“tastiyiqlayman” «Menedjment hám ekonomika tiykarları» kafedrası baslıǵı Utemuratova G. X

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

3 
« MENEDJMENT » PÁNI BOYÍNSHA O’Z BETINSHE JUMÍSÍN JAZÍW HÁM 
QORǴAW USÍLLARÍ 
 
Házirgi waqıtta “strategiya”, “strategiyalıq jobalastırıw” hám “Menedjment” sıyaqlı 
tu`sinikler keń tarqalmaqta. Usı tu`siniklerdi izertleytuǵın oqıw-metodikalıq 
ádebiyatlarda kóbeyip barmaqta. Sebebi social-ekonomikalıq mashqalalardı Menedjment 
kóz qarasınan analizlew dáwir talabına aylanıp barmaqta. Menedjment keyingi jıllarda 
rawajlanǵan mámleketlerde ekonomikalıq pánlerdiń ulıwmalıq qabıl etilgen 
baǵdarlarınan birine aylandı. Usınıń menen birgelikte biziń mámleketimizde Menedjment 
pán sıpatında da, kárxanalardı ámelde nátiyjeli basqarıw quralı sıpatında da endi 
qáliplesip kelmekte. Usı sebepli kópshilik pánlerdiń qáliplesiwine tán kemshilikler: 
qáliplesip u`lgerilmegen atamalar, teoriyalıq bilimlerdi jarıtıp beriwdegi anıq emeslikler, 
usı tarawda iskerlik kórsetip atırǵan alımlardıń hám ámeliyachılardıń iskerligi 
nátiyjesinde tereń u`yrenilmekte. Menedjment pánin analizlewge usı tarawǵa kirip atırǵan 
qánigelerdiń hár qıylı kóz qaraslardı, qatnaslardı hám qollanılıp atırǵan usıllardı tu`siniwi 
ańsat emes. Belgili batıs alımlarınıń fundamental miynetlerin u`yreniw kópshilik 
sharayatlarda bir tárepleme bolıp jergilikli sharayat, u`rip-ádet, mentalitetlerdi esapqa 
almaydı sonlıqtan, bazı tiykarǵı ideyalardıń áhmiyet mazmunı ashılmay qaladı. Usı 
sebepli Menedjment mashqalalarınıń quramalılıq táreplerin itibarǵa alǵan halda sistemalı 
bólip u`yreniw aktual mashqala bolıp tabıladı. 
Usı oqıw qollanbanıń barlıq temalarında anıq kózge taslanıp turatuǵın ideyası – bul 
shólkemdi nátiyjeli basqarıw ushın onıń basqarıw strategiyasın jaratıw hám onı shólkem 
iskerligine engiziwden ibarat. Strategiyalıq menedment pániniń tiykarǵı maqseti jaqsı 
shólkemlestirilgen strategikyalıq basqarıw tiykarında uzaq waqıt dawamında shólkemniń 
nátiyjeli iskerligin támiyinlewden bolıp tabıladı. 
Pándi ózlestiriw nátiyjesinde student strategiyanı jaratıwshınıń maqset hám 
wazıypaların, “strategiya” tu`siniginiń áhmiyetin, kompaniyanıń básekige shıdamlılıǵı 
kóz qarasınan joqarı sapalı strategiyanı jaratıwda qıyınshılıqlardı jeńiwi, strategiyalıq 
analiz usıllarınan paydalanıwdı, hár kıylı strategiyalıq variantlardı hámde jobalardıń 
ózgesheliklerin bilip aladı. Tańlanǵan strategiya dárejesinde tabıslı basqarıw 
sistemasında menedjerdiń wazıypası nelerden ibarat ekenligin tu`sinip aladı. 
Usı pándi ózlestiriw processinde studentlerdiń aldın ótilgen ekonomikalıq sonıń 
ishinde basqarıw haqqındaǵı pánlerdi ózlestiriw processinde ózlestiriwden payda bolǵan 
bilim hám kónlikpelerinen ámeliyatta birge qosıp paydalanıw imkaniyatı artıp 
baradı.Menedjment – bul keń qamırawlı pán. Bunda shólkemdi basqarıwdıń áhmiyeti 
haqqında maǵlıwmatlar beriledi. “Menedjment” tálim baǵdarında hám magistratura 
qánigeliklerinde u`yreniletuǵın basqa biznes elementleri bar bolǵan ekonomikalıq 
predmetler– buxgalteriya esabı, finans marketiń, xızmetkerlerdi basqarıw ulıwma 
ekonomikalıq sistemalar sıpatında u`yrenilse, Menedjment pánin u`yreniwde bolsa, 
kompaniyalar bólek sistema sıpatında analizlenedi, basqarıw sharayatları ishki hám sırtqı 
táreptende u`yreniledi. 
Biz joqarıda keltirilgen maǵlıwmatlardı imkaniyatı barınsha anıq, ápiwayı hám 
isenimli etip ashıp beriwge háreket ettik. Sebebi “Menedjment” pańi kóp qırlı, qızıǵarlı 
hám studentlerdi ózine tartıwshı pán esaplanadı. Onıń dıqqat orayında menedjerler 

---

4 
ámelge asıratuǵın háreketler, ortalıq, kárxana hám strategiyalar turadı. Biz kompaniyanı 
basqarıwda áhmiyetli mashqalalardı ashıp beriwge yaǵnıy, menedjerler kompaniya qalay 
tabısqa erisiwge bolatuǵınlıǵin anıqlawǵa háreket ettik.