Elektr juritiwshi kush

2. ELeKTR OTKIZIWSHENLIKTIN AMELIY AHMIYETI
Eritpemalarning elektr ótkezgishligin úyreniw ámeliy tárepten de úlken áhmiyetke iye esaplanadı. Mısalı, az eriytuǵın duzlardıń eriwsheńligin anıqlaw, duzlardıń gidrolizlanish dárejesin esaplaw sıyaqlı ámeller eritpediń elektr ótkezgishligin ólshew arqalı ámelge asıriladı.
Islep shıǵarıw processlerinde qollanılatuǵın shiyki zat, tayın ónimler, kislota yamasa sıltılardı sınap kóriw kerek boladı. Bunday jaǵdaylarda geyde eritpe ılaylı bolǵanınan ximiyalıq titrlash usılları payda bermeydi, sebebi indikator tınıq reńni payda etmeydi. Anashunday jaǵdaylarda eritpediń elektr ótkezgishligin anıqlap, tuwrı nátiyje alıw múmkin. Eritpelerde N+ hám ON- ionlar elektr maydanında barlıq ionlarǵa qaraǵanda tez háreket etedi. Usınıń sebepinen kislota hám tiykar eritpeleriniń elektr ótkezgishligi olardıń duzlarına qaraǵanda joqarı boladı.
Mısalı, NCl dıń suyultirilgan eritpesin NaOH eritpesi menen titrlash kerek bolsa, NCl eritpesiniń sheksiz suyultirilgandagi ekvivalent elektr ótkezgishligi N⁺ hám de Cl^- ionlardıń jıldamlıqları jıyındısına teń boladı :
= l_k + l_a = 315 + 65,3 = 380,3
SHu eritpege silti qosılǵanda kislotanıń elektr ótkezgishligi azayadı. Eritpe tolıq neytrallanganda, tiykarlanıp Na⁺ hám Cl^- ionları boladı.
Bunda eritpediń ekvivalent elektr ótkezgishligi tómendegishe boladı:
= l_k + l_a = 42,6 + 65,3 = 107,9
Eger eritpege taǵı silti qosılsa, elektr ótkezgishligi artıp baradı. Bunnan usıdan ayqın boladı, tolıq neytrallaw waqtında eritpediń elektr ótkezgishligi eń kishi bahada boladı.
Bul usılda titrlash ushın indikator retinde eritpediń elektr ótkezgishliginen paydalanıladı. Sol sıyaqlı, titrlash usılı konduktometrik titrlash dep ataladı.
3. ELEKTROXIMIYALIQ KORROZIYA
Metallar hawa, duz, suw, kislota hám silti eritpeleri tásirinde jemiriledi. Metallardıń, ulıwma, túrli elementlardıń sırtqı ortalıq menen ximiyalıq yamasa elektr ximiyalıq tásirleniwi nátiyjesinde aynıwı hám jemiriliwine korroziya dep ataladı.
Korroziya xalıq xojalıǵına kútá úlken zálel jetkeredi.
Korroziya fizikaviy hám ximiyalıq tábiyaatına kóre eki qıylı boladı : ximiyalıq korrolziya hám elektr ximiyalıq korroziya.
Ximiyalıq korroziya joqarı temperaturada metallǵa elektrolit suyıqlıq - gazlar tásir etkende ximiyalıq reaksiya nátiyjesinde júz boladı. Joqarı temperaturada temirdiń hawada tat basıwı buǵan mısal bóle aladı. Lekin, tómen temperaturada joqarı tezlikte orınlanatuǵın elektr ximiyalıq korroziyalar da ámeldegi, bunday korroziya xalıq xojalıǵına ásirese kóp zálel jetkeredi.
Elektrkimyovyi korroziya metallar elektrolit eritpeleri ortalıǵında turǵanda júz boladı. Korroziya áqibetinde oksidler hám gidroksidlar payda boladı. Korroziya mexanizmi galvanik element payda bolishidan ibarat.
Metallar kóbinese sap yaǵnıy taza bolmaydı, metall buyımlar tiykarlanıp metall eritpelerinen tayarlanadı. Sol sebepli metall yamasa metall buyım elektrolit eritpesine túsirilse yamasa ızǵar hawada qaldırilsa, galvanik elementler payda boladı. Metalldıń ózi bir polyus bolsa, odaǵı qospa ekinshi polyus boladı hám sol metaldıń ózi polyustı tutastiruvchi ótkizgish wazıypasın atqaradı. Nátiyjede galvanik elementler isley baslaydı. Oksidleniw procesi baratırǵan polyus anod, qaytarılıw procesi baratırǵan polyus katod dep ataladı. Soǵan kóre, elektrolizda oksidleniw oń qutbda hám qaytarılıw teris qutbda baradı, galvanik elementlerde bolsa kerisinshe bolıp tabıladı. Sol sebepli de elektrolizda teris polyus katod hám oń polyus anod boladı, galvanik elementlerde kerisinshe teris polyus anod, oń polyus bolsa katod boladı.
Katodda eritpe degi H₃O+ ionı metalldan elektrondı alıp zaryadsızlanadi (qaytarıladı ):
2 Н₃О⁺ + е  2Н₂О + Н₂
Nátiyjede katod maydanında vodorod ajralıp shıǵadı. Elektron metall maydanı boyınsha háreket etedi hám joqarıdaǵı reaksiya nátiyjesinde sırtdan shıǵıp ketedi. Sonday etip, korroziya metall maydanınan elektron ketiwi menen baslanǵan boladı.
Sonday eken elektr ximiyalıq korroziya elektr aǵımınıń payda bolıwı menen baylanıslı bolıp, korroziya tezligi elektr aǵımınıń muǵdarına, bul bolsa element polyusındaǵı potenciallar ayırmasına proportsional boladı.