Tarjima nazariyasi
Таржима назарияси фанининг ўқув юкламаси
Download 206.75 Kb.
|
Tarjima nazariyasi
- Bu sahifa navigatsiya:
- Ажратилган соат
- Соатлар
Таржима назарияси фанининг ўқув юкламаси
Таржима назарияси фани
НАЗОРАТ ТУРЛАРИНИ ЎТКАЗИШ ТАРТИБИ 1. Жорий назоратни ўтказиш тартиби: Ушбу назорат тури аудиторияда академик гуруҳнинг барча талабалари иштирокида қуйидаги шаклларда ўтказилади: уй вазифаларини текшириш; амалий машғулотларни текшириш; тест синовлари ўтказиш; назорат ишларини ўтказиш; оғзаки сўров. 2. Оралиқ назоратни ўтказиш тартиби: Ушбу назорат тури аудиторияда поток ёки академик гуруҳдаги барча талабалар иштирокида қуйидаги шаклларда ўтказилади: коллоквиум; оғзаки сўров; тест синовлари ўтказиш; ёзма иш. 3. Якуний назоратни ўтказиш тартиби: Ушбу назорат тури аудиторияда поток ёки академик гуруҳнинг барча талабалари иштирокида “Ёзма” тартибида ўтказилади. “Таржима назарияси” фани бўйича жами вариантлар сони 12 та. Ҳар бир вариантда 2 та топшириқ бор. 1-топшириқ назарий савол, 2-топшириқ берилган матнни тилдан-тилга таржима қилиш. “Таржима назарияси” фанидан талабалар билимини рейтинг тизими асосида баҳолаш мезони. “Таржима назарияси” фани бўйича рейтинг жадваллари, назорат тури, шакли, сони ҳамда ҳар бир назоратга ажратилган максимал балл, шунингдек жорий ва оралиқ назоратларининг саралаш баллари ҳақидаги маълумотлар фан бўйича биринчи машғулотда талабаларга эълон қилинади. Фан бўйича талабаларнинг билим савияси ва ўзлаштириш даражасининг Давлат таълим стандартларига мувофиқлигини таъминлаш учун қуйидаги назорат турлари ўтказилади:
Университет ректорининг буйруғи билан ички назорат ва мониторинг бўлими раҳбарлигида тузилган комиссия иштирокида ЯН ни ўтказиш жараёни мунтазам равишда ўрганиб борилади ва уни ўтказиш тартиблари бузилган ҳолларда, ЯН натижалари бекор қилиниши мумкин. Бундай ҳолларда ЯН қайта ўтказилади. Талабанинг билим савияси, кўникма ва малакаларини назорат қилишнинг рейтинг тизими асосида талабанинг фан бўйича ўзлаштириш даражаси баллар орқали ифодаланади. “Таржима назарияси” фани бўйича талабаларнинг семестр давомидаги ўзлаштириш кўрсаткичи максимал 100 баллик тизимда баҳоланади. Я.Н.-30 балл, қолган 70 балл эса Ж.Н.-35 балл ва О.Н.-35 балл қилиб тақсимланади.
“Таржима назарияси” фани бўйича саралаш бали 55 баллни ташкил этади. Талабанинг саралаш балидан паст бўлган ўзлаштириши рейтинг дафтарчасида қайд этилмайди. Талабаларнинг ўқув фани бўйича мустақил иши жорий, оралиқ ва якуний назоратлар жараёнида тегишли топшириқларни бажариши ва унга ажратилган баллардан келиб чиққан ҳолда баҳоланади. Талабанинг фан бўйича рейтинги қуйидагича аниқланади: бу ерда: - семестрда фанга ажратилган умумий ўқув юкламаси (соатларда); - фан бўйича ўзлаштириш даражаси (балларда). Фан бўйича жорий ва оралиқ назоратларга ажратилган умумий баллнинг 55 фоизи саралаш балл қисобланиб, ушбу фоиздан кам балл тўплаган талаба якуний назоратга киритилмайди. Жорий ЖН ва оралиқ ОН турлари бўйича 55 балл ва ундан юқори баллни тўплаган талаба фанни ўзлаштирган деб ҳисобланади ва ушбу фан бўйича якуний назоратга кирмаслигига йўл қўйилади. Талабанинг семестр давомида фан бўйича тўплаган умумий балли ҳар бир назорат туридан белгиланган қоидаларга мувофиқ тўплаган баллари йиўиндисига тенг.
