Tashqi savdoni tarifsiz tartibga solish va eksportni rag’batlantirish usullari

TAShQI SAVDO SIYoSATI- davlat tashqi iqtisodiy siyosatining bir qismi, eksport va import siyosati, soliqlar, subsidiyalar va import va eksportni bevosita cheklash orqali tashqi savdoga ta'siri.
Xalqaro savdoni bojxona va tariflarni tartibga solish- bojxona to'lovlari, bojxona tartiblari, qoidalarini qo'llash asosida xalqaro savdoni davlat tomonidan tartibga solish usullari majmui.
Bojxona va tariflarni tartibga solish tashqi savdoni davlat tomonidan tartibga solishning asosiy usuli bo'lib, uzoq vaqt davomida qo'llaniladi. Choralarni qo'llashdan maqsad bojxona va tariflarni tartibga solish bo'lishi mumkin:
1. Protektsionistik funktsiya - milliy ishlab chiqaruvchilarni xorijiy raqobatdan himoya qilish.
2. Fiskal funktsiya - budjetga mablag'larning tushumini ta'minlash.
Bojxona va tariflarni tartibga solishning elementlari quyidagilardan iborat:

• 
  Bojxona tarifi - bojxona to'lovlari stavkalari majmui
  
• 
  Bojxona chegarasi orqali olib o'tiladigan tovarlarni bojxona deklaratsiyasi
  
• 
  bojxona rejimi
  
• 
  Tashqi iqtisodiy faoliyatning tovar nomenklaturasi
  

Jahon iqtisodiyotining globallashuvining zamonaviy sharoitida urf-odatlarning barcha elementlarini qurish tarif usullari xalqaro shartnomalar asosida birlashtirilgan.
Xalqaro savdoni tartibga solishning tarifsiz usullari- tashqi iqtisodiy faoliyat sohasidagi jarayonlarga ta'sir ko'rsatishga qaratilgan, lekin davlat tomonidan tartibga solishning bojxona-tarif usullari bilan bog'liq bo'lmagan xalqaro savdoni davlat tomonidan tartibga solish usullari majmui.
Miqdoriy cheklovlar - eksport yoki importga ruxsat etilgan tovarlar soni va assortimentini belgilovchi tovar aylanmasini tarifsiz davlat tomonidan tartibga solishning ma'muriy shakli.
Litsenziyalash ayrim tovarlarning eksporti va/yoki importi tegishli davlat organidan maxsus ruxsatnoma bilan olinishi kerakligini nazarda tutadi.
Kvota- bu ma'lum bir vaqt oralig'ida (masalan, bir yil, yarim yil, chorak va boshqa davrlar) uchun muayyan tovarlarni olib kirish yoki olib chiqish uchun qo'llaniladigan qiymat yoki jismoniy jihatdan cheklash. Ushbu turdagi savdo cheklovlarining o'ziga xosligi shundaki, import qiluvchi davlatni himoya qiluvchi savdo to'sig'i import qiluvchi davlat emas, balki eksport qiluvchi chegarada joriy etiladi.