Тақризчилар

“СТАТИСТИКА АСОСЛАРИ” ФАНИНИНГ ТАРКИБИЙ ТУЗИЛМАСИ

I боб. “Статистика” фанининг предмети, методлари ва асосий вазифалари.

1. “Статистика” фанининг предмети ва ўзига хос хусусиятлари.

2. 
   “Статистика” фанининг усуллари.
   

3. Статистик кузатиш дастури ва уни ташкил этиш услубияти.

4. 
   Статистик кузатиш турлари ва усулари.
   

5. Статистик кузатиш маълумотларини гуруҳлаш ва жамлаш.

6. 
   Статистик кузатиш маълумотларини жадвал ва графикларда тасвирлаш.
   

1. “Статистика” фанинингг предмети ва ўзига хос хусусиятлари

“Статистика” атамаси лотинча “Status” сўзидан олинган бўлиб, ҳодисаларнинг ҳолати, аҳволини билдиради. “Status” сўзи негизида “Statо”– давлат, “Statusta” – давлатни билувчи, “Statustica”, яъни, давлат тўғрисидаги муайян билим, маълумотлар йиғиндиси деган маъноларни англатади. ―Статистика‖ фани XVII асрнинг охирларига келиб, мустақил фан сифатида шакллана бошланди.

Ҳозирги кунда статистика дейилганда:

• 
  ўз объекти ва усулига эга бўлган мустақил фанни;
  
• 
  амалий фаолиятдаги мустақил тармоқларни, яъни Давлат статистика қўмитаси, Қорақолпоғистон Республикаси ва вилоятлардаги статистика бошқармалари, шаҳар ва туманлардаги статистика бўлинмалари;
  
• 
  ижтимоий ҳаѐтнинг турли томонларини таърифлайдиган умумий кўрсаткичлар, статистик рақамлар ҳам тушунилади.
  

“Статистика” фанининг предмети ва ўзига хос хусусиятлари

Оммавий ижтимоий-иқтисодий ҳодисаларни макон ва замонда, уларнинг миқдорий томонларини сифат томонлари билан узвий равишда боғланган ҳолда ўрганиш – ―статистика‖ фанининг предмети ҳисобланади.
Статистика диалектика қонун-қоидаларига асосланиб, ўзининг хусусий усулларини яратган. Улар қуйидагилардан иборат:

• 
  оммавий статистик кузатиш;
  
• 
  кузатиш материалларини сводкалаш ва гуруҳлаш;
  
• 
  турли умумлаштирувчи кўрсаткичларни (масалан, мутлоқ ва нисбий миқдор, ўртача миқдор, индекс, динамика қаторлари ва ҳоказо) ҳисоблаш;
  
• 
  статистик маълумотларни жадвал ва графиклар кўринишида тасвирлаш.