Tashqi kapital transheya hajmini hisoblash

3.-Rasm. Kapital transheya elementlari va parametrlari.

Transheya yon qiya qismidagi ikkita piramida V₂ va prizma V₃ bilan tugallangan tog‘ jinsi hajmi uncha ko‘p bo‘lmagan va asosan hisoblashlarda inobatga olinmaydi. To‘g‘ri burchakli maydon asosida bh yotgan poluprizma hajmi V, yarimiga teng, balandligi esa transheya uzunligiga teng: L = h/i,

Piramida hajmi V₂, ya‘ni asosi uchburchak maydonidan iborat:
Tik transheya hajmi ham ushbu formula yordamida hisoblanadi, lekin i kattalik transheya qiyalik burchagi sinusi natural qiymatiga kiritiladi.
Bir nechta gorizontlarni ochuvchi tashqi murakkab transheya konstruktsiyasi (umumiy yoki gruppali), kary’er bortiga uni tutashishi turiga bog‘liq ravishda transport kommunikatsiya sistemlari, transport maydonchalari soni turli xil bo‘lishi mumkin. Transheya bir yoki ikki tomonli tutashgan, umumiy yoki alohida chiqish yo‘li bo‘lishi mumkin (4-rasm.). Pog‘ona balandligi N_u va maydon kengligi b_t, turli gorizontdagi o‘lchamlar har xil bo‘lishi mumkin.





4-Rasm. Ikkita gorizontni ochuvchi umumiy transheya sxemalari:
a — bir tomonlama tutashganligi bilan umumiy chiqish yo‘li;
b- bir tomonlama tutashganligi bilan alohida chiqish yo‘li.
Tashqi Chuqur transheya hajmi murakkab konstruktsiyasi geometrik figura hajmiy yig‘indisi formulasida aniqlanadi. Bu hollarda formula juda qo‘pol chiqadi, hisoblashlar natijasi esa yetarli ishonchli bo‘lmaydi.
Xaqiqatda transheya to‘g‘ri geometrik figura hisoblanmaydi. Shuning uchun aniq hisoblashlar uchun vertikal parallel kesimlar usulidan foydalaniladi. (5-rasm.). Shunda transheya hajmi:
Bu yerda S_b S₂,... ,S„ — ko’ndalang kesimi yuzasi maydoni m²; l₁, 1₂,..., l_p — mos keluvchi kesimlar orasidagi masofalar, m.
Hajmni bu usulda qancha aniq hisoblansa, kesimlar orasidagi masofa shuncha kamayadi.