Tcp/ip steki (to‘plami) – u iyerxik ravishda tartiblangan tarmoq protokollari to‘plami

Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent Axborot Texnologiyalari Universiteti
TCP/IP pog’onasi, vazifalarni qullaniladigan asosiy protokollari.
Gafurov Ilhom

TCP/IP steki

TCP/IP steki (to‘plami) – u iyerxik ravishda tartiblangan tarmoq protokollari to‘plami.

Stek o‘z nomini ikkita eng muhim protokollardan oldi.

TCP (Transmission Control Protocol)
IP (Internet Protocol).
TCP/IP texnologiyasining tamoillari
“TCP/IP” atamasi odatda TCP va IP protokollari bilan bog’liq barcha narsani anglatadi. Bular nafaqat ko’rsatilgan nomlar bilan protokollarning o’zi, balki TCP va IP protokollaridan foydalanib qurilgan va amaliy dasturlaridan foydalanishga asoslangan protokollardir.
TCP/IP stekining asosiy maqsadi paketni boshqa tarmoqdan qabul qilib va uni ko’rsatilgan manzilga yetkazib beradigan shlyuzlar orqali paketli qismiy tarmoqni tarmoqqa birlashtirish hisoblanadi..
Haqiqatdan ham, paket bitta tarmoqdan, barcha tarmoq bo’yicha paketlar mashrutizatsiyasining o’zari faoliyatini ta’minlaydigan boshqa qism tarmog’iga shlyuzlar ketma-ketligi orqali uzatiladi.
Bunday holda, lokal tarmoqlar ham, global tarmoqlar ham ulanishi mumkin. Shlyuz sifatida marshrutizatorlar kabi, paketni marshrutlash vazifasini bajaradigan dasturiy ta’minotga ega bo’lgan kompyuterlar ham bo’lishi mukin.
Yetkazib berish mexanizmi barcha tarmoq tugun protokollari tamoqlararo IP almashtirshni amalga oshirish orqali ishlab chiqiladi. Tarmoq orqali yuborilayotgan ixtiyoriy xabarlar, jo’natilayotganda bo’laklarga bo’linishi kerak. Bo’laklarning har birida jo’natuvchi va qabul qiluvchilarning manzillari, shuningdek, batcha xabar bir burunligini ta’minlaydigan paketlar ketma-ketligida ushbu paketning tartib nomeri bo’lishi kerak.
Bunday tizim har bir shlyuzga tarmoq xolatining joriy ma’lumotlariga asoslanib marshrutni tanlashga imkon beradi, bu esa umuman tizimning ishinchliligini oshiradi. Bunda har bir paket jo’natuvchidan qabul qiluvchiga o’zining marshruti bo’yicha borishi mumkin.
Qabul qilishda paketlarni qabul qilish tartibi muhim emas, ya’ni har bir paket xabardagi o’rni haqida ma’lumotga ega. Ushbu tizimni yaratishda uning hayotiyligini va ishonchli xabarlarni yetkazib berishni ta’minlash muhim ahamiyatga ega.
TCP/IP tarixi
TCP/IP стеки умумий протоколлар тўплами сифатида, АҚШ Мудофаа Вазирлиги ташаббуси билан ARPANET тажрибавий тармоғини турли хилдаги бошқа-бошқа тармоқлар билан ўзаро боғлаш учун (1969 йили) ишлаб чиқилган эди.
Ушбу стек протоколлари Беркли университети томонидан Unix операцион тизимида амалга оширилган эди.
Ҳозирда бу стек компьютерларни Интернетга улаш учун, ҳамда кўп сонли коорпоратив тармоқларда фойдаланилмокда.