir jangchining hayot qonuni bo„lib, u Vatan 
himoyachisiga har qanday vaziyatda, har kuni, doimo dasturilamal sifatida xizmat 
qiladi. 
Tarixdan ma‟lumki, buyuk sarkardalar o„z qo„shinlarini idora etishda muayyan 
qonun - qoidalarni joriy etganlar. Bunga misol qilib, Amir Temurning tuzuklarini 
ko„rishimiz mumkin. U o„z tuzuklarining ikkinchi qismida sipohiylarni ushlab turish, 
ularni boshqarish masalalariga alohida e‟tibor bergan. Amir Temurning davlat va 
armiyani boshqarishdagi tajribalari dunyo mamlakatlarida keng miqyosda 
foydalanilgan. «Temur tuzuklari»ning 1628 yilda Hindistonda, 1783 yilda Angliyada, 
1868 yili Eronda, 1894 yili Rossiyada chop etilishi buning yorqin dalolatidir. «Temur 
tuzuklari» ko„plab mamlakatlarning armiyalari nizomlariga asos solgan. 
Harbiy qism hayoti, xizmatni tashkil etishning negizi bo„lgan O„zbekiston 
Respublikasi Qurolli Kuchlarining Umumharbiy nizomlari o„tmish tajribasi va tarixiy, 
milliy-ma‟naviy an‟analarimiz asosida vujudga keldi. Umumharbiy nizomlar «Ichki 
xizmat nizomi», «Intizom nizomi», «Garnizon va Qorovul xizmatlari nizomi» va «Saf 
nizomi»dan tashkil topgan.
Qurolli Kuchlarda harbiy xizmatchilarning huquqlari, majburiyatlari va ular 
o„rtasidagi o„zaro munosabatlarni, ichki tartib qoidalarini belgilab berishda, harbiy qism 

---