Elektr juritiwshi kush

ELEKTR JURITIWSHI KUSH
Jobası :
1. Elektr jurgiziwshi kúshnı ólshew
2. Elektr ótkezgishliktiń ámeliy áhmiyeti
3. Elektrkimyoviy korroziya
Tayansh sóz dizbegi hám túsinikler; Elektrkimyo, elektrod potencial, Nernst teńlemesi, normal elektrod potencial, metallardıń kernewler qatarı, galvanik elementler, elektr jurgiziwshi kúsh, Yakobi - Daniel elementi, veston elementi, diffuziyalıq potencial, membrana potencialı, kosentratsiyaviy elementler.


1. ELEKTR JURITIWSHI KUSHTI OLSHEW

Hár qanday galvanik elementtiń elektr jurgiziwshi kúshi eritpediń pH iga baylanıslı. Eritpelerdiń pH ini potentsiometrik anıqlaw ushın galvanik elementtiń EYuK anıqlap, pH hám E ortasındaǵı baylanısıw formulasına quyıladı, keyininen pH esaplanadı. Galvanik elementtiń EYuK kompensatsiya usılı menen anıqlanadı.

Galvanik element islew processinde ol jaǵdayda bolatuǵın ózgerisler nátiyjesinde EYuK azaya baradı.
Kompensatsiya usılınıń mánisi sonda, bunda ólshenip atırǵan EYuK ga teń muǵdarda qarama - qarsı jóneliste málim bahalı EYuK jalǵanadı. Bul sharayatta qarama - qarsı baǵdardaǵı EYuK lar bir- birin kompensatsiyalaydı hám tekserilip atırǵan element elektr aǵımı bermeydi. EYuK ni ólshew ushın etalon retinde isletiletuǵın galvanik elementke normal element dep ataladı. Bunday element retinde veston elementi qollanıladı. Bul elementte kadmiyning oksidleniwi hám sınaptıń qaytarılıwı esabına elektr aǵımı payda boladı.
Cd + Hg₂SO₄ = CdSO₄ + 2Hg
Yamasa ion jaǵdayında jazılsa
Cd + Hg₂²⁺ = Cd²⁺ + 2Hg
Elementte oń polyus wazıypasın sınap, teris polyus wazıypasın bolsa kadmiy ámelgemasi oteydi. veston elementiniń EYuK ózgermeytuǵın bolıp, 200 S de 1, 0183 voltga teń.
veston elementi járdeminde kompensatsiya usılı menen galvanik elementtiń EYuK ni ólshew sxeması 13. 2 - suwretde berilgen. Turaqlı elektr aǵımı dáregi (akkumulyator) málim qarsılıqqa iye bolǵan regxord simining a hám v úshlerge jalǵanadı. Akkumulyator polyusı birdey zaryadlı veston elementi hám tekserilip atırǵan element polyusına jalǵanadı. Aldın K2 gilt veston elementine ulanib, galvanometr noldı kórsetguncha suriluvchi kontakt ońǵa yamasa shepke jıljıtıladı. Aytaylik, bul noqat S bolsın, S noqatda akkumulyatordan kiyatırǵan elektr aǵımı veston elementinen kiyatırǵan eletkr aǵımı menen kompensatsiyalanadı.

1 - súwret. Kompensatsiya usılı menen EYUK ni ólshew sxeması :
Akk - akkumulyator, Be - veston elementi, Te - tekserilip atırǵan galvanik element, Ck - rexordning suriluvchi kontakti, K1, K2, K3 - giltler.


Keyininen K₂ giltler sınalatuǵın element polisine jalǵanadı hám joqarıdaǵı sıyaqlı onıń de kompensatsiyalanıw noqatı d anıqlanadı. Ol waqıtta : bundan (13.I)
Bul jerde E_X, E_B - tiyislishe tekserilip atırǵan hám veston elementiniń elektr jurgiziwshi kúshi; ac ad - veston hám tekserilip atırǵan elementlerdiń kompensatsiyalanıw waqtında reoxord simining bólimleri.
SHunday etip, (14. 1.) formula járdeminde hár qanday galvanik elementtiń elektr jurgiziwshi kúshin ólshew múmkin.