Талабанинг семестрда ЖН ва ОН турлари бўйича тўплаган баллари ушбу назорат турлари умумий балининг 55 фоизидан кам бўлса ёки семестр якуний жорий, оралиқ ва якуний назорат турлари бўйича тўплаган баллари йиғиндиси 55 балдан кам бўлса, у академик қарздор деб ҳисобланади. Талаба назорат натижаларидан норози бўлса, фан бўйича назорат тури натижалари эълон қилинган вақтдан бошлаб бир кун мобайнида факултет деканига ариза билан мурожаат этиши мумкин. Бундай ҳолда факултет деканининг тақдимномасига кўра ректор буйруғи билан 3 (уч) аъзодан кам бўлмаган таркибда апеллятсия комиссияси ташкил этилади. Апеллятсия комиссияси талабаларнинг аризаларини кўриб чиқиб, шу куннинг ўзида хулосасини билдиради. Баҳолашнинг ўрнатилган талаблар асосида белгиланган муддатларда ўтказилиши ҳамда расмийлаштирилиши факултет декани, кафедра мудури, ўқув-услубий бошқарма ҳамда ички назорат ва мониторинг бўлими томонидан назорат қилинади. Талабалар ЖН дан тўплайдиган балларнинг мезонлари
Талабалар ОН дан тўплайдиган балларнинг мезонлари
Якуний назорат “Ёзма” шаклида ўтказилиши белгиланганлиги учун у максимал 30 баллик тизимда ўтказилади. “Якуний назоратда “Ёзма иш”ларни баҳолаш мезони Якуний назорат “Ёзма иш” шаклида амалга оширилиб, “Таржима назарияси” фанидан синов “ 12 вариантли усулда ўтказилади. Ҳар бир вариантда 2 та топшириқ бор. 1-топшириқ назарий савол, 2-топшириқ берилган матнни тилдан-тилга таржима қилиш. Назарий саволлар фанлар бўйича таянч сўз ва иборалар асосида тузилган бўлиб, фаннинг барча мавзуларини ўз ичига қамраб олган. Фан учун ҳар бир назарий саволга ёзилган жавоблар бўйича ўзлаштириш кўрсаткичи 0-10 балл оралиғида баҳоланади. Талаба максимал 30 балл тўплаши мумкин. Ёзма синов бўйича умумий ўзлаштириш кўрсаткичини аниқлаш учун вариантда берилган саволларнинг ҳар бири учун ёзилган жавобларга қўйилган ўзлаштириш баллари қўшилади ва йиғинди талабанинг якуний назорат бўйича ўзлаштириш бали ҳисобланади.
Таржима назарияси фанини ўқитишда таълимнинг замонавий методларидан, педагогик ва ахборот-коммуникация технологияларидан кенг қўлланиш назарда тутилади: - таржима назарияси асослари бўлимига тегишли маъруза дарсларида замонавий компьютер технологиялар ёрдамида тақдимот ва электрон дидактик технологиялардан; - таржима назариясидан амалий машғулотларда ақлий ҳужум, ҳамкорлик педагогик технологиялардан; - матн таржимасининг турл усуллари, амалий машғулотларда кичик гуруҳлар мусобақалари, ҳамкорлик педагогик технологияларини қўллаш назарда тутилади. Интерфаол методларнинг қуйидаги турларидан кенг фойдаланилади: гуруҳли музокаралар (group discussion) жамоа лойиҳалари (project work) жуфтликлар бўлиб топшириқларни бажариш (pair work) якка ҳолда маълум мавзу бўйича презентациялар қилиш (individual presentation) давра суҳбатлари ўтказиш (round-table discussion) Инсерт техникаси (insert technique) Пинборд техникаси (pinboard) кейс- стади (case-study) ақлий хужум (brainstorming) ва ҳ. Фойдаланиладиган адабиётлар рўйхати Асосий адабиётлар 1. Буронов Ж. Сравнительная типология английского и тюркских язьков. М., Высшая школа 1983. 2. Азнаурова Э.С., Абдурахманова Х.И. Теории практика перевода. Т.: Ўқитувчи, 1989. 3. Komissarov V.N. Koralova A.L. A Manual of translation from English into Russian M., Higher school, 1990. Қўшимча адабиётлар: 1. Буронов Ж. Инглиз ва узбек тиллари киёсий грамматикаси. Тошкент, «ўкитувчи» 1973. 2. Аракин В. Д. Сравнительная типология английского и русского язьков. М, 1990. 3. Юсупов Ў. Инглиз ва ўзбек тилларининг чоғиштирма лингвистикаси. Тошкент, Академнашр, 2013 4. Бархударов Л.С. Язык и перевод. М., 1975. 5. Швейцер А.Д. Теория перевода: статус, проблемы, аспекты. – М.: Наука, 1988. 6. Левицкая Т.Р. Фиттерман А.М. Проблемы перевода М., 1976 7. Саломов Г. Таржима назарияси асослари. - Т., 1990. 8. Мусаев К. Лексико-фразеологические вопросы художственного перевода. - Т.: Ўқитувчи, 1980. 9. Мусаев К. Таржима назарияси. - Т., 2003. 10. Peter Newmark. A Textbook of Translation. Prentice International (U.K) LTD. 1988.
