Elektr juritiwshi kush

QADAGALAW SORAWLARI

1. Elektrkimyonig úyreniw tarawların kórsetiń.

2. Elektryurituvchi kúshnı daslep kimler úyreniwgen?
3. Eger taza suwǵa qandayda bir metall plastinka túsirilse ne baqlanadı?
4. Elektrod potencial ne hám ol qanday payda boladı?
5. Nernst formulasın jazıp, ol tuwrında qısqasha maǵlıwmat beriń.
6. Metallardıń kernewler qatarı qanday dúziledi?
7. Galvanik elementler ne hám olar qanday dúziledi?
8. Elektr jurgiziwshi kúshi galvanik elementlerde qanday anıqlanadı?
9. Eelektr jurgiziwshi kúshi qanday ásbaplar járdeminde olshenedi?
10. veston elementi qanday dúzılıwǵa iye hám ol qanday maqsette qollanıladı?
11. Kompensatsiya usılında EYuK qanday olshenedi?
12. Diffuziyalıq hám membrana potencialları tuwrısında qısqasha maǵlıwmat beriń.

TEMAGA TIYISLI SOZLIK

Elektrkimyo - fizikaviy ximiyanıń energiyasın elektr energiyaǵa (galvanik elementlerde) hám bunı hákisi elektr energiyanı ximiyalıq energiyaǵa (elektroliz) aylanıwın úyrenetuǵın bólimi bolıp tabıladı.

Elektrod potencial - metall menen eritpe arasında potensiallar ayırmasınıń payda bolıwı bolıp tabıladı. Eger metall suwǵa batırılsa, ol dama waqıt teris zaryadlanadı, metallǵa jaqın suyıqlıq qabatı bolsa oń zaryadlanadı, nátiyjede potenciallar ayırması payda boladı.
Qos elektr qabat - metall plastinka suwǵa túsirilgende, metall ionları suwǵa oǵada baslaydı. Oń ionlardıń bir bólegin joǵatǵan metall artıqsha elektronlarǵa iye bolıp qalıp teris zaryadlanadı, metalldan eritpege ótken ionlar metall qasında jaylasıp oń qabattı payda etedi jáne bul qabat metallǵa tartıladı, bunday jaǵdayǵa qos elektr qabat dep ataladı.
Nernst formulası - metall menen eritpe ortasında payda bolatuǵın elektrod potencial muǵdarı usı formula járdeminde anıqlanadı :

Е – elektrod potentsiali, volt,
Е₀ – normal (standart) potentsial,
R – universal gaz doimiyligi,
Т – mutlaq harorat, N – ion zaryadi (valentligi)
Ђ – Faradey soni, 96500 kulon
– metall ionlarining eritmadagi konsentratsiyasi
Normal elektrod potencial - metall sol metalldıń konsentraciyası S=1 g- ionı bolǵan eritpesine túsirilgende payda bolatuǵın potencial bolıp tabıladı.
Metallardıń kernewler qatarı - metallardıń potencialları artıp barıwı tártibinde ketma - ket jaylastırılǵan qatarı bolıp tabıladı. Kernewler qatarında chapda turǵan metall ózinden keyingi metallardı birikpelerinen siqib shıǵara aladı.
Galvanik elementler - ximiyalıq reaksiya nátiyjesinde elektr energiyası islep shıǵaratuǵın, yaǵnıy ximiyalıq energiyanı elektr energiyasına aylantırıp beretuǵın ásbaplar bolıp, bunday elementti dúziw ushın óz-ara tiyip turǵan (óz-ara sifon arqalı tutastirilgan) eki elektrolit eritpesine eki qıylı metall túsirilip, bul metallardıń úshleri bir- birine jalǵanadı.
Elektr jurgiziwshi kúsh - galvanik element qaytar jaǵdayda islengende payda bolatuǵın potenciallardıń maksimal parqı bolıp tabıladı.
Yakobi - Daniel elementi - qaytar galvanik element bolıp, mısalı, bunda rux plastinka rux sulfat ZnSO4 eritpesine, mıs plastinka CuSO4 eritpesine batırılǵan boladı, bunda onıń sxeması tómendegishe jazıladı :
(+) Cu | CuSO₄ | ZnSO₄ | Zn (–)
Veston elementi - elektr jurgiziwshi kúshnı ólshew ushın etalon retinde isletiletuǵın galvanik element bolıp tabıladı. Bul elementte kadmiyning oksidleniwi hám sınaptıń qaytarılıwı esabına elektr aǵımı payda boladı.
Cd + Hg2 SO4 = CdSO4 + 2 Hg
Korroziya - metallardıń, ulıwma, túrli elementlardıń sırtqı ortalıq menen ximiyalıq yamasa elektrkimyoviy tásirleniwi nátiyjesinde aynıwı hám jemiriliwi bolıp tabıladı.
Ximiyalıq korroziya - joqarı temperaturada metallǵa elektrolit suyıqlıq yamasa gazlar tásir etkende ximiyalıq reaksiya nátiyjesinde júz bolatuǵın korroziya bolıp, buǵan joqarı temperaturada temirdiń hawada tat basıwı mısal bóle aladı.
Elektrkimyoviy korroziya - metallar elektrolit eritpeleri ortalıǵında júz bolatuǵın korroziya bolıp, nátiyjede oksidler hám gidroksidlar payda boladı. Korroziya mexanizmi galvanik element payda bolishidan ibarat.