Tebranma jarayonlar to’g’risida tushuncha, erkin va majburiy tebranishlar

Mexanik to’lqin -bu g’alayonlanish yoki tebranishning elastik muhitidag tarqalish jarayonidir
.Elastik to’lqin muhit -zarrachalari tebranishi garmonik harakterda bo’lsa garmonik deb ataladi.Bo’ylama to’lqinlarda muhitning zarrachalri to’lqin tarqalish yo’nalishi bo’ylab tebranadilar.
Ko’ndalang to’lqinlarda muhit zarrachalari to’lqin tarqalish yo’nalishiga perpendikulyar yo’nalishlarda tebranadilar.
Muxitning tebranayotgan zarralarini hali tebranihga ulgurmaganlaridan ajratuvchi sirt to’lqin fronti deb ataladi .
Yassi to’lqinlar ,ulat faqat bir hil yo’nalishda tarqaladilar ( ularning to’lqin sirtini tarqalish yo’nalishiga perpendikulyar) Yassi to’lqin tenglamasi
Sferik to’lqinlar – manbadan barcha yo’nalishlarda tarqaladilar( to’lqinsirtlari qonsentrik sferalaridan iborat bo’ladi) Sferik to’lqin tenglamasi
Bir hil fazalarda tebranayotgannuqtalardan o’tuvchi sirt to’lqi sirti deb ataladi. To’lqin fronti to’lqin sirtlardan biridir.

18. To’lqinlarning xususiy parametrlari: davri ,chastotasi, tezligi, to’lqin uzunligi, tsiklik chastotasi.To’lqin uzunligi deb to’lqin frontining T bir davrga teng vaqtda ko’chgan masofasiga aytiladi. Eng uzun radio to’lqinlari. Ularning uzunligi metrdan boshlanadi
19. To’lqindagi zarrachalarning tebranish tenglamasi. Yassi va sferik to’lqin tenglamasi.



To’lqindagi x=0 tekislikda yotgan barcha nuqtalar garmonik qonun bo’yicha
tebranadilar x tekislikda yotgan barcha nuqtalar quyidagi qonun bo’yicha tebranadilar .
Yassi to’lqin tenglamasi .
Umumiy xolda,muxitdagi o’qning musbat yo’nalish bo’ylab tarqalayotgan energiyani ytmaydigan yassi to’lqinning tenglamasi quyidagichadir.
A-To’lqin amplitudasi
siklik chastota
-boshlangich faza yassi to’lqin fazasi
Eksponensial ko’rinishdagi yassi to’lqinning tenglamasi
to’lqin soni