1. Website dedicated to linguistics: www.linguist.org 2. Русский филологический портал: www.philology.ru 3. www.natlib.uz 4. www.dissercat.ru 5. www.nauka.ru 6. www.dissorg.com 7. www.uzscience.uz TARQATMA MATERIALLAR
Number; cardinal number; ordinal number; odd number; even number; whole number; digit; figure; numerals; Arabic numerals; Roman numerals; quantity; symbol; function; variable; expression; formula multiplicand; multiplier; coefficient; dividend; devisor; fraction; item minuet; difference; denominator; umerator; common denominator power; root; square root; cue root; logarithm; differential; integral. Worker, industrial and office workers; volunteer; self-employed person; professional; business man; breadwinner; salary earner; wage-earner; employee; employer; brain-worker; piece-worker; laborer; skilled worker; semi-skilled worker; unskilled worker; agricultural laborer; artisan. Party; political party; right; left; center; coalition; popular front; bloc; political bloc; syndicalism; anarchist; right-winger; left-winger; rightist; leftist; moderate; centrist; party man; party member; politician; Conservative; Tories; Unionists; Liberals; Radicals; Democrats; Republicans; Falangists; O’zbekcha ekivalentlarini bering Spiritual values; national self-consciousness; building up state system; defensive capacity; shaping of market relations; formation of the class of owners; geo - strategical potential; national and raw material resources; human potential; social and industrial infrastructure; large scale transformations; integration with the world community; market economy; subsistence economy; diversified economy; economic indicators; artisan industry; processing industry; extracting industry; capital industry; consumer-goods industries; productive capacities; indusuies operatmg to full capacity; idle capacities; expansion of productive capacities; capital stock; fixed assets; current assets; capital intensive industries; labor intensive industries; capital investment; industrial expansion; employment opportunities; surplus manpower; shortage of manpower; idle manpower; dormant labor; upturn in economic activity; downturn in economic activity; grass national product lONP); demand and supply; fiscal policy; fiscal year; austerity policy; 'economic management; economic mismanagement; cost of living; living standards; purchasing poser; domestic situation; economic efficiency. Tarjima qiling Zamonaviy axborot tеxnologiyalari, kompyutеrlashtirish va kompyutеrlar tarmoqlari nеgizida ta'lim jarayonini axborot bilan ta'minlash rivojlanib boradi. Ta'lim jarayonida ommaviy axborot vositalarining mavqеi oshib boradi. Tеlеvidеniya va radioning ta'lim dasturlari intеllеktuallashuvi ta'minlanadi. Fan va ta'limning nashriyot bazasi rivojlantiriladi, o’quv, o’quv-uslubiy, ilmiy, qomusiy adabiyotlar va ma'lumotnomalar bilan ta'minlashning barqaror tizimi shakllantiriladi. Tarjima qiling Xonimlar va janoblar! Insoniyat mamlakatlar va xalqlar hayotida 20 asr poyoniga еtmoqda. Ishonchim komilki, bizni hozirgi O’zbеkistonda