Tayarlaģan; Turalieva Asem

Berdaq atindaģi QMU Sanaat texnologiyasi fakulteti Jeñil sanaat topari studenti Turalieva Asemniñg Ekologiya ham òmir qawipsizligi pàninen òzbetinshe jumisi
Tayarlaģan; Turalieva Asem
Qabillaģan; Patullayeva Z
Tema.O’rt qa’wipsizligi tiykarlarin ùyreniw
Reje.
1.O’rt qa’wipsizligi haqqinda uliwma tu’sinikler.
2.O’rttin’ kelip shig’iw sebepleri ha’m onin’ aldin aliw ila’jlari.
3.O’rt penen baylanisli ayiriqsha jag’daylar ham olardan qorg’aniw.
O’rt - janiwshi zattin’ hawa kislorodi yamasa basqa oksidlewshi zat penen oksidleniwinin’ tez keshetug’in ximiyaliq reaktsiyasi bolip, bunda jalin ha’m issiliq bo’linip shig’adi.
●O‘zbekstan Respublikasinin’ “O’rt qawipsizligi tuwrisinda”g’i nizamnin’ mazmuni.
●O‘zbekstanda birinshi ret O’rt qawipsizligin ta’minlew maqsetinde 2009 jil 30-sentyabrde O‘zbekstan Respublikasinin’ “O’rt qawipsizligi tuwrisinda”g’i O‘RQ-226-sanli qarar qabil qilinadi. O’rt qawipsizligin ta’minlewden ko‘zlengen maqset o’rtlerdin’ aldin aliw hamde olardi o‘shiriwge qaratilg’an huqiqiy, sho’lkemlestirilgen, ekonomikaliq, sotsiyalliq ha’m ilimiy-texnikaliq shara-tadbirler, sonday-aq kushler ha’m qurallar kompleksi tu’siniledi.
O‘zbekstan Respublikasinin’ “O’rt qawipsizligi tuwrisinda”g’i nizamnin’ 3-statyasinda “o’rt- adamlardin’ o’miri ha’m salamatlig’ina, yuridikaliq ha’m fizikaliq shaxslardin’ mal-mulkine, sonday-aq qorshag’an tabiyiy ortaliqqa ziyan jetkizetug’in, baqlap bolmaytug’in janiw deb ta’rip berilgen.
2018-jildin’ o’tken 2 ayi dawaminda Respublikamizda 112 o’rt payda bolip, bul o’rtlerden kelgen materialliq ziyan 712 million sumnan ziyatti quraydi. Payda bolg‘an o’rtlerde 1 adam dene jaraqatin aldi. O’rtlerdin’ basim ko’pshiligi, yag‘niy 90 payizi puqaralardin’ turaq jaylarinda payda bolmaqta.
O’rtler sani otken jildin usi dawiri menen salistirganda 14,5 payizga (131 den 112 ge) kemeydi.
Payda bolgan o’rtler sani Nokis, Taxtakopir, Xojeli, SHimbay, Ellikqala ham To’rtkul rayonlarinda kobeygen.
O’rtlerde insanlardin dene jaraqatin aliw jagdayi Beruniy rayoninda juz bergen.O’rtlerdin kelip shigiw sebeplerin analiz qilip qarag’animizda 51 ort (45,5 %) jilitiw pechlerinin’ nasazliginan, 24 ort (21,4 %) o’rtke itibarsizliq penen qaraganliqtan, 22 o’rt (19,6 %) elektr uskenelerinin nasazliginan, 6 o’rt (5,4 %) balalardin’ shoqlig’inan, 3 o’rt (2,7 %) transport qurallarin paydalaniw qag’iydalarinin’ buziliwinan, 3 ort (2,7 %) qastan o’rt qoyiw aqibetinen kelip shiqqanligi aniqlandi.
Sonin’ menen bir qatarda puqaralarimiz tarepinen uylerin jilitiw maqsetinde har tu’rli jasalma, nasaz yamasa talapqa juwap bermeytug‘in qizdiriw u’skenelerinen paydalaniwlari aqibetinde tabiyiy ham propan gazinin jariliwi, is gazinen zaharleniw jag‘daylarinda ju’z bermekte.
O’rttin aldin aliw boyinsha tomendegi qag’iydalardi saqlawin’iz tiyis. Turar jaylar boyinsha. Elektr rozetkalarg’a birden eki, ush elektr uskenelerin jalgap paydalaniw qadag’an etiledi. Sebebi elektr simina kush tusip, ol qatti qizadi, natiyjede onin sirtqi qabati janip ortti payda etedi.Jas balalardi uyde jalgiz qarawsiz qaldirip ketpewin’izdi, shirpi ham basqada tez janiwshi zatlardi balalardin nazeri tuspeytugin, qoli jetpeytugin orinlarda saqlawin’izdi soranaman. Sebebi jas balalar qizig‘iwshan boladi ham shirpi yaki basqada tez jang‘ish zatlardi oynap, o’rt keltirip shig‘ariwi mu’mkin. Ayirim jag‘daylarda usi balalardin’ o’zleri o’rttin’ qurbanina aylanbaqta.
Tabiyiy gazden paydalang’andada ayriqsha itibarli boliwin’iz talap etiledi. Sebebi tabiyiy gazden naduris paydalaniw kewilsiz waqiyalarg’a alip keliwi mumkin. Ayirim puxaralarimiz uylerin jilitiw maqsetinde gaz plitalarin jagip qoyadi. Bul jagday asirese kòp qabatli turar jaylarda kòplep ushirasadi. Tabiyiy gazdin’ shala janiwi sebebinen puxaralarimiz zaxarlenip emlewxanag’a tùsiw jagdaylarida ushiramaqta. Ko’p qabatli turar jaylarda jasawshi puxaralarimiz òz betinshe jilitiw kotyoli ham suw isitiw titanlarin qurip alip paydalaniwda ayanishli aqibetlerge alip kelmekte. Sebebi kotyol ham titanlardin’ morilari tartpay qalip puxaralarimizdin’ zaxarleniw jagdaylarida ushiraspaqta.
Diqqatlatariñiz ùshin raxmet