Tashqi kapital transheya hajmini hisoblash

5-Rasm. Kapital transheyani gorizontga tutashish sxemasi.

Murakkab konstruksiyali Chuqur transheyalarni taqribiy hajmini oddiy transheyalar hajmi formulasida aniqlash mumkin, uni to‘g‘ri chiziqli murakkab ko‘ndalang konturga almashtirish orqali.

Katta radiusdagi egri va katta Chuqurlikdagi transheyalar bortga yetkazib berishini hamda punktda unga transheyani tutashishi albatta hisobga olinadi.
Umumiy hollarda to‘g‘ri burchakka(5 a- rasm.) tutashishida transheya osti ko‘ndalang kesimi to‘g‘riga 1—2 ga joylashgan. Agarda tutashish egri chiziq bo‘ylab amalga oshirilsa, tutashgan maydon darajasida joylashgan bo‘lsa(5 b- rasm.), unda transheya osti ko‘ndalang kesimi to‘g‘riga 3—4 belgilaydi. Bu hollarda transheya hajmi qo‘shimcha bortga yetkazib berishi tufayli sezilarli darajada katta, ya‘ni planda shtrixlangan, lekin ko‘ndalang kesimda raqamlar bilan ifodalangan: 2, 3, 4, 5, 6.
Ba’zida egrilik bo‘ylab tutashishda, qiya uchastkada joylashgan transheya osti parchalangan 2—7—8 holatda nomoyon bo‘ladi.
Egrilik balandligini bilgan holda h_K, to‘g‘ri qirqim balandligini h_n aniqlash mumkin va uni uzunligi l_p, b. q. qirqim 7—8:
bu yerda h — pog‘onani umumiy balandligi, m; i_’ — yetakchi qiyalik, %o.
Egrilik radiusi R_k transport turidan kelib chiqqan holda qabul qilinadi, temir yo‘l transporti uchun egrilik qiyaligi (%o).
Transheya asosiy parametrlarini bilgan holda , h_k, R_k transheya profili va planini qurish mumkin va transheya hajmini tutashishini hisobga olgan holda aniq hisoblash mumkin.
Avtomobil egri yo‘li uchastkasidagi qiyalik yetakchiga nisbatan 25—30 % ga kamroq, qoida bo‘yicha 0,045 dan oshmasligi lozim.
Ko‘rinib turibdiki 5-rasmda, egrilikka tutashganda qo‘shimcha turli bortlarga ko‘tarilish nuqtalari 2, 7, 5, 6 kichik, gorizontal maydonchaga tutashishga nisbatan.