Tashqi muhitning kishi organizmiga mexanik, elektrotermik, kimyoviy va nur ta’siri natijasida to'qima va a’zolarda anatomik va funksional o'zgarishlarning paydo boMishi shikastlanish deyiladi

Prostata bezining adenomasi - erkaklarda eng ko‘p uchraydigan kasallik bo‘lib, keksalarning 82% ida bu kasallik topilishi mumkin. Knsallik sababini endokrin nazariya bilan tushuntirish mumkin, chunki 01'kaklar klimaksida jinsiy faoliyat so‘nib boradi, tuxumlar faoliyati izdan uhiqadi. Prostata bezida o‘sayotgan adenomatoz tugunlar uni ezib qo‘yadi. Aclcnomaning og‘irligi 25 grammdan 250 grammgacha yetishi mumkin.
(^ovuqqa nisbatan adenoma: qovuq ichida, qovuq ustida (rektal) va Ти/joylashishi mumkin. Kasallik klinikasining birinchi bosqichida siyish ko‘proq kech- Iczlashadi va qiyinlashadi, siydik oqimi pasayadi. Bemor ertalab . jlUl^anih siyadi. Bemorning umumiy ahvoli 2-3 yilgacha yaxshi bo‘ladi. [ ifllior qattiq sovqotganda, ko‘p o4irganda, spirtli ichimliklar ichganda If Ibli- Niydik tutilishi mumkin. Kasallikning ikkinchi bosqichida siyish ancha qiyinlashadi, bemor jjfililitn kuchanib boshlaydi, bir necha minutgacha siyish davom ctadi. oqimi pasayib, hatto tomchilab chiqadi. Bemorga siyishdun yengillik boimaydi, 50 ml va undan ko‘proq qoldiq siydik paydo bo‘ladi. Bu bosqichda sistit, o‘tkir siydik tutilishi paydo bo‘lishi mumkin.
Kasallikning uchinchi bosqichida siyish bar 10-15 minutda, bemor- avvaliga kechasi, keyin kunduzi ham siydik tuta olmay qoladi. Siydik pufagida siydik to‘planib, kengayadi va paradoksal ishuriya, ya’ni siydik oqib ketishi kuzatiladi. Bemorning ahvoli og‘irlashadi, rangi oqarib, og‘zi quriydi, ko‘p chanqaydi, surunkali buyrak yetishmovchiligi avj oladi. Qariyalarni dispanser nazoratidan o‘tkazish va kasallikni erta aniqlash kerak. Adenoma diagnostikasi uchun analiz, siyish jarayoni, bezni barmoq bilan rektal tekshirish, sistografiya, renografiya, ultratovush bilan skanirlash yordam beradi. Asosiy davolash usuli bu adenomektomiya, ya’ni jarrohlik yo‘li bilan adenomani olib tashlanadi. Dekompensatsiyalangan yo‘ldosh kasalliklarda operatsiya qilish mumkin emas. Bemorni operatsiyadan oldin tayyorlash muhim ahamiyatga ega. Operatsiya o‘tkazish muhimligini bemorga va uning qarindoshlariga tushuntiriladi. Arterial gipertoniyada gemiton, klofellin, dopegit, veroshpiron, triampur tayinlanadi.
Yurak-tomir yetishmovchiligida yurak glikozidlari, kokarboksilaza, panangin beriladi. Nafas yo‘li kasalliklarida bronxolitiklar, balg‘am ko‘chiruvchi dorilar buyuriladi. Qandli diabeti bor bemorlarga insulin tayinlanadi. Kasallik profilaktikasida spirtli ichimliklar ichish, o‘tkir taomlar iste’mol qilish taqiqlanadi, qabziyatning oldini olish maslahat beriladi.