Tarixi (XIX asrningikkinchi yarmi XX asr boshlari)

Yodda tuting!
Turkiston odkasida Rossiya imperiyasining mustamlakachilik si- ^H^^yosati todiq amalga oshirilishi va hukmronligining mustahkam bo‘- uchun odkadagi istilochi amaldorlarga keng vakoladar berildi.
0‘zingizni sinang!
Kaufman ... yil Turkiston general-gubernatori etib tayinlandi.
Amudaryo bo‘limi... tashkil etildi. Turkiston general-gubernator-
ligi markazi — ...
Savol va topshiriqlar

1. 
   Turkiston viloyati nima uchun harbiy asosda tashkil qilingan?
   
2. 
   Turkiston viloyati nima sababdan Turkiston general-gubernatorligiga aylantirildi?
   
3. 
   Turkiston general-gubernatorining vakolatlari imperiyaning boshqa general-gubernatorlaridan qanday farq qilgan?
   
4. 
   Turkiston general-gubernatorligi hududi va boshqaruvi haqida nima- larni bilib oldingiz?
   

6. 
   §. BUXORO AMIRLIGIGA QARSHI HARBIY HARAKATLARNING BOSHLANISHI
   

^ . Toshkent shahri bosib olingandan so‘ng podsho
ni bosib olishning hukumatmmg kelgusidagi rejasi xonliklarni nav- boshlanishi bilan bosib olish edi. Barcha harbiy harakat-
— lar Toshkent shahridan turib tashkil qilindi va
boshqarildi. Shu maqsadda, eng avvalo, xonliklarning birlashmasligiga qaratilgan siyosat olib borildi. Ya’ni mustamlakaehilar o‘zlarining aso- siy qoidasi hisoblangan «BoTib tashla, hukmronlik qil» shioriga amal qilishga kirishdi.
Podsho hukumati 0‘rta Osiyodan M. Chernyayevni Sankt-Peter- burgga ehaqirib oldi va uning o‘rniga Turkiston viloyatining guberna- tori qilib F. Romanovskiyni tayinladi. F. Romanovskiy 1866-yilda Bu­xoro amirligi Rossiyaga qarshi urushga tayyorlanayotganligini bahona qilib, unga qarshi harbiy yurish boshlashga imperatordan ruxsat so‘radi.
Hukumat tomonidan bu taklif qa- bul qilingach, u Sirdaryoning o‘r- ta oqimidagi hududlarni egallash- ga kirishdi. Birinchi jang 1866-yil 8-may da Erjar qishlog‘i yaqinida bo‘lib, kuchlar harbiy jihatdan teng bo‘lmaganligi uchun amir qo‘ shinlari Buxoro harbiy qo‘shmiari mag‘lubiyatga uchradi. F. Roma-
novskiy Buxoro qo‘shinini ta’qib qilishni to‘xtatib, avval Qo‘qon xon- ligi bilan Buxoro amirligi o‘rtasida joylashgan - Toshkent, Qo‘qon, Balx va Buxoro bilan bog‘lovchi Xo‘jandga qarab harakat boshladi.
Turkiston viloyati harbiy gubematori qo‘shinlari tomonidan Xo‘jand qal’asi may oyida qamal qilinib, 20 ta to‘pdan o‘qqa tutildi. Ertasi tong- gacha qamal davom etib, keyin hujum boshlandi. Birinchi hujum qayta- rilgandan so‘ng, shahar у ana qayta o‘qqa tutildi. Shahar qamali va o‘qqa tutish ikki kun davom etdi. Istilochilarga qarshi shahar mudofaachilari har bir qarich joy uchun mardonavor jang qildilar. Eekin harbiy texnika va son jihatdan ustun bo‘lgan mustamlakachilar qo‘shinlari 24-mayda tunga borib himoyachilarning mudofaasini yorib o‘tdilar. Shahar ko‘chalarida ko‘plab mudofaachilar va tinch aholining jasadlari, vayron bo‘lgan xo- nadonlar qoldi.
~ T ~ Turkiston viloyati gubematori F. Romanovskiy-