Taroziturlari va ularda tortish qoidalari
Download 85.76 Kb. Pdf ko'rish
|
tarozilar
- Bu sahifa navigatsiya:
- Texnik-kimyoviy tarozilar
- Tortish qoidalari
- Absolyut va nisbiy xatoliklar
- Buyumlarni tortish
Rasm. 40. Elektr plitkalar: a-yopiq tipdagi; Rasm 41. K olba qizdirgich b- ochiq spiralli. TAROZITURLARI VA ULARDA TORTISH QOIDALARI Tarozida tortish v a uni bilish kim yoviy jarayonlar natijasini miqdoriy aniqlikda, ham da m oddalam ing doimiy miqdorlarini (ekvivalent, atom va m olekula massasi va b.) bilishda m uhim bosqichlardan hisoblanadi. Kimyoviy tajribani natijalarini miqdoriy aniqlashda m oddalam i miqdorini qanday aniqlikda tortib olinganligiga bogliq b o ’ladi. N oorganik kim yo laboratoriyalarida texnik, (taxm iniy tortish uchun), texnik-kim yoviy ( 0 , 0 1 g aniqlikda tortish uchun) v a analitik tarozilar ( 0 , 0 0 0 1 g aniqlikda tortish uchun) ishlatiladi. Texnik-kimyoviy tarozilar M ustahkam stolga o ’m atiladi. Tarozining m axsus vintlari yordam ida stolga to ’g ’ri o’m atilganligi tekshiriladi. B ir jo y g a o ’m atilgan tarozini boshqa joyga k o ’chirish m an etiladi. T ortish oldidan tarozini tekshirish kerak. Buning uchun tarozi orrinterini sekin ochish va ish holatiga keltirish kerak. Tarozi pallalari asta-sekin chayqalib muvozanatga nisbatan bir necha boTim larga qaytariladi. A gar m uvozanatdagi tarozi strelkasi ikki tom onga 1 - 2 b o ’lim ga baravar harakat qilsa, tarozini to ’g ’riligiga ishonch hosil qilsa bo’ladi. Tortish qoidalari Tarozida tortiladigan m oddalam i (idishlarda) v a tarozi toshlarini pallalargn qo ’yish vaqtida tarozini muvozanatini berkitib turish kerak. Texnik-kim yoviy tarozilarda qattiq m oddalar soat shishasida, byuretkalarda, tigellarda va qog’oz varaqchalarida tortiladi. Suyuqliklar byuksda voki kimyoviy stakanchalarda tortiladi (rasm 29). ■ 7 О 0 О <Р О О Q < t> $s б.х ог ф шм off г лог Rasm 28. Tenik kim yoviy tarozi va uning toshlari: 1-kolonka; 2-arretir; 3-tarozining pallalari; 4-strelka; 5-shkala; 6 -shovun; 7-tarozini gorizontal holatin to ’g ’rilash uchun vint; 8 -elka; 9-Tarozi pallasini to ’g ’rilash uchun vint. I soat shishasi; II va III byukslar; IV tigel. Qizdirilgan tigel yoki kosachalar tortishdan oldin eksikatorda xona haroratigacha sovutiladi (taxm inan 15-daqiqa). Tarozida tortishda chap pallasiga tortilayotgan m odda (yoki buyum ), o ’ng pallasiga pinset bilan toshlar q o ’yiladi. Tortilayotgan moddani taxminiy og ’irligiga qarab toshlar q o ’yiladi. Tarozi strelkasini ikki tom onga bir xil birlikda o g ’ishigacha toshlar qo ’yiladi. So’ng toshlarni, miqdori gramm larda, o ’ndan bir, yuzdan bir gramm larda laboratoriya ju m alig a yoziladi va tortilgan moddani massasi 0 , 0 1 g aniqlikdayoziladi. Yuz gram m largacha bo ’lgan toshlar o ’nlik tizim ida tanlangan (D.I.M endeleyev taklif qilgan). Bu tartib hoxlagan m assani 0,01 dan 111,10 gramm gacha (0,01 g aniqlikda) lortish im koniyatini beradi. M a’lum tajribaga kerakli tortish jarayonini bir tarozida va bir xil toshlarda biijiirish kerak. Rasm 29. Tortish uchun idishlar: Rasm 30. Eksikator. 23 " " n in ln r 50,00 2 0 , 0 0 2 0 , 0 0 1 0 , 0 0 5,00 2 , 0 0 2 , 0 0 1 , 0 0 ......ini ulushlari 0,50 0 , 2 0 0 , 2 0 0 , 1 0 0,05 0 , 0 2 0 , 0 2 0 , 0 1 l ortish tugagandan so’ng toshlam i m axsus qutichaga va o ’z o ’rinlariga qisqich bii.in joyiashtiriladi. Ish tugaganidan so’ng tarozi v a toshlam i to ’liq tartibga keltirish I < < / 1111 Absolyut va nisbiy xatoliklar M oddaning m a’lum massasi V va tajribada topilgan m assasi v orasida farq Xato (±e) deb ataladi: ±e = V - v A m aliyotda ko’pincha nisbiy xatolik hisoblanadi. N isbiy xatolik absolyut Xl,l(,likni haqiqiy m iqdoriga nisbatini 1 0 0 ga ko’paytmasi bilan hisoblanadi: c % = e/V • 100 =У -у/ V -100 Buyumlarni tortish l.aborantdan nazorat tortish uchun buyum oling va 0 , 0 ? g aniqlikda torting. N ,ll|Hilami ju m a lg a quyidagi shaklda yozing. Muyumning nom i M assa 17 raqamli plastm assa diski 8,74 H u y urn m assasini laborantdagi m assa bilan solishtiring, farqlansa, uni nisbiy MHcljgini hisoblang. I . Texnik-kim yoviy tarozida buyumni 20-2 g toshlar bilan aniq muvozanatga l' • li ii ing. Buyum ning aniq massasi qanday yoziladi? ? . Texnik-kim yoviy tarozida tortilgan buyum ni m assasi 11,270 g deb " 1 uitilgan. Shu y o zish t o ’g ’rimi? i Texnik-kim yoviy tarozida ikkita nam una 1 g va 10 g m iqdorda tortilgan. 1 1 '""H u g qaysi b irid a tortishni nisbiy xatoligi katta va nim a uchun? 24 Download 85.76 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling