Tayyorlagan laboratoriya ishi

8-ISH


HISOBOT


O’ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETI
FIZIKA FAKULTETI FIZIKA YO’NALISHI
F-2005 GURUH TALABASI TO’XTAMUROTOVA JASMINA ATOM FIZIKASI FANIDAN
TAYYORLAGAN LABORATORIYA ISHI
MAVZU:STEFAN-BOLTSMAN DOIMOIYSINI ANIQLASH

8-ISH
Mavzu : Stefan -Boltsman doimiysini aniqlash
Ishning maqsadi:
Absolyut qora jismlar uchun Stefan -Boltsman doimiysini tajribaviy yo’l bilan tekshirish , absolut va nisbiy xatoliklarni aniqlash
Kerakli asboblar:
Optik pirometr ,manba , cho’g’lanma lampa , ampermetr , voltmetr , reostat.
Ishni bajarish tartibi :

1. 
   Optik pirometr ishga tayyorlanadi.Buning uchun pirometr nayining tagida joylashgan reostat jilg’ichining xalqasi chapdagi eng chatdagi eng chetki vaziyatga buriladi .Pirometr lampasiga tok beriladi va lampa tolasi okulyar orqali kuzatib turib rheostat halqasi soat sterelkasi yo’nalishida pirometrik lampa tolasining sirtmog’ qip qizil bo’lib cho’g’languncha asta sekin aylantiriladi .Asbobning okulyarini bo’ylama siljitib kuzatuvchi tolani ko’z yordamida fokuslaymiz . So’ngra qurilmaning boshqa qismlari o’lchashga tayyorlanayotgan vaqtda cho’g’lanish tolasining zanjiri kalit yordamida uzib qo’yiladi.
   
2. 
   Tekshirilayotgan L₁ lampa tok manbaiga ulanadi va uning zanjiriga ulangan ampermetr va voltmetrlar yordamida L₁lampaning cho’glanma spiral shaklidagi tolasiga berilayotgan I tok kuchi va U kuchlanish qiymati o’lchanadi
   
3. 
   L₁ lampa spiraliga pirometr to’g’irlanadi va pirometrning obyektivini siljitib L₁ lampaning spirali pirometr trubasida ko’ringuncha fokuslanadi .
   
4. 
   L lampadagi har bir o’rnatilgan qiymati uchun shu lampa spiralining xarorati pirometr yordamida o’lchanadi. Buning uchun L₂ primetrik lampa tolasining cho’g’lanish tekshirilayotgan L₁ lampa sipiralining fonida tola tasviri g’oyib bo’lguncha o’zgartirib turiladi .
   
5. 
   Har bir o’lchangan xarorat qiymati uchun asosida Stefan-Botsman doimiysining qiymatlari hisoblanadi va uning o’rtacha qiymati bilan xatoligi topiladi . O’lchashlarni L₁ lampaning turli harorati uchun kamida 10 marta takrorlash kerak.