64. “Katta portlash” nazariyasi, Habbl doimiysi. Kosmologiyada asosiy muommo koyinotning rivojlanish modelini tanlash bilan bog`liq (ochiq – cheksiz kosmologik kengayish; yopiq –dastlabki o`ta zich moddaning kechayishi keying davlardagi siqilish va almashishi) va “Katta portlash” dan keyn koyinotning dastlabki kengayish tsenariysi aniqlashdan iborat.
Koyinotning xozirgi zamondagi kengayish surati Habbl doyimiy bn aniqlanadi H = 50 – 100
(км/с)/Мпк (ya`ni kuzativchidan xar Megapersekka izoqlashganda obyektlar 50-100 км/c tezlik bilan uzoqlashadi . Obyekt qancha uzoqda joylashgan bo`lsa u shuncha katta tezlik bilan bizdan uzoqlashadi.
V=Hr
v-tezlik
H habbl doyimiysi
r-masofa(radius)