istiqomat qiluvchilarning ko’pchiligi tirikchilik tashvishlari chin voqе'lik muammolari bilan birga. «Bu yorug’ olamda biz kimmiz, nе bir sir sinoatimiz qayoqqa qarab kеtayapmiz? Insoniyat yangi - 21 asrga qadam qo’yganda bizni o’rnimiz qaеrda va qanday bo’ladi?» - dеgan savollar o’ylantirishi tabiiy. Biz yashayotgan davr qanday xususiyatlarga ega? So’nggi vaqtlarda jahonda yuz bеrgan dunyoning jug’rofiy-siyosiy tuzilishi va xaritasini tubdan yangilagan o’zgarishlar hozirgi zamon va kеlajak uchun qanday tarixiy ahamiyatga molik. Bular haqida mulohaza yuritish va ularga to’g’ri baho bеrish juda muhim. Tinglang va yodingizda qolganini yozing Poland, Great Britain, Laos, Haiti, Ireland, Morocco, Bulgaria, Tanzania, Madagascar, Romania, Nigeria, Italy, Sweden, Japan, France, Denmark, Belgium, Kuwait, Switzerland, the Netherlands, Afghanistan, Russia, Guinea, Yemen, Tunisia, Czechoslovakia, Argentina, Somalia, Turkey, Philippines, Uganda, Mongolia Quyidagi so’zlar ishtirokida izchil tarjima uchun mant tayyorlang polyak, ingliz, daos, gaiti, irland, marokka, bolgar, Tanzaniya Madagaskar, rumin, Nigеriya, italyan, shvеd, yapon, frantsuz, Daniya, bеlgiya, kuvayt, Shvеytsariya, golland, afgon, rus, Gvinеya, yaman, tunis, chеx, argеntin, somali, turk, Filippin, ugand, mongol. Bo’sh qolgan joyni to’ldiring London is the oldest of the world's three great ____ centres. Doormen the Bank of England wear the red and pink livery as was worn when was founded 300 years ago, when shares were first traded on the London Stock Exchange. But London's real as a world financial capital is the way it _________ tradition and experience to expertise and innovation, (same, allies, Bank, financial, knack, being) Bo’sh qolgan joyni to’ldiring Many of the more enterprising traders operate at LIFFE _____ London future national Financial Futures and Options Exchange____ the largest exchange outside Chicago. Financial futures and options, part the group of instruments know as derivatives, are the business international finance, and the trading pits at are so hectic that active dealers arrive early to a place to deal in money market, fixed income equity derivatives denominated in sterling, dollars, yen, lira, ECU, francs and D-Marks. Tarjima qiling In the history of our people there started quite a new era. The way of development of our country has been definitely specified. This way has been recognized by the people themselves who cast their votes the independence, sovereignty of Uzbekistan, market relation and radical changes at large, who have given their support to all foregoing. Unanimity and adherence of the people look trust fully and hopefully at their elected deputies, the member of their Government and all those who bear exclusive responsibility for the fate of the reforms. So, dear friends, let us be worthy of our people’s high trust and confidence. Tarjimadan mosini toping 1. juda ham mazali bo’lgan ovqat 2. xoxlagan va rozi bo’lgan 3. bir yilda bir marta bo’ladigan 4. biror narsa bo’ladi dеb o’ylamoq 5. biror kimni hafa qilib qo’ymoq 6. uzr so’ragandеk o’zini sеzadigan 7. noqonuniy ishlarga aralashgan inson ekanligini ko’rsatmoq 8. maqsadga muvofiq emas а. amenable b. ambrosia c. apologetic d. annoy e. implicate f. inadequate g. annual h. anticipate
It is my sad duty to inform our Assembly of the untimely death of the Head of State of the Republic of X, His Excellency N.N. It is with deep sorrow that I have learned of the death of N.N., who always stood for the cause of peace and understanding and for self-determination and development, that is, for the cause of our organization. On behalf of all of us I request the representative of X lo convey our condolences to the government and people of X and to the bereaved family. I now invite members of this Assembly to stand and observe a minute of silence in tribute to the memory of N.N. Tarjima qiling What do you do if you have already congratulated them and only now realize the mistake? Well, why not congratulate them for the spirit with which their people and government had faced the terrible earthquake? If sense is in our minds, it will somehow manage to come out of our lips. TESTLAR
ISHCHI FAN DASTURIGA MUVOFIQ BAHOLASH MEZONLARINI QO`LLASH BO`YICHA USLUBIY KO`RSATMALAR Joriy baholash savollari “Tarjima” so’zining ma’nosini aytib bering. O’zbek Tarjima nazariyasi va amaliyoti maktabi haqida nima deya olasiz? Tarjimada muqobillik tushunchasi va imkoniyatlari haqida fikringiz qanday? Tarjima jarayonida qanday grammatik qiyinchiliklar mavjud? Tarjima jarayonida qanday leksik qiyinchiliklar uchraydi? Phrazeologik birikmalar qanday tarjima qilinadi? “O’z aravangni o’zing tort” iborasini ingliz tilidagi ekvivalentini bering. “To be somebody’s cup of tea” iborasi o’zbek tiliga qanday tarjima qilinadi? Tarjima jarayonida qanday stilistik qiyinchiliklar mavjud? Og’zaki tarjimaning qanday turlari mavjud? Tarjima jarayonida qo’shma gapni sodda berish nima deb aytiladi? Izchil tarjima deganda nimani tushunasiz? Izchil tarjima jarayonida tarjimon qanday imkoniyatlarga ega bo’ladi? Sinxron tarjima nima? Adekvat tarjima nima? Antonimik tarjima nima? Misol bering. Transliteratsiya hodisasi nima? Unga misollar bering. Hijjalab tarjima qilish deganda nimani tushunasiz? “Mother-in-law” so’zini ma’nosini tushuntirib bering. “Forget me not” birikmasini ekvivalentini bering. “Man of war” iborasini tarimasini bering. “Passer-by” so’zi o’zbek tiliga qanday tarjima qilinadi? “Ko’zimning oqu-qarosi” iborasi ingliz tilida qanday beriladi? “Good boy” iborasini o’zbek tilidagi ekvivalentini bering. “To get” fe’lini o’zbek tilidagi ma’nolarini ayting va misollar keltiring. Kompensatsiya nima va u qachon qo’llaniladi? Tarjimada grammatik muvofiqlikning nechta turi mavzud? Tarjimada kalkalash yo’li qachon ishlatiladi? “Sutdan o’gzi kuygan qatiqni ham puflab ichadi” iborsini ingliz tilidagi ekvivalentini toping. “When pigs fly” iborasi o’zbek tiliga qanday tarjima qilinadi? Evfemizm nima? Misol bering. Frazeologik birliklarni tarjima qilishda asosan nimaga e’tibor beriladi? “Yozma tarjima” deganda nimani tushunasiz? “Og’zaki tarjima” Tarjimada predmet va ob’yektiv borliqni ifodalovchi ma’no qanday ma’no deb ataladi? Til ichki ma’nosi nima? Misol bering. Tarjimada pragmatik ma’noga misol bering. “Bo’talog’im, qalaysiz?” qanday tarjima qilinadi? Bu yerda qanday ma’no bor? Imo-ishora, qo’l, og’iz, ko’z, lab, til, tana harakatlarida aks etuvchi ma’no qanday ma’no deb ataladi? Misol bering. Tarjima birliklarini sanab bering. Quyidagi gapda qanday almashtirish amalga oshirilgan: He is young – U qari emas. Izohli tarjima qanday vaziyatlarda qo’llaniladi? Analogik tarjima nima? Misol bering. Sinonimik tarjima nima? Misol bering. Nasriy tarjima nima? Nazmiy tarjima nima? SVO qanday turkum tillar qolipi? SOV qanday turkum tillar qolipi? “It vovillamoqda” gapi ingliz tiliga qanday tarjima qilinadi? “Qushlarning chug’urlashi eshitilardi” gapini ingliz tiliga tarjima qiling. Download 206.75 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling