«tasdiqlayman» Tibbiy profilaktika fakulteti dekani prafessor G. T. Iskandarova Mavzu : Sog’lom turmush tarzi Tayyorladi : Qabul qildi : Kafedra mudiri : T. F. D. Аripov О. А. Тoshkent 022 mundarija

Ijtimoiy salomatlik – jamiyatni ijtimoiy, iqtisodiy va siyosiy jihat dan
harakatlantiruvchi omil hisoblanadi. Shuning uchun, jamiyat salomatligining asosiy
ko‘rsatkichlarini bilish har bir tibbiyot hamshirasi uchun zarurdir.
Kasallanish – aholi salomatligining izdan chiqish hollari bo‘lib, inson
salomatligiga baho berishda katta ahamiyatga ega. Aholining kasallanishi haqidagi
ma’lumotlar quyidagi manbalardan olinadi: davolash-profilaktika muassasalariga
murojaat etilishiga qarab; tibbiy ko‘rik natijalariga qarab; o‘lim sabablari.
Ushbu manbalardan nafaqat son jihatidan, balki sifat jihatidan ham xulosa
chiqarish mumkin.
Aholining kasalliligi ko‘rsatkichlariga tayangan holda tibbiyotni kelgusida
rivojlantirish uchun quyidagilar e’tiborga olinadi: tibbiy yordam turlariga aholining
talabi. Kerakli mutaxassislar soni va mutaxassislik turlari. Davolash-profilaktika
muassasalarining soni va xillari. Tibbiyot hamshiralari faoliyati hajmi va
unumdorligi. Dispanserizatsiya ishini amalga oshirish yo‘1-yo‘riqlari.

---

10
Bugungi kunda O‘zbekistonda aholi salomatligini saqlash uchun keng ko‘lamli
ishlar olib borilmoqda. Birlamchi tibbiy sanitariya yordami (BTSY) bu boradagi
ko‘zlangan maqsadni ro‘yobga chiqarish usulidir. Birlamchi tibbiy sanitariya
yordami quyidagi vazifalarning bajarilishini o‘z ichiga oladi: salomatlikni himoya
qilish muammolari va ularni hal etish yo‘llarini tushuntirish; oqilona ovqatlanish,
toza ichimlik suvi bilan ta’minlashga erishish, onalik va bolalikni himoya qilish,
oilani rejalashtirish; odamlar o‘rtasida endemik kasalliklarning oldini olish va ularga
qarshi kurashish, boshqariluvchi yuqumli kasalliklarga qarshi vaksinatsiya o‘tkazish,
keng tarqalgan kasalliklar va jarohatlanishlarning oldini olishda asosiy zarur vositalar
bilan ta’minlash.
1987-yil may oyida bo‘lib o‘tgan Jahon Sog‘liqni Saqlash Tashkilotining
anjumanida qabul qilingan faoliyat dasturi loyihasida yer yuzida tarqalib borayotgan
kasalliklar va ularni keltirib chiqaruvchi sabablarni bartaraf etish, aholining jamiyat
uchun faol hamda unumli mehnat qilishini ta’minlash vazifalari belgilab olindi.
Aholi salomatligiga ta’sir etuvchi yoki xavf tug‘diruvchi omillar xilmaxilligi va ayni
paytda ta’sir ko‘rsatishi bilan xarakterlanadi.
Salomatlikka ta’sir etuvchi omillarga quyidagilar kiradi:
